Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Теегин герл. №6, 1959, декабрь.pdf
Скачиваний:
3
Добавлен:
21.04.2023
Размер:
4.95 Mб
Скачать

ҖИМБИН БЕМБӘ

КЕРМН

Поэм

Школни хонх җнңгнә,

Шуугад баһчуд ниргнә,

Олн сурһальчн1рас Кермн Ончта 'болж йилһриә.

Эрви урһцта Кермн Эднд цугтаднь таасгдна, Күидлж энүг зәрмнь Кармен, гпж дуудна.

Кермнә хувцнь чигн Ке болхс мсдгдхш, Келсн үгнь чигп

Керсү болҗ шинҗглдхш.

Зуг олн баһчудин Зүркннь эзлж чадх, Зүүдпд орм сәәхн,

Зеегтә хонр нүдтә.

Домбрин жнңгнсн айсд Дуулад, бииләд орклань, Шинәс биилтхә гиҗ Шуугад цуһар сурна.

Кермнә бииһин чилгчәр Кеедя күүкнүр өөрднә,

Кермнә чикнднь шимлдҗ Келсн үгнь соңсгдна:

3*

35

маңһдур совхозд хург— манахс бас одхмп.

малин төл авлһнд Мана дөңг кергтә.

— Чини эцкчп хөөч, Чидләрн дөңг бол, Чамаг бидн дахиавдн, Чамас үлгур авиавдн.

Күүкнә селвгииь өөҗ, Кеедя өмнәснь келв: ’ ТГ Сакманд би одшгов, Сурһулян би хайшгов.

Арвдгч класст сурачнрт Ачан күрдҗ чадх Авһм Элстд көдлнә, Арһ түүнд бәәнә.

Чичн бичә көдл, Чини тускар чигн Авһдан күргҗ келнәв, Арһинь тиигҗ олнав

Нүүхлзҗ, уурнь күрәд

Невчкн зуур ухалад,

Кеедян келсн үгд Кермн хәрү өгв:

Нөкд болҗ чадх Нанд Күн уда, Бииинь арһ, хаалһан ьиим олҗ чадхв...

Сурһулицрин хург эклв, Совхозин директор келв:

лөрн миңһн хөег лурһлулҗ авх зөвтәвдн

Тана күргсн тусити 1ӨРҮЦ мартхн угавди,

Деед сурһульд одхлатн Дөңгнгч цаас бичнәвдн.

Сакманд однав гиҗ Сурһульч Кермн келв Бийән дахтха гиҗ Баһчудиг тер дуудв.

Олн үгтә Кеедя Онцрж, хаҗуд хултхлзна, Эс соңгссн болҗ Эн тагчг сууна.

Айстан ду һардго Арһул бәәдлтә Эрдя, Үг сурҗ босад, Үүрмүдтән нигҗ келв:

Эрдмиг җирһллә нәәрулҗ, Элвг дамшлт авхар, Хө хурһлһнд однав,

Хамдан Кермнлә көдлнәв.

Кермн Эрдя хойран

Келсн үгнь таасгдв; Зөв махлад толһа хандг, Зөвтә үгд зүркн хандг.

Эднә эклсн үлгурәр Эңгдән баһчуд бичгдв, Совхозд кергтә көдлшчнр

Сән дурарн ирлдв...

II.

Хурһта хөд мәәлнә, Хурһд экән хәәлднә.

Энд көдлдг Кермн Эвинь олж хәләнә.

Хөөнә төл авлһнд Хәләмҗтә кевәр орлцна, Бичкн, нильх хурһдиг Бийләрн әдл хәләнә.

37

Гемтә, турңха болсинь

Гемәснь эдгәж, өскпә, Үсн—теҗәл татуһинь Үс увжар көкүлнә.

Кермнә килмҗин тускар

Күр хөөчнр кепә, мел дару — дарунь

мөрә Кермн авна.

Өнчәр өссн Эрдя Өвс зөөҗ көдлнә, Өдр болһн Кермплә

Өкәр хәләцәр мсндлнә.

Көдлмшин хөөннь харһҗ, Кегдәд угаг ухалиа, Шунж, арднь орҗ Школин иоман дасиа.

Ард үлдх гижәсн Атхр үстә Эрдя,

Кермнә дөңгиг о^злад, Көдлмшән, сурһулян чаңһана.

Генткн үүдн секгднә, Герүр гиич орпа...

мана Кеедя гилдәд

маасхлзҗ түүг тосна.

— Сурһулян яһҗ сурчанат, Соньн юн бәәнә?

Хөөчнрин олн сурврт Хәрү өггдсн уга.

Кермниг Эрдятя үзәд Кеедя һурниҗ суув. Күүкнә келсиг соңслго Кермнд өөлсән медүлв.

Толһаһан зәәлҗ, сергәд,

Товчлҗ үгән келв:

38

— Тана мендиг медхәр Торл уга ирләв.

— Тиим удан, Кеедя, Тоолҗ үгән келсмч? Тадн яһҗ бәәнәт, Туүгән манд келхнчн.

Кесгтән куүндвр һарлго, Келх үг олдлго, Кеедя тагчк бәәчкәд,

Кермнәс иигҗ сурв:

— Сакманд удан бәәхмч, Сурһулян төрүн хайхмч?

— Бидн Эрдәтә хамдан Белн болчксн бәәнәвдн.

Юунд? Сурһулян хайхдй?

Уга! Шуүвр өгхд!

Аттестат авхар бндн Арднь орҗ белджәнвдн.

