- •1) Ойлау мен болмыс саймасайлығы – Гегель философиясының бастау нүктесі. Гегель диалектикасы
- •3) Ғалым этикасы және әлеуметтік жауапкершілік. Гендік және клеткалық инженерлік биотехнологи.Клондпу проблемаларының әлеуметтік философиялық талдау.
- •5) Сезімдік таным және оның формалары
- •6) М.Шоқай – Түркістан тәуелсіздігі үшін күрес
- •7) Дүниеге көзқарас және методология мәселелері
- •8 Ф.Бэкон “жаңа органон” төрт түрлі елесті көрсетеді
- •10. Классиктік және бейклассиктік философия қайшылықтары (и.Кант, г. Гегель, а. Шопенгауэр, ф. Ницше)
- •11. Мән және құбылыс категориялары.
- •13. Неотомизм философиясының негізгі белгілері.
- •17.Идеология,оның қоғамда атқаратын рөлі. Идеологияның күштілігі мен әлсіздігі.
- •19. Қоғамдық және жеке сана, олардың диалектикалық байланысы.
- •20.Тіл мен ойлаудың бірлігі. Ғылым мен техникада жасанда тілдің қалыптасуы.
- •21. Т.Гоббс «Левиафан, немесе Материя ,түр және шіркеу мен азаматтық мемлекет билігі».
- •23.Химия философиясы. Химия молекулалар физикасы ретінде. Химияның басқа ғылымдармен(физика, биология, геология, экология) және өндіріспен өзара тығыз байланысы мен әсері.
- •24.Жүсіп Баласағұн «Құтадғу білік».
- •27.Дж.Локк «Адам ақылы туралы тәжірбие» еңбегінде сапа түрлерінің әрқилы сферасы жайында. Іштен туған идея мен принциптер теориясына Локктың сыны.
- •28.Н.А.Бердяев «Орыс коммунизмнің бастау көзі мен мәні»
- •29.Ұғым –адамның әлеуметтік – тарихи танымның жемісі. Ұғым түрлері (интерпретация,конвергенция,дивергенция,конверция).
- •45.Г.Гегель « Философиялық ғылымдар энциклопедиясы» . Т.З. « Рух философиясы».
- •46. Сенім , күмән, білім.
- •60. Экалогияның философиялық проблемалары ,олардың жахандық сипаты. Қазіргі экологиялық жағдайдың футурологиялық аспектілері.
- •61. Қайта өрлеу дәуірі философиясы. Негізгі бағыттары мен өкілдері.
- •62.Философиядағы болмыс мәселелері . Болмыс категориялары.Болмыстың негізгі формалары (табиғат, адам ,рухани, әлеуметтік, психологиялық болмыс).
- •69. Қазіргі мәдениеттің экологиялық талаптары. Адам –қоғам –табиғат және олардың өзара байланысы.
- •70. И.Кант « Таза ақылға сын» ( Құрылымы және негізгі идеялары). И.Канттың априоризмі және агностицизмі.
- •71.Техникалық оптимизм және техникалық пессимизм: техника апологиясы және оған сын.
- •72.Адам қалыптасуындағы әлеуметтік ортаның рөлі .Қоғам дамуындағы тарихи қажеттілік пен адам бостандығы диалектикасы ( э.Фромм « Бостандықтан қашу»).
- •76. М.В.Ломоносов-көрнекті орыс ғалымы,жаратылыстанушысы.Оның 1748жылғы 5маусымдағы л.Эйлерге хаты.
- •77. Аналогия және ғылыми танымдағы рөлі.Аналогия және модель.
- •78. Неопозитивизм логикалық позитивизм және оның түрлері.
- •79. Классиктік термодинамика мен эволюциалық биология арасындағы қайшылықтар және өздігінен қалыптасу концепциясы.Ч.Дарвин ілімі мен креационизм.
- •80. Сөйлеу және жазу,олардың пайда болуының мәселелері.
- •81. Даму және прогресс. Прогресс пен регресс.Әлем тарихының бірлігі мен көптүрлілігі.
- •83. Ш.Уалиханов «Қырғыздарда шамандықтың іздері», Дала мүсылмандығы туралы»,»Сот реформасы туралы жазбалар».
- •84. Нақтылық және мүмкіндік, қажеттілік және кездейсоқтық.
- •85.Техника деген не Техниканың тарихы мен философиясы.Техникалық білімді гуманизациялау және гуманитаризациялау.Қазіргі техногендік өркениеттің болашағы мен шегі.
- •86. Платон «Мемлекет».Құрылымы және негізгі идеялары.
- •87. Болмыстың құрылұмдық байланысы.Бүтін және бөлшек.Себеп және салдар.
- •88. Норберт Винер және оның ізбасарлары ашқан кибернетика ғылымы.
- •89. Дүниеге көзқарасы ұғымы.Оның тарихи типтері миф,дін,философия.
- •90). Р.Декарт «Әдіс туралы ойтолғау».Оның танымдағы рационалдық әдісінің төрт ережесі.
- •91. К.Маркс Гегельдің «Философия тарихы»және «Тарихи философиясы»жайлы лекциялары туралы.
- •Кеңістік пен уақыт
- •97. Философиядағы әдіс мәселесі.Ғылыми танымның әдістері мен формалары.Танымның эмпирикалық және теориялық деңгейі.
- •98. Геологияның ғылымдарды генетикалық жіктеудегі алатын орны.Геологиядағы актуализм принципі.
- •Сущность принципа
- •Обоснование
- •99. Адамдағы биологиялық пен әлеуметтік. Антропосоциогенез ұғымы.
- •100. Ш.Құдайбердиев Үш анық».
- •101. XVII-xiXғ.Ғ.Орыс философиясы,оның өмірмен байланысы.
- •102. Информатиканың қалыптасу тарихы. Шеннон айтты го.
- •103. Биклассикалық философиядағы иррационалдық және рационалдық еместік проблема.
- •104. Кездейсоқтық және компьютерлер.
- •105. Материя –философиялық категория ретінде.В.И.Лениннің «Материализм және эмпириоритицизм»кітабы бойынша.Қазіргі ғылым материя құрылымы мен қасиеттері туралы.
- •107. Қоғамдық өмірдің әлеуметтік –саяси формалары.Демократия, либерализм,анархия.
- •108. Дж.Бруно,б.Спиноза пантеизмі.
- •109. Ғылымдар жүйесіндегі физиканың орны.Физика –атомдар механикасы ретінде.
- •110. Жүйе ұғымы.Жүйелік принциптер.Жүйе-адам ойының жемісі.
- •Абстрактілік жүйе
- •Органикалық жүйе
- •111. Д.Дидро «Табиғатты түсіндіруге байланыста ойлар»
- •112. Қоғамдық сананың формалары,олардың байланысы және әлеуметтік қызметтері.Қоғамдық сана түрлеріне обьективтік шындықтың бейнелену тәсілдері.
- •113. В.И.Лениннің «Философиялық дәптерлері» құрұлымы және негізгі идеялары.
- •115. Инженерлік ойлаудың және инженерлік әрекеттің ерекшеліктері.
- •116. Сократ пен Платонның идеализмі.
- •117. Математика –ғылым тілі.Философтар мен ғалымдардың математикаға көзкарасы.
- •118. Өтпелі құбылыстың табиғаты.Қазақстанның өтпелі кезендегі ерекшеліктері мен қиындықтары.Қазақстанның әлемдегі бәсекеде қабілетті 50елдің қатарына кіру стратегиясы.
- •119. Рационалдық таным және оның формалары.Танымдағы сезімдікпен рационалдықтың бірлігі.
- •120. Бөлшектермен өріс қазіргі әлем суретінің абстракциясы.
- •121. Табиғат ұғымы.Табиғи орта.Биомасса мен техномасса.
- •122. Таным процессіңің диалектикасы.
- •123. Л.Фейербах «Болашақ философиясының негізгі қағидалары».
- •124. Географиялық детерминизм.
- •125. Н.Г.Чернышевский «Философиядағы антропологиялық принцип», «Адам білімінің сипаты».
- •126. Математика –адамзат мәдениетінін феномені ретінде.Топтау мен абстракциялау математикалық теориялардың даму әдістері ретінде.Математикалық модельдер жүйесі ретінде.
- •127. Діни сананың көптүрлілігі.Дін және өнегелік.
- •128. Ми мен психика. Сананың пайда болуы және мәні.
- •129. Түркілік көзкарас дәстүрі мен ерекшеліктері.Мифология және дін.
- •130. Химиядағы редукция және редукционизм.Материянын химиялык қозғалыс турлері.
- •131. Антика философиясының негізгі сипаттары.Фалес,Сократ.
- •132. Әл Фарабидың философиялық көзкарастары.Оның «Игілікті қала басшысының қасиеттері туралы»еңбегі.
- •133. Техниканың инженерлік және гуманитарлық философиясы.
- •134. И.Фихте мен ф.Шеллинг философиясы.
- •135. Қожа Ахмет Яссауидің «Диуани Хикмет» поэмасы.
- •138. Синергетика философиясы.
- •150. Эстетикалық сана, оның өлшемдері,Дизайнерлік қызмет.Қазақ халқының эстетикасы.
113. В.И.Лениннің «Философиялық дәптерлері» құрұлымы және негізгі идеялары.
Философиялық дәптерлері 29 томға келген. Дәптерлері негізгісі Гегельдің ғылым логика ғылым деген кітабын коспек жасаған. Сол еңбекте көптеген философиялық ойлар айтылады. Объективтік логика, субъективтік логика, объективтік диалектика, субъективтік диалектика осының барлығы сол еңбекте көрсетіледі.
XX ғасырдың басында орыс философы В. И. Ленин “Философиялық дәптерлер” деген конспектілерінде диалектика мен метафизиканы дамудың екі түрлі концепциясы әрі философиялық ойлау жүйесінің екі түрлі концепциясы әрі философиялық ойлау жүесінің екі түрлі тәсілі ретінде салыстырмалы түрде қарастыра отырып, мынандай тұжырымға келген болатын. Диалектика “өміршең”‚ себебі, ол қозғалыстың, дамудың өздігінен іске асуын түсіндіре біледі.
Диалектиканың негізгі емес деп аталатын заңдары дамудың және өзіндік дамудың жеке жақтарын ашып көрсетеді. Оларға мән мен құбылыс, жеке мен жалпы, мазмұн мен түр, себеп пен салдар, мүмкіндік пен шындық, қажеттілік пен кездейсоқтық арасындағы диалектикалық өзара байланыстар жатады.
Жаңа дәуірдегі категориялар туралы диалектикалық түсінікті идеалистік негізде ұсынған Гегель болды. Оның пікірінше, болмыс пен ойлау тепе – тең және осы тепе теңдіктегі негізгі қорғаушы күш – ойлау.
114. Моральдық сана,оның категориялары.Қазақтардың дүниетанымының өзіндік сипаты.
Мораль -қоғамдық сананың өте көне формасы, ол қоғамдық қарым-қатынастармен бірге туындап, өсіп, өрбіп отырған. Адамдардың бір-бірімен, әлеуметтік топтармен, қоғамның барлық жүйелерімен қарым-қатынасын реттейтін ұстанымдар мен іс-қимылдардың, нормалардың жүйесі. Моральдық нормалар адамдардың арасындағы қарым-қатынасты Ізгілік пен Зұлымдық тұрғысынан бағалауға сүйенген.
Адамдар іс-әрекетін мынау жақсы немесе жаман деп бағалаған. Алғашқы қауымдастықтарда адамдар өз арасындағы мәселелерді адамгершілік негізіне сүйеніп шешіп отырған. Рудың ертеден бері қалыптасып қалған әдет ғұрыптары қоғам мүшелерінің еркіне сай келгендіктен, олардың қажетін өтейтін болғандықтан, әдет-ғұрыптарды мүлтіксіз орындау әркімнің үйреншікті дағдысына айналған.
Мораль барлық азаматтардың мүддесін, арман-тілегін, еркін білдіреді, қоғам мен адам мүдделерінің дұрыс ара-қатынасын бейнелейді, жеке адамның мүддесін жоғары қойып отырады: кез келген азаматқа оның ұлтына, байлығына қарамастан басқа адамдармен тең екендігін көрсетеді; іс-әрекетті бағалау үшін бірдей өлшем ұсынады. Моральда қоғамдық қажеттілік, мұқтаждық, қоғамның немесе таптың мүддесі стихиялы жолмен қалыптасып, көпшіліктің мақұлдауына айналған мінез-құлық нормалары, талаптары түрінде көрінеді.
Олар көпшіліктің үлгі-өнегесі, әдет-ғұрып, қоғамдық пікірдің ықпалы арқылы нығая түседі. Сондықтан мораль талаптары жеке біреудің жарлығымен тағайындалмайды, ол адамдардың барлығы орындауға тиісті мінез-құлық формасы болып табылады. Бұл талаптар айтарлықтай тұрақтылық сипатқа ие болады. Олардың ең бастапқы ерекшелігі-олар адамның қалай өмір сүріп, қалай жүріп-тұруы керек екендігі жайлы түсініктер түрінде идеялық жағынан негізделеді.
Моральдық сананың мәнін терең түсіну үшін оны құқықтық санамен салыстырып көрейік.
Мораль мен құқықтың бір-бірінен айырмашылығы мынада:
1) қалыптасуы жағынан: мораль қоғамның пайда болуымен бірге қалыптасады, ал құқық мемлекетпен бірге туындайды.
2) айтылу түрі жағынан: мораль қоғамдық сананың түрі ретінде адамдардың іс-әрекетінде тікелей өмір сүреді, ал құқық арнайы нормативті актілерде көрініс табады;
3) әрекет ету аясы тұрғысынан мораль барлық қоғамдық қарым-қатынасты реттей алады, ал құқық тек іргелі, өзінің шамасы келетін қатынастарды ғана қамти алады.
4) әрекет ету мерзімі жағынан: моральдық нормалар оларды түсіне бастаған уақыттан бастап іске қосыла береді, ал құқықтық нормалар арнайы белгіленген уақыттан бастап қана әрекет ете алады.
5) іске асыру тәсілі жағынан: моральдық нормалар қоғамдық ықпал арқылы іске асырылады, ал құқықтық нормалар мемлекеттің араласуын қажет етеді.
6) бағалау өлшемі тұрғысынан: моральдық нормалар қоғамдық қарым-қатынасты ізгілік пен зұлымдық тұрғысынан реттейтін болса, ал құқықтық нормалар заңды, заңсыздық тұрғысынан реттейді.
Қазақтардың барлық мақал-мәтелдері қаймағы бұзылмаған дірілдеп тұрған философия. Қазақ философ халық, бұл қазақтың ерекшелігі емес оның өмірінің өте алыстан келе жатқандығы. Сол философияның іші тарих тұрған