5. Падпольны і партызанскі друк на тэрыторыі Беларусі, яго ідэйная барацьба з выданнямі калабарацыяністаў. Газеты “Звязда” і “Чырвоная змена” ў гады вайны (1942–1944 гг.).

У маі 1942 г. для аператыўнага кіравання партызанскім рухам быў створаны Цэнтральны штаб партызанскага руху, пад кіраўніцтвам якога знаходзілаіся рэспубліканскія і абласныя штабы, у тым ліку і Беларускі штаб партызанскага руху. Перад друкам рэспбулікі паўсталі новыя адказныя задачы: сістэматычна інфармаваць насельніцтва аб геарічнай барацьбе ў тыле варожых войск, расказваць пра гераізм асобных партызан, камандзіраў, баявыя справы атрадаў, брыгад, злучэнняў, народных мсціўцаў.

18 мая 1942 года — першы нумар газеты “Звязда” – органа Мінскага падпольнага гаркома Камуністычнай партыі Беларусі. Узанчаліў – журналіст Уладзімір Амельянюк. Кожны нумар газеты быў накрозь прасякнуты палымяным заклікам да беларускага народа падняццана ўсенародныую партызанскую вайну супраць гітлераўскіх акупантаў. Кароткія артыкулы, карэспандэнцыі, паведамленні, пасланні і звароты да народа, якія напаўнялі старонкі “Звязды”, наскрозь пранізаны страсным заклікам да барацьбы, да змагання з лютай фашысцкай нечысцю. У першым нумары газеты пад рубрыкай “Весткі з франтоў Айчыннай вайны” былі змешчаны зводкі Саўінфармбюро, паведамленне аб устанаўленні новага баявога ордэна Айчыннай вайны. На восьмы дзень пасля выхаду першага нумара быў забіты Уладзімір Амельянюк. Рэдактарам стаў В.К. Нікіфараў. Акупанты рабілі ўсе магчымае каб закрыць праўдзівае слова “Звязды”.

31 студзеня 1943 г. выйшау першы нумар маладзежнай газеты на бел. мове “Чырвоная змена” Рэдагаваў даваенны рэдактар М.П.Барашкаў, «Чырвоная змена» палымяна з нумара ў нумар клікала моладзь Беларусі на свяшчэнную барацьбу з гіт-лераўскімі акупантамі.

Падпольная “Звязда” – правафлангговае выданне бальшавіцкага друку Беларусі на акупіраваннай тэрыторыі. “Звязда” указвала, што асноўная задача падпльнай і партызанскай прапаганды – выхоўваць вагненную нянавісць да акупантаў, узмацняць упэўненансць у пеарамогу, штодзенна расказваць аб злачынствах, якія ўчыняюць гітлераўцы.

6. Публіцыстычная дзейнасць беларускіх паэтаў і пісьменнікаў у гады Вялікай Айчыннай вайны.

Гераічную старонку ў гісторыю партыйна-савецкага друку ўпіслаа публіцыстыка пісьменнікаў Беларусі ў гады ВАВ, З першых дзен гітлер-га нашэсця бел.пісьмен. разам з усім народам мжуна ўступілі ў смяротны бой з ворагам. Вядомыя пэты і празаікі Я. Купала, Я. Колас, К. Чорны., К. Крапіва., М. Лынькоў, П. Глебка, П. Броўка. А. Куляшоў, А. Бялевіч, адклаўшы часовую работу над буйнымі мастацкімі творамі, публіцыстычным словам натхнялі савецкі народ на барацьбу з ворагам.

Магутнай знішчальнай сілай было пісьменніцкае слова.

Публіцыстычныя выступленні Я.Купалы ў перыяд вайны – палітычны дакументы всотсрага сацыячльнага гучання.

Палымяную публіцыстычную дзейнасць народнаг песняра Беларусі мнгоія савецкія паэты і празаікі ўспрыняіл як запавет, як узор змагання з ворагам старсным мастацкім словам.

Дзейнасць Я. Коласа ў газетах Ташкента была прыкладам для многіх узбексікх паэтаў і празаікаў.

У партызанскім пушчах,і барах у акопах і ана баявых караблях вайны і партызаны чулі голас любімага песняра. Лаканізм, строгая акрэсленнасць гістарычнага малюнка і псіхалігаічная прыўзнятасць пачуццяў мастака слова, выказаная ў патрыятычных закліках спляталася ў адзінае ўсенароднае пачуцце нянавісці і прагі да змагання.

Заклікам знішчаць фашызм прасякнуты літаральна кожны твор Я. Коласа.

Пісьменнікі былі аўатарамі многіх палымяных лістовак-адозваў, заклікаў да савецкага народа.

Публіцыстычныя творы адыгрывалі вялікую агітацыйную і мабілізацыйнцю ролю, былі смяртэльнай зброяй супраць фашысцкай ідэалогіі.

Беларуск.паэты і празаікі, звяртаючысяы ў цяжкія часы да Бацькаўшчыны, нястомна і штодзенная клікалі да ўсеагульнай барацьбы, каб знішчыць ненавіснае “страшыдла-фашызм”, які азвярэў ад чалавечай крыві.

Першыя публіцыст.выступленні белар. пісьмен. у друку сведчаць, што ўжо ў пачатку вайны яны задумоўваліся над самі паняццем “чалавек”, над новымі эстэтычнымі праблемамі, над псіхалагіямі людзей у тыя суровыя гады.

Асабліва востра ў публіцыстыцы бел.пісмьен. у гады вайны гучала тэма Радзімы.