Нүдән цәәлһҗ ормаһад, Нарн, цевр аһарин Нуугдшго күчинь узв, Нәәрлҗ баһчудла күндв.

— Тадн курорт одсар

Тохнята кевәр сәәхрҗт. Би танур ирнәв гиһәд

Бийм царцҗ гемтв.

Гем уга, Кеедя.

Герин «хәләмжәс һарад һаоаон көдлмш кехләчн Гемчн дарунь эдгх.

Хурсн баһчуд хурлзлдад,

Хашаһур одхар седцхәв,

Хурһд хәләй гиҗ

Хамдан шуугад һарцхав. Цевр хашан дүрснь Цермәҗ нүдиг байсана, Цуглрад ирсн баһчуд

39

Цуһар өврмҗ кенә. Асрачан таньсн кевтә Ардаснь неклднә, Кермнә һаринь көкҗ, Көөрк, суулән 'шарвадна.

Эрт һарсн хурһднь Экән төртән авшго, Эдн үс хәәлго,

Экләд өвс идҗәнә.

Хагсу, җөөлн девсмрәр Хурһд тоглҗ наадна,

Хәврһднь бәәсн үлс Хәләҗ, шоглж, байрлна.

Мал өсклһнд бас Медрл кергтәнь лавта.

Мана баһчуд энуг медҗ, ухалх зөвтә.

III.

Школин сарул хорад

Шуугад баһчуд хурна, Шүүвр эклчкв гисн Шивҗңсн зәңг та-рна.

'Кен орҗ одв?

­ — Кермнә селгән билә. Кермн өгч чадх,

Кенәс чигн һатлх

1гвт^есг турша.рт {хермн кеөр йовла гиҗ Кеедя гөрнәҗ келсиг Мн соңссн уга.

ШҮҮ.РГ

К ««ана.

40

'хүләҗәсн сурһульчнр ниргв.

Кермн шүүврән өгчкәд,

Нарн мет мандлсн,

Байртаһар толһаһан саҗсн, Нәәрлҗ һарч ирв.

Кермнә дарунь Эрдя Күнд шуүврт орв.

Күүкнә зааҗ өгснь Кергтә тусан күргв.

Арвн җилин сурһуль Аштнь чиләд ир<в. Арһта көвүд, күүкд Аттестат авх болв.

Дундин школиг чиләчкәд

Деед сурһульд одхнь — Җирһллә медрлән нәарүлҗ,

Дамшлт икәр авонь.

Кермн Эрдя ахтанр Көдлмшәрн вөв авла,

Эндр түрүн болҗ Эднд иткл өглә.

Кеедян ицҗәсн авһнь

Керго болҗ кевтә, Эмнг һазрнн совхозд

Элстәс туүг йовулҗ

Кермнә келсәр болг: Кеедя—ач көвүн — Авһурн оч көдлг, Ашта дамшлт мадг.

* * *

Долан җилин зуран

Дү.рклсн түрүн хаврин Даалһвриг зүткҗ күцәсн Дүмбр баһчуд байрта.

41

Эднә негнь—Кермн. Элду сән нертә, Эңкр сәәхн күүкн

Эндр москва орҗана,

Хотна баһчуд, көкшд

Хурҗ, нааран ирлә,

Кермнә хаалһинь алтлҗ, Көкшд йөрәл тәвлә.

Эңкр мана Кермәш Эмч болҗ иртхә! Деед, гүн сурһульнь Демтә, тодрха болтха!

Келсн йөрәлиг соңгсад Кермн, уйдҗ келв: Тоомсран улм нкдүлнәв, Төрскндән туста болнав!

ШАВАЛИН ДАВА.

КҮЦЛ

Цевр аһарта теегтән Цуһар җирһҗ йовйя. Алдр Ленинә сурһулиг Агсж сәәнәр сурйя.

Бум сай бүләрн Бумбин орнаһар җирһйя.

Орн нутгин төриг Оларн цуһар күцәйә.

мал гер өсвә, мана седкл төвкнвә,

һазр, усан шинрулҗ,

һавшун кевәр көдлйя.

ХАР ҺАЗР

Дөрвд, Төрһд хойран дунд цутхлңгд, Дегд әрүн аһарта һазрт, Дүмбр сәәхн Элст балһсн

Дүңгәлһсн бәәнә.

Дордк үүнә захинь Дольгалсн Ижл һол кеерүлнә,

Деедк үүнә эахинь Пангин номһн Тең һол сәәхрүлнә,

Пундаһарнь һарсн манцин һол

Дакад нег кеерулдг зүснь гинә.

Эн тоотиг ээлдг улснь Эң-зах уга хүв-кишгтә, Хол монһлин нутгас ирсн,

43

Хәәртә Әрәсәд жирһлән олсн.

Хальмг әмтн болна. Бәәхтә эн хальмгт

Бас нег өлзәтә һазрнь бәәнә. Тер һазр болхла Төрскн Советдән туурна Үвл уга намрар бәәнә.

Зуд уга

Зунин бәәдләр һарна.

Үзг болһнас ирсн колхоз, совхоэ Үвлзгсн малан өскәд һарна.

Эн байу һазр Элдв сәәхн -болна.

Энүнәс хәрү һарсн улс Эркн ханлт өргҗ хәрнә.

Бүрн-бүтн малан үзәд Байрар зүркнь дүүрдг болна —

Хальмгин эн хүвтә һаэриг Хар Һазр гиҗ нерәдсн зөвтә.