4. 5 Жалақы қоры

Жалақы — еңбектің күрделілігіне, саны мен сапасына сәйкес төленетін сыйлық (табыс). Еңбекақы — қаржыландыру көзіне қарамастан , ақшалай немесе заттай түрде еңбекке төленетін ақылардың барлық түрі, сондай-ақ, әр алуан сыйақылар, қосымша төлемдер, үстеме ақылар мен әлеуметтік жеңілдіктер. Бұлардың қатарына арнаулы заңға сәйкес қызметкерлерге жұмыс істемеген уақыты (жыл сайынғы еңбек демалысы, мерекелік күндер, т.б.) үшін берілетін ақша сомасы да жатады. Е-ны нормалау негізгі екі әдіс: орталықтық және келісімшарттық реттеу арқылы жүзеге асырылады. Еңбекке ақы төлеуді орталықтан реттеу дегеніміз Е. тарифтерін, қызметкерлердің барлық категорияларына Е. төлеуге арналған бірегей тарифтік кесте қолданудың негізгі шарттарын, қызметкерлердің кәсіби біліктілігі бойынша сараланған разрядаралық кесімді коэффициенттерді, т.б. мемлекеттің тағайындауын білдіреді. Яғни Е-ны орталықтан реттеу мемл. нормалау тәсілі болып саналады. Сондай-ақ, Е-ны келісімшарт арқылы нормалау әдісі де қолданылады. Нарықтық қарым-қатынастардың, еңбек нарығының қалыптасу жағдайында Е. мөлшерін ұжымдық-келісімшарттық және жекеше-келісімшарттық реттеудің (ұжымдық және жеке еңбек келісімшарттары, шарттамалар) үлес салмағы артып келеді.

Еңбек ақыға жұмсалатын шығындар төмендегі формуламен анықталады:

ЕАҚ =  а_i ∙ t_i ∙ K_g ∙ K_c ∙ К_қ =445∙4060∙ 1,15 ∙ 1,35 ∙ 1,18=330978,41

мұнда a_i – i-ші операцияның сағаттық тарифтік мөлшерлемесі, тг/сағ;

t_i – технологиялық операция ұзақтығы, сағат;

K_g – негізгі еңбек ақыға үстемелер коэффициенті, K_g=1,15;

K_c – әлеуметтік аударымдар коэффициенті, К_с=1,38;

К_қ – қосымша еңбек ақы коэффициенті, К_қ=1,35.

Есептеу нәтижелерін 3-кестеде келтіреміз.

Кесте 3

Базалық және жобалық варианттардағы еңбек ақы шығыны

Жабдық	ti, сағат		ai, тг/сағ		Kg		Kc		Кқ		Еңбек ақы шығыны, тг
1	2		3		4		5		6		7
Базалық процесс
МР-71	4060		445		1,15		1,35		1,18		330978,41
ЕМ288	8120		445		1,15		1,35		1,18		661956,81
DS-3	7780		445		1,15		1,35		1,18		634239,41
8A344	12180		445		1,15		1,35		1,18		992935,22
1К62	8120		445		1,15		1,35		1,18		661956,81
1К20Ф3С1	7780		445		1,15		1,35		1,18		634239,41
3М151Н280	20300		445		1,15		1,35		1,18		1654892,03
2А125	4060		445		1,15		1,35		1,18		330978,41
5С27П	12180		445		1,15		1,35		1,18		992935,22
5Б525	12180		445		1,15		1,35		1,18		992935,22
5350А	8120		445		1,15		1,35		1,18		661956,81
3Б151		12180		445		1,15		1,35		1,18		992935,22
3А228		8120		445		1,15		1,35		1,18		661956,81
5725М		4060		445		1,15		1,35		1,18		330978,41
Барлығы													10 535 874,2
Жобалық процесс
МР-71		4060		445		1,15		1,35		1,18		330978,41
16К20Ф3		8120		445		1,15		1,35		1,18		661956,81
3К152ВФ20		11670		445		1,15		1,35		1,18		951359,11
2А125		4060		445		1,15		1,35		1,18		330978,41
5С27П		8120		445		1,15		1,35		1,18		661956,81
5Б525		8120		445		1,15		1,35		1,18		661956,81
5Б725		4060		445		1,15		1,35		1,18		330978,41
5350А		7780		445		1,15		1,35		1,18		634239,41
Барлығы													4 564 404,18