Цецнӓ ӱкл

сӓӓхн хар кӧвӱнӓ халунь улм догштад, хайа — хайа и Р

дотран чишкдж уулӓд, тентрдж сарвлзад,

бӓӓсн эк, эгч хойринь хуухинь ӱсинь ирвӓтрӱлӓд тун

гшӓд кевтнӓ.

Ик удан болсн уга, байна аврлт уга хату 3УР^?’

ӱвлин джинънсн киитн хойр хавчад, атхр хар ӱста 'һ ркӱхн кӧвӱг, арвн сард гесндӓн теесн, алтн шар УУРган кӧкӱлсн, ташагъан элтл тааляп тднрсн, энъкр экаснь,

салгъад ӧр ӧвдхӓн меддг уга ӧргн хар газрт — «ӰРС" лӱлв».

Эк болгч Ногъан экӓргӓн авл уга уулӓд, энъкр хар кӧвӱгъӓн элкӓрн дарад унв. Элнъкӓ тӱнтгин гадр Дее" гӱр экин хойр хар мӱднӓ ташун хар нӱлмсн медмдж Уга

турглв.

Гулмтин кӧвӓд, гурнигъӓд суусн Ӧлзӓт гӧлмтргсн хойр нӱдӓрн «гилс» гидж эк талан хӓлӓчкӓд гашун ДУ

гарад чишкӓд уульв. Ногъан, насндан чилш уга нӱльм-

сан, нудрмарн арчдж ӧндӓгъӓд ӧндгӓн геесн тогъруН болад энрӓд ӱлдв...

94

Ногъана нӱдпь больбидж хавдад, халхинь герл да­ хулдж тогъшлдг тогъшлур ӱснь тус тустан ӧрвалдсн, хуучн хар девлинь корпигъӓд одси хорма умгад Дорд

жин ӱӱдн талк тулгъин шннрии ӧӧр чӧклдж суугъад

утар татад саналдчкад—«Ганцхн хӓлӓсн гӓӓзнъ болсн

кӧвӱнӓсн хуурв»... Оцклдӱр асхн танас кӧлг сурхдм му биш серглнъ билӓ, асхн орнд орснас авн гал — цог болад

халунь догшдад зова бӓӓдж ӧрин ӧмн.хн ӓмнь гарв...

Кӧӧркӱг кӱн болх гигъӓд, генӓд—гесӓд, гесндан идн

гиджӓсӓн ӦГӓд, энъкрлӓд, элкндӓн шахад йовдг билӓвЭнъкрлсн эк керг уга болв. Эцкинь авснь «эрлг но-

мин хаанд» багъдад, энъкр Цецним бас авад одв, гигъӓд

келлгънлӓнь, келнь ээдрӓд, ӓмнь гарсн атхр хар кӧвӱн

ӧмннь ирсн болад одв. Бӱрлзсн хойр хар нӱднӓснь «би бслмб» гисн кевтӓ бӱлӓн нӱлмсн мелд асхрад, меекӓ

кӱӱнӓ зӱрк шарклулв.

— «Одак темӓнд ӧвс ӧкӓр одсн кӧвӱн ягъла? тер

тугълмудин ӧвсн чилджӓдг болх», гидж Дордж Ногъ­

ана ӱг таслдж ӓӓтрлв.

— He дордж, танд бӓӓиӓлм, нанд угалм, бӓӓснӓ туснь йумб? ӧрӱнӓ ӓмнь гарсн кӧвӱгъӓн ӓмдд, нег эмчд авч оч ӱзӱлхӓр сурхдм кӧллгдтн зав ӱга гилӓт,: ода терм нанас ӱкдж хуурв, би тӱӱг гертӓсн тоньлгъдж хуурнав. Хурл ордж гертӓн йаслгъ йасулнав, нег кӧлг ӧгтн, гидж киртӓ белӓрн нӱдӓн арчн бӓӓдж сурв.

— йир ода Ногъан, хамаран хӓлӓдж кӧлг сурнач? газак огътргъун бӓӓдл эс ӱздж бӓнч? эн малмуд йама-

ран бӓӓхинь меднч? Хурл орх биш «Хар газрт» ӱвлздж йовх малмудтан кӱрч ядджанав. Цаачин газа бӓӓсн цӧӧкн мӧрн, темӓн болсн юмсуд нам юмнд кӱргш уга.

Тадн цаг биш цагла гемтлдӓд, газак малмуд йагъдж ӧлчрӱлсӓн медджӓнт? Шег — баагинь apnjf кӱн уга болад дорасн джинъ авад даарчкад, бегзилдӓд ӱкджӓна гидж келн Ногъана нӱднӓ хӓлӓц ӱзчкӓд—тӱӱнд

бӓӓсн махнас Ногъанд нег хот кедж уух мах ӧгнч, шӧл

кедж уг, чинӓн орх, нам мана малмуд Ногъаниг кӱлӓлДад мӧӧрлдӓд бӓӓцхӓнӓ, гидж келӓд тергн талан хӓлӓ- ^ӓд инӓмсв.

.. Керго! таргън махар шӧл уудж амтшад угав, мах иДӱлдж асрулхар седдж йовсн улсан эврӓн зальгчкад,

эрднь чигн керг уга, эрлгтнь чигн керг уга, болад элкӓн теврӓд ӱлдсн кӱмб!

Алдрсн залу, алтн болсн кӧвӱн хойран аагъ хот, шор

95

рои зам улан хаалгъар совр— совр гигъӓд делсн хат-

рад гарв... Тергпӓ ӧӧр зсрглдӓд хатрлдсн ӧндр махласта улан одта улс:

— «Лама, байн улснг Лаад орулдж хайя, Лавта Ӱлана йосндан

Ленин багшан кӱӱндлья»... гилдӓд ӧргӓд дуулдв, Ногъан Ӧлзӓт хойрт; нӱд чичм харнъгъу сӧӧгъин хӧӧн, нарн мандлдж гарсн болв. дегд байрлхларн, дуулдж йовсн улс дахад дуулв, Ногъана нӱднӓс, ӧайрнн нӱлмсн гилтнънв. Мӧрнӓ джола бӓрдж йовсн Улан одта, шовгър

махлата баахн залу:—

7

Альманах

бӓӓдж, гер эргӓд негн-негнлӓгӓн кӧӧлдӓд, ӧмнкӓсн сермджтӓгъӓр, эн ӧдр урткасн ончта болсн наач бӓӓцхӓв.

Эдн дотрас Ипджӓ кӧвӱн келджӓнӓ: «—Баатр кӧвӱн

гарч гпнӓ, чи маншипъгнь хошад-гурвадар авад цоккм

гинӓ»,— гидж иигдж келдг учрнь иим. Эдпиг гӱӱлддж ирхлӓнь, Инджӓн экнь балта шикр авч гарад:

— «Баатр кӧвӱн гарснд, балта, шикр ӧгчӓнӓв»,— гидж байрлдж, ииӓгъӓд кслсмн.

Ӓркпн сӧнъг элвг болад, амнь халсар биш, аав — ээджнн заасн зааврар байриг улм уктад, кӧвӱг дӓкндакн йӧрӓгъӓд бӓӓцхӓв.

Зуна сӧ болад, хавсн цагъан сарии герл газриг дӱӱргӓд цсгӓрӱлснӓ хӧӧн, энд цуглрсн улс гер герӱрн тарцхав.

Хотна баахи кӱӱкд болхла, хорджгнсн бат нӧӧрӓр кезӓнӓ унтдж одцхасмн.

Кӧвӱн ӱр кӱлӓдж бӓӓсн Босхмдж Соньн хойр гертӓс гиичнр гарвнй — го гилгънлӓ, дсгц ӧлгӓгӱр ӧӧрдӓд одв.

долан хонгнп дунд балчрад бӓӓсн, тӧгрг цагъан чирӓтӓ кӧвӱн, дӱӱрч гарсн cap мет дӱнъгӓгъӓд, тӧвшӱн унтдж ксвтсиь ӱзгдв. Энд-тендкннь ясад, эмгдин белг-

лсц цагъан кенчрӓр хӱчад, ӓмсхӱлӓн ӓрӓ авад, кӧлинь ӱзӱрӓр ишкӓд хооран ӧмн дунд бӓӓсн орна ирмӓгт хопурн сууцхав.

шинкӓн хойрдгч ӱрнь гарсн, цесн наста, чидл дӱӱрнъг хойр иньг билӓ.

Тер кевӓрн хойурн орн деер иевчкн зуур тагчг сууц­ хав. Тнигджӓгӓд барун бийднь суусн Босхмдж, зӱн гарарн Соньна эм деегӓр гарарн теврӓд, би талан ӧӧртхӓд келв:

— Ӧнчнӓ кишг ӧвртнь, гидг биший, тер мет чи ман хойран джиргъл улм сӓн хаалгъта болджана. Кӧвӱн ӱрн гарсн, мана уг тохм дуудулх йовдл. Кир уга ман хойран

зовлнъ ӱзгддг болв чигн, кезӓд болв чигн чамаган, нӱд-

нӓнь харанас, зӱркиӓнь хаджугъас тӓвш угав» — гидж ухандан тоолад, инӓх бӓӓдл гарчагад, нӱднӓсн сувсн цегӓн нӱльмс дусагъад, энъкр иньгинь эм деер толгъагъан тӓвв.

Байр икд -бийӓн ӓрӓ бӓрджӓсн Босхмджин махмуд менрӓд, кинь давхцад, кӱнкнсн сарул чееджнь ӓмсхӱ-

лӓр дӱӱрӓд одв. Невчк ӧкӓс гигӓд Соныиг хӓлӓхлӓ: таньгр цегӓн чирӓнь талвадж улм сӓӓхрсн болдж ӱзгдв, тӧгрг хар нӱднь чамагъан геегъӓд оркдм болвза гисн

хӓлӓцтӓгъӓр хӓлӓсн болдж ӱнд ӱзгдв.

Генткн седжг авчкад, хӓрӱ бийӓн чанъгъагад, эдӱ дӱнъгӓ учрон хӱвиг омшрадж болш уга гидж саиад, чилнъ хар ӱсӓрнь, цевр джӧӧлн ӓлхӓрн илджӓгъӓд

Босхмдж келