- •Пәннің оқу-әдістемелік кешені Пәннің атауы: «қр Мемлекеттік қызмет және басқару»
- •5В030100 - «Құқықтану» мамандығы студенттері үшін
- •Мазмұны
- •4. «Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» пәнінің мазмұны
- •4.1 «Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» пәнінің тақырыптық жоспары
- •4.2 «Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» пәні бойынша дәрістің тақырыптық жоспары
- •4.3 «Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» бойынша практикалық (семинар) сабақтарының тізбесі мен мазмұны
- •4.4 «Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» пәні бойынша студенттердің өздік жұмысының мазмұны
- •4.5 «Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша соөж тапсырмасы
- •Әдебиеттер тізімі: Нормативтік-құқықтық актілер:
- •Негізгі әденбиеттер:
- •5. Оқу процесінің кестесі
- •6. «Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша дәрістердің тақырыптық жоспары
- •«Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша тәжірибелік (семинар) сабақтардың тақырыптық жоспары /10 сағат/
- •8. «Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша соөж тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі
- •9. «Мемлекеттік қызмет және басқару» пәні бойынша сөж тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі.
- •10. Әдебиеттер тізімі: Нормативтік-құқықтық актілер:
- •Негізгі әденбиеттер:
- •Пәнді оқу әдістемелік қамтамасыз ету картасы
- •1.1. Мемлекеттік басқарудың мәні мен ерекшеліктері.
- •1.2. Мемлекеттік басқарудың негізгі белгілері.
- •1.3. Мемлекеттік басқару механизмі (тетігі).
- •2.1. Мемлекеттік басқару қағидаларының мәні мен жіктелуі.
- •2.2. Мемлекеттік басқарушылардың конституциялық (негізгі) қағидалары.
- •2.3. Мемлекеттік басқарудың салалық қағидалары.
- •3.1. Мемлекеттік басқарудың ұйымдастырушылыќ құрылымының түзілуі.
- •3.2. Мемлекеттік органның жіктелу негіздері.
- •3.3. Мемлекеттік орган: жасалу тәртібі мен копетенциясы.
- •1. Мемлекеттік басқару саясаты және мақсаттары.
- •3. Мемлекеттік басқарудың әдістері мен нысандары.
- •1. Нормативтік құқықтық актілердің түсінігі және жіктелуі.
- •2. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын жоспарлау, дайындау және келістіру.
- •3. Нормативтік құқықтық актілер мәтінінің реквизиттері, құрылымы мен жазылу стилі.
- •1. Басқарушылық процесс және оның сатылары.
- •2. Жекеленген құқықтық актілер.
- •3. Басқаратын қатынастар және олардың классификациясы.
- •2. Мемлекетті басқаруда заңдылық пен тәртіпті қамтамасыз ету.
- •3. Мемлекеттік басқарудың ғылыми қамтамасыз етілуі.
- •2. Мемлекеттік қызмет ұғымы, мәні және принциптері.
- •3.Мемлекеттік қызметтің арнайы белгілері.
- •1. Штаттар мен мемлекеттік органдардың жеке құрамы.
- •2. Мемлекеттік қызметтің жіктелуі.
- •1. Мемлекеттік қызметке орналасудағы азаматтардың конституциялық құқығы.
- •2. Мемлекеттік қызметте орнын басудың тәртібі мен тәсілдері.
- •3. Мемлекеттік әкімшілік қызметтер котегорияларына қойылатын біліктілік талаптар.
- •1. Мемлекеттік органның жұмысын ұйымдастырудың жалпы негіздері.
- •2. Лауазымды адамның компетенциясы.
- •1. Әкімшілік мемлекеттік қызметкерлерді аттестациялау.
- •3. Мемлекеттік қызметкерлерді оқыту.
- •2. Мемлекеттік қызметті тоқтатудың жалпы негіздері.
- •3. Мемлекеттік қызметті тоқтатудың қосымша негіздері.
- •1. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызметтің концептуальды реформасы және кадрлар саясатының негіздері.
- •2. Мемлекеттік қызмет реформасын құқықпен қамтамасыз ету.
- •Глоссарий
- •«Мемлекеттік қызмет және мемлекеттік басқару» арнайы курсы бойынша
1.3. Мемлекеттік басқару механизмі (тетігі).
Мемлекеттік басқару механизмі дегеніміз – басқарушылық процес ретінде қоғамдық жүйеге мақсатты бағытталған әсері болып көрінетін ядросы (түбірі) ретінде мемлекеттік аппараттың жүйесін орындау болып табылады.
“Мемлекеттік басқару жүйесі ” мен “мемлекеттік басқару механизмі” түсінігі өзара байланысты және бір – бірінен айырылмас болады. Механизм (тетік) мемлекеттік басқарудың 3 жағын бейнелейді:
- ұйымбастырушылық – құрылымдық жүйесін
- функционалдық (мазмұндық)
қоғамдық жүйеге басқарушылық әсерінің өзі.
Заң әдебиеттерінде мемлекеттік басқару механизмі көп жылдар бойы
талқыланып келеді. Алайда мемлекеттік басқару механизмінің моделінің қоғамдық процесске әсеретуінің өзі әлі теориялық тәжірибеде аяқталған жоқ. Әдетте мемлекеттік басқару механизмінің түсінігімен қоғамды басқарумен жүзеге асырылатын мемлекеттік органдар жүйесімен байланысқан. Мемлекеттік механизмнің құрамына тек қана мемлекеттік органдар емес, сондай-ақ кәсіпорындар, мекемелер, сонымен қатар олардың арасындағы екіжақты байланыс та кіреді.
Мемлекеттік басқару сипатамасында кейбір авторлар әлеуметтік механизмге, оның құрылуы мен іске асуына ерекше мән береді.
Мемлекеттік басқару механизмінің түсінігі мен құрылымының анықтамасына арналған арнайы зерттеулер ерекше көңіл аударарлық.
Ю.А. Тихомиров алғашқы нұсқада мынадай анықтамаларды құрастырды: «Мемлекеттік басқару механизмі – бұл қоғамдық процесске басқарушылық әсер етудің демократиялық мемлекеттік ұйымдары» бұл механизмнің элементі болып басқару звенолары ретіндегі мемлекеттік органдар жүйесі; мемлекеттік механиз жүйелеуінің динамикасын білдіретін басқару процесстері; басқару процесіндегі жұмыс істеушілердің қатысуы табылады. Өзінің позициясын нақтылай отырып, автор «объективтік және субъективтік қатынастарда орын алатын объекті және субъекті ретінде тіркесетін басқару жүйелері туралы» жазады. Басқарушылық әсерлер ең басты басқару жүйесін жүйелеуді білдіреді.
Осы айтылғандарды есепке ала отырып, мемлекеттік басқару механизмін мемлекеттік аппарат жүйесін қызметтендіру ретінде анықтауға болады, оның ядросы болып қоғамдық жүйеге мақсатты бағытталған әсердің басқарушылық процесі танылады. Соынымен қатар мемлекеттік басқару механизмі оның соңғы нәтижесінің әлеуметтік бағасын болжайды, яғни қоғамдық тәжірибеге тиімділігі сондықтан да оны оқып-білуге әлеуметтік жақындаулармен толықтырылуы қажет.
Мемлекеттік әсерлерді қоғамдық жүйеге ұйымдастыру күрдел сипатқа ие. болады. Бұған бірнеше компоненттер кіреді: бір жағына басқарушылық процессті қамтамасыз ететін мемлекеттік қызмет ақпаратының кадрлері және ұйымдық техника; басқа жағынан мемлекеттік басқарудың қағидалары, функциялары, әдістері мен нысандары және басқару стильдері, бұлар мемлекеттік басқарудың саяси-әлеуметтік мәнін және мазмұнын білдіреді, ең соңғы – басқарушылық процесстің өзінің элементтері (басқарушылық циклдың сатылары, басқарушылық қатынастар және т.б.). Мемлекеттік басқарудың арнайы ерекшеліктерін есепке ала отырып, оның механизмі құқықтық нысанда бекітіледі.
№2-Тақырып. Мемлекеттік басқару қағидалары.
2.1. Мемлекеттік басқару қағидаларының мәні мен жіктелуі.
2.2. Мемлекеттік басқарушылардың конституциялық (негізгі) қағидалары.
2.3. Мемлекеттік басқарудың салалық қағидалары