karmanov_munaigaz_umk_kz

Металдық постаментте еден деңгейіне сай келеді. Сатыларды периларымен монтаждайды.

Жабдықтарды монтаждау кезінде компрессорлық пайдалану ұңғымасы үшін компрессорларға аса мəн беріледі.

Поршень тəрізді турбокомпрессорларды арнайы фундаментте орнатады. Фундамент конструкциясы бойынша массивтік, қабырғалық, рамалық боп бөлінеді.

Негізгі əдебиеттер: 1. Қосымша əдебиеттер: 3, 6. Бақылау сұрақтары:

1. Сорапты-компрессордық жер асты жəне жер үсті қондырғыларына қандай қондырғылар жатады?

2.Сорапты компрессорлы құбырларды ағатын қандай қатайтуға арналған жабдықтар қолданылады?

3.Автоматтандырылған өлшегіш қондырғылар неден тұрады?

4.Массивтік фундаменттер неден тұрады?

5.Қабырғалық фундаменттер неден тұрады?

жəне ұңғыдағы бөліктерден тұрады.

Жер бетіндегі жабдықтарға арматура АВК-65-210, шығынды реттегіш РАР-1000 немесе 1РА-1600 кіреді. Арматура ұңғы сағасын тығыздауға жəне су айдағыш құбырды ілуге арналған.

Су шығынын реттегіш автоматты түрде құбырдағы қысымның құбылуына қарамай керекті шығынды реттеп тұруға арналған. Оның құрылымы айдау процессін тоқтатпай ақ жұмыс режимін өзгертуге мүмкіншілік береді.

51

52

арналған, ол ұңғылық жəне жер бетіндегі бөліктерден тұрады.

Ұңғыны жуу сұйықты циркуляциялық клапан арқылы құбыр сыртына айдаумен жүргізіледі. Бұл кезде пакер босайды. Құрылғының техникалық мінездемесі 6-кестеде келтірілген.

УВКС-2Р құрылғысының техникалық мінездемесі

53

реттегіш, ПД-Г пакері жəне компенсатор мен циркуляциялық клапан кіреді. Ұңғылық жабдықты түсіргеннен кейін, сағалық арматураны монтаждап

байластырғаннан соң су айдау құбырларында1-1,5МПа артық кысым тудырып пакеді отырғызуды жүргізеді.

ЯГ якорі құбырлар тізбегінің жылжуын жəне су айдайтын құбырлардан пайда болатын жүктемені болдырмауға қолданылады.

Компенсатор су айдайтын құбырлардың ыстық су айдау салдарынан температуралық ұзару қысқару əсерін болдырмау үшін қолданылады.

Əрбір қабатқа су айдау пакерлердің астына орналастырылған, керекті

Əдебиет; Нег. 1. қос. 3, 5. Бақылау сұрақтары:

1.Қабатқа су айдайтын қондырғылардың қандай түрлері бар?

2.Ыстық су айдауға арналған қондырғыны атаңыз?

3.Ұңғыда пакердің қандай функциясы бар?

54

Дəріс 13. Айдау арматурасын монтаждау.

Фонтанды ұңғыманы пайдалану-мұнайды өндірудегі тəсілдердің негізгісі əсіресе жаңа аймақта.

Фонтандау Н-ұңғыма тереңдегі, м; Р-ұңғыма оқпанындағы орташа сұйық пен газдың қоспасының тығыздығы, кг/м3; g-еркін құлау үдеуі, м/с2.

Фонтанды ұңғыма құрал-жабдығы негізінен СКҚ тізбегінен жəне арматура

тұрады. Ал кейбір кездерде ұңғымаға пакер орнатылады.

Жай фонтандау СКҚ тізбегінен басқа негізгі түйін болып арматура сағасы есептелінеді.

Бұрғылаудан кейін ұңғыма жабдығы тізбек басынан жəне фонтанды

13.1-сурет. Фланецті фонтанды арматура үлгісі

Əдетте құбыр басы тізбек басына

астындағы фланец 5, кран 6, монометр 7, дроссель 8, қарсыласу фланец 9 дан тұрады.

Крестовина мен тройник өндірілген өнімді, қоспаны монифольдқа жібереді. Осы бөлшектерде СКҚ тізбегін іліп қоюға болады. Ос ған байланысты бөлшектердің резьбалары болуы тиіс. Тізбек осы резьба арқылы ілінеді немесе СКҚ-ды ілуге арналған немесе арматура бөлшектерініңөлшемдерін біріненбіріне ауыстырығанда қолданады.

Тығынды құрылғының оқпанды немесе əкету қимасы. Көрсеткіштерді реттеу, ағынды бөлігінде тығынды құрылғының жабық кезінде жүргізілмейді.

Ағынды көрсеткіштері, реттеу, ұңғыма жұмысы кезінде арнайы тораптар жəне дроссельдер (штуцер) қолданады. Дроссель тұлғасына (корпус) тұрақты немесе диаметрі кішілеу ауыспалы втулка орнатылады. Втулканың кішкентай тесігінен бүкіл ұңғымада өндіріліп жатқан өнім өтеді.

55

Арматураның бөлшектері мен түйіндері резьба арқылы, тығындау фланец немесе қамыт арқылы жалғанады. Осыған байланысты арматура резьбалы,

Жұмыс қысымына 7 ден 35 МПа тең 2 Ржұм қысымы сынау арқылы қабылданған, ол 70 тең 105 МПа 1,5 Ржұм жұмыс қысымы қабылданған.

13.2-кесте

Бұл МЕСТ бойынша оқпанды тиек үлгісі қарастырылған. Бұл əр қашанда фонтандау ұңғымасындағы үлкен қысымда жасалады.

Ұш жақты арматурада екі жанынан өткізетін жеріне қараға, ндаегізгі жұмысшы өткізгіш болып, жоғарға бөлімі есептелінеді. Шығар жердегі бөлшектері істен шықса, онда оқпанды тиек құрылғысы жабылады, ал сұйық немесе газ төменгі жіберу бөлігімен ағады.

Бұл бізге жоғарғы əкету бөлімі бойынша арматура ұзарады бұл оның қызмет көрсетуін қиындатады.

Тройникті арматураны қолдану төмен жəне орташа қысымда қолдануды ұсынады.

Ал орташа жəне жоғары қысымда МЕСТ бойынша төртжақты арматураны қолдану ұсынылады.

Төртжақты арматура ұшжақтыға қарағанда төмен, бұл оның қызмет көрсетуін жеңілдетеді.

56

Төртжақты арматураның кемшілігі болып, шығар жердегі бөлімі жұмыстан шықса, онда оқпанды тиек құрылғысын табамыз, осының артынша ұңғыманы жабамыз.

Ұңғыманы зерттеу кезінде фонтанды елка басына лубрикатор(қысым теңгергіш құрылғы) орнатылады, ол бізге аспапті түсіруге қажет. Осыған байланысты төртжақты жəне үшжақты арматурада жоғарғы оқпан тиегі қарастырылған.

Фонтандаушы ұңғымада қысым100 МПа-ға дейін жетуі мүмкін жəне ол өзгеріп тұрады. Ұңғымадан шығып жатқан сұйықтық, қоспаның жəне газдын

Фланец арматурасының арасындағы тығыздаулар стальді дөңгелекшелермен жабдықталады.

Арматураның құйылған жəне пісірілген бөлшектері көп тараған. Фонтанды арматура элементтері 45, 40ХЛ, 40 ХНЛ маркалы стальдін жəне легирленген стальдан жасалады. Тығыздау дөңгелектері 08 КП маркалы стальдан сталь20, сталь 30, сталь 40, жəне легирленген стальдан жасалады, (коррозиялы ортада қолдану үшін).

Ұңғыма өнімі втулка дроссель арасынан жоғары жылдамдықпен өтеді, ол 80...120 м/с жетеді. Шығып жатқан байланысты втулкалар шыныққан стальдан, қатты қортпалардан, металлокерамикадан жасалады.

Арматураны əрдайым жаңартып отыру, бізге оның металлын үнемдеуге жəне беріктігін өсуіне қол жеткіздік. Қазіргі кезде конструкторлар фонтанды арматураның жеңілдетуге, бірнеше конструкцияларын қосуын қамтамасыз етуге жұмыстар жасауда (мысалы: төртжақ пен үшжақтын біріктіру).

Арматураның бөлшектерін пісіріп жалғау, бізге құйылып жасалған бөлшектерден, артықшылығы көп, мəселе металлды үнемдеуге, жұмыстың жеңілдеуі жəне де жоғары беріктігін көрсетеді.

Арматурада келесі тиекті құрылғылар қолданады:

-сыналы ысырма (задвижка клиновые)

-тура ысырма (задвижка премоточные) -көтергіш (краны)

-мөлшер реттеуіш (вентиль)

13.2-сурет. Сыналы ысырма үлгісі

1-шибер; 2-ершік; 3-корпус

болуы мүмкін, осыған байланысты орынның бітелуі мен ол жерлерде тұздың жиналуы, сонымен қатар парафин мен құмның жиналуы мүмкін. Осыған

57

байланысты корпустың жоғарғы тығындау бөлімі жəне сыналы(клин) бөлімін сұйық жууы мүмкін, осыған байланысты коррозияға ұшырауы мүмкін.

Бұл кемшіліктер тікдəлді (премоточный) ысырмада болмайды (13.3-сурет).

13.3 -сурет Тікдəлді (прямоточный) ысырма үлгісі

Сыналы тығыздауышта, шиберлі екі жақты плашкамерымен

пружинадан тұрады.

Пружинаның күш салуы9 КН-ға дейін жетеді. Тікдəлді ысырманың ашық немесе жабық кезінде, корпус бөлшегінің

жоғарғы тығыздау бөлімі бойынша шибер сырғанайды.

Тікдəлді ысырмада қалың тығыздалған майлау қолданады. Тұтқыр майлау қабат суы жəне мұнайда шайылып кетпейді. Майдың қоры резервуарларда Б сақталады. Кейбір ысырма поршендерде (ЛЗ-162) майланады. Ысырманың ішкі қуыстарының барлығы арнайы маймен толтырылады.

Сонымен қатар тікдəлді ысырманың тағындалуы А қуысында эластикалық элементтерде АФГ-80ВС қолданады. Ысырма ішіндегі қысым өзінен өтетін ортаның қысымына тең, ал Т тəрізді шпиндельге əсер ететін күшті түсіру үшін шток қолданады (13.4-сурет).

13.4-сурет. Тікдəлді ысырма, күш түсіру штогымен:

1- шибер; 2-резьбалы шпиндель; 3-өсті тіреуш; 4- маховик; 5-шпинделді тығыздау; 6-күш түсіргіш шток; 7- штокты тығыздау.

Тікдəлді (премоточный) ысырмада шпиндпл өсті тірегі шарикті болып келеді, ол шпиндплдегі айналу моментін қысқыртады. Шибер корпусындағы тесігіне қосқанда, шпиндель мен маховикті айландыра отырып, шиберді жоғарыға

ашылып, жабылуы үшін, тек қана рукоятканы900-қа бұрасақ болғаны. Оның жоғарыдағы тығыздау бөлімі тікдəлді ысырма сияқты, сұйықпен жуылмайды, сонымен қатар оның каналында өлі аймақ болмайды.

58

өсті күшті қабылдайды жəне тығындау элементі болып табылады, оны жоғары герметизациялау үшін, клапанға каналдар арқылы арнайы майлау майларымен майланады.

Кранның барлық бөлімдері ЛЗ-162 майымен майланады. Майлау майының - 40тан+1200С-ға дейінгі температураға төзімді болуын ұсынады.

болуға тиіс. Шпинделде қыспалы болт9 орналасқан. Жылжу арқылы май шпиндел қуысындағы кран арқылы клапанға10 беріледі. Осы болт арқылы 9 тығынның тұтылуын болдыртпауға болады.

Тығынның тұтылуын болт арқылы кетіру үшін, болт 9 кері бұрайды, шпинделдің бүкіл қуысын маймен майлап толтырады да болтты9 бұрайды, содан соң кері клапанды қысады 10, бөлшек 11.

Ең маңызды кранның кемшілігі болып оның қиындығы болып саналады.

59

13.7-сурет. Тез ауыстырылатын штуцер

1-құрсау (обойма); 2,9-тығындау дөңгелегі; 3-пружина (серіппе); 4-дроссель; 5-дроссельді тығындау; 6-бұранда; 7- ағымды нүкте (проточка); 8-тұлға (корпус); 10-дөңгелек.

Сұйық пен газдың шығынын сатылы реттеу үшін ауыспалы втулканы, мынадай тесіктерімен, диаметрі 5, 8, 10, 15, 20, 25, 30 мм қолданады

Штуцер мынадай жұмыс қысымына70 МПа есептелінген.

Стандарт бойынша арматура жəне тие құрылғылардың негізгі реттелу көрсеткіштері: жұмыс қысымы жəне қысымды сынау, өту тесігінің диаметрі.

Бұдан басқа қосылу өлшемдері, габариттері, массасы жəне жасалуы да реттелуі қажет.

Фонтанды арматураның жəне тиекті құрылғылардың бөлшектері мен бөлімдері, фланец арқылы қосылады,

бұлардың өлшемдері, жинағанда жəне арматура мен монифольдта жинағында негізгі роль атқарады. Осыған байланысты фланецті қосылулар(13.8-сурет)

өлшемдері, олар да стандарт бойынша реттеледі.

13.8 -сурет Стандартты фланецті қосылыстар элементтері мен өлшемдері:

1-фланец; 2-тығыздаушы; 3-шпилька; 4-

төсегішінің жағдай да шпилька есептелінеді, бірақ бірінші жағдайда да тығыздығыш клапанның алдын-ала тартылу күшін есептеледі. Фланецтің

60