12. Беларуская прэса ва ўмовах новай эканамічнай палітыкі: тыпалогія друку, змест, асаблівасці функцыянавання. Дзейнасць газеты “Беларуская вёска”.

Зыходзячы з новых палiтыка-эканамiчных задач, складвалася праграма дзейнасщцi беларускага друку таго часу. Перыядычнаму друку адводзiлася значная роля у фармiраваннi камунiстычнага светапогляду, устойлiвай савецкай, грамадскай думкi, каiсал1дацы1 насельшцтва на выкананне планау сацыялiстычнага будаунiцтва. Былi зроблены захады для павелiчэння тыражу газет, прыцягнення да супрацоунiцтва прадстаунiкоу лiтаратуры 1 мастацтва, а таксама разгортвання рабселькораускага руху. У студзенi 1921 г. урад рэспублiкi стварыу Дзяржаунае выдавецтва Белару сi у якiм быу арганiзаваны аддзел для кантролю за дзейнасцю га зет i часопiсау. У першую чаргу ЦК КП(б)Б умацоувау i пашырау дзейнасць партыйных выданняу. У 1921 г. працягвалi выходзщь газеты "Звезда" - орган Цэнтральнага бюро ЦК КП(б)Б, а таксама "Мlot"(«Молат») - орган Польскага бюро пры ЦК КП(б)Б i «Дэр Векер" («Будзiльнiк») - орган Цэнтральнага бюро ЦК КП(б)Б i Галоунага бюро яурэйскiх секцый у Беларусi. Газеты i часошсы станавiлiся адначасова моцным палiтыч-ным, гаспадарчым i культурным фактарам, асаблiва уплывовым на грамадскую свядомасць. Перыядычны друк набывау характа-рыстыку масавага i народнага. Ужо на мяжы 1921-1922 гг. на беларускай мове друкавалiся га зеты «Савецкая Беларусь» - орган ЦВК Саветау БССР, «Думы бед няка» - орган Мсцiслаускага павятовага Савета, лiтаратурныя ча-сопiсы «Полымя», «Вольны сцяг» 1 дзiцячы часопiс «Зоркi».

Найбольш значнай грамадскай падзеяй было стварэнне 1 вы-хад 15 студзеня 1921 г. газеты «Беларуская веска - Белорусская деревня», дадатка да газеты "Звезда». выходзiла на рускай мове да 1924 г.) Газета была задумана як масавае выданне, выходзiла тры разы на тыдзень тыражом да 3 тыс. экземпляра^у разам з газетамi «Звезда», «Савецкая Беларусь» «Белару ская веска» стала арганiчнай часткай гаспадарча-культурнага ад-раджэння у пачатку 20-х гг. Арганiзатарам i рэдактарам быу Сцяпан Булат. Перад рэдакцыяй была пастаулена задача злучыць па-лiтыку партыi савецкай улады з iнтарэсамi сялянскай масы 1 у той жа час накiраваць жыхароу вёск1 на выкананне планау сацыялiстычнага будаунiцтва. Газета, па задуме выдауцоу, павiнна была стаць сялянскаi. Асноунаыя тэмы: скiраванне сялян на стваральную працу, тэхналогii с/г вытворчасцi, развiцце жывелагадоулi. Матэрыялы рыхтавалiся i выходзiлi з улiкам адносна нiзкай адукацыi i палiтычнай свядомасцi працоунiкау сяла. Абмяркоувалiся таксама i два 6акi агульнай адукацыi прафе-сiйная (як працаваць на зямлях ва умовах НЭПа) i павышэнне узроуню пiсьменнасцi, або лiквiдацыя непiсьменнасцi у беларускай вёсцы. У 1924 ператворана у штодзенную мiнскую акруговую газету. Выходзiла на 4 старонках вялiкага фармату з малюнкамi i фотаздымкамi.

13. Развіццё беларускай літаратурнай перыёдыкі ў 1920-я гады. Публіцыстычная дзейнасць часопісаў “Полымя ”, “Маладняк.”

Развiццё перыядычнага друку у Беларусi аказала значны уплыу на станауленне лiтаратуры i мастацтва. У газетах друкава-лiся творы выдатных беларускiх пiсьменнiкау. Некаторыя газеты выпускалi лiтгаратурныя дадаткi. «Савецкая Беларусь» друкавала двухтыднёвы лiтаратурна-мастацкi часопiс «Радавая рунь» (1924), «Беларуская веска» - «Чырвоны сейбiт» (1926-1928). Сярод супра-цоунiкау рэдкалегii было нямала паэтау i празаiкау.У снежнi 1922 г. першы нумар «Полымя» - часопiса лiтаратуры, палiтыкi, культуры, эканомiiкi i публiцыстыкiстау адметнай з'явай у культурным жыццi рэспублкi. ас патрабавау ад мастака адлюстравання у сваей творчасцi новага жыцця, паказу рэальнага чалавека, сучаснага героя. на iнтэлегенцыю, лiтаратарау i публщыстау ускладвалася задача распрацаваць iдэалогiю супрацьдзеяння нэпманаускаму буржуазнаму уплыву, каб замацаваць сацыялiстычныя асновы грамадства. З першага нумара распачалася гаворка аб развiцi лiтаратуры, творчым метадзе, эстэтычны асаблiвасцях розных мастакоу i асобных творау. У 1923 выйшау адзiн нумар, у 1924 – 8. Пасля стварэння «Полымя» лггаратурны працэс набывау новую моц i нацыянальны размах. Разам з гэтым несумненнай каштоунасцю у дзейнасцi рэдкалегii «Полымя» была актыуная праца па умацаваннi нацыянальных асаблiвасцей, здзяйсненню iдэалогii беларусiзацыi, адраджэнню гiсторыка-культурных традыцый беларускага народа. Увогуле часопіс i яго аутары былi пачынальшкамi нацыянальнага руху у пачатку 20-х гг.

У лiтаратуру iшло новае пакаленне XX ст. Яно таксама жадала аб'яднання. I у жнiунi 1923 г. Пачау выдавацца часопiс «Маладняк». Гэта яшчэ адна цікавая старонка у беларускай лггаратуры i гiсторыi перыядычнага друку. Часопiс стау цэнтрам аднайменнага лiтаратурнага грамадскага аб'яднання, якое аформiлася у канцы 1923 г. Як арганізацыя маладых пралетарскiх пiсьменнiкау. Гэты лiтаратурны унiверсiтэт дау навуку амаль усiм вядомым літаратарам Беларусi, творчая маладосць якiх прыйшлася на 20-я гг. Пятрусь Броука, Пятро Глебка, Кандрат Крапіва, Паулюк Трус, Аркадзь Куляшоу, Платон Галавач, Уладзiмiр Дубоука, Алесь Гурло, Андрэй Александровiч, Mixacь Ча-рот i многiя іншыя маладыя таленты «прарасталi» у «Маладняку». Ідэйнай платформай маладой пісьменніцкай аргатзацыi былi абвешчаныя iдэалы Кастрычніцкай рэвалюцыi аб стварэнні грамадства сацыяльнай справядлiвасцi - на пазіцыях балыпавіцкай партыi i камсамола удзельнічаць у будауніцтве сацыялiзму. 3 гэтым была звязана мастацкая платформа арганізацыi i яе часопіса: адлюстроуваць у творах новае жыццё i паказаць галоунага героя – працоунага чалавека. у 1925 на права секцыi у «Маладняк» увайшлi рускiя, полскiя i яурэйскiя группы маладых пiсьменнiкау. 1925-1926- 28 нумароу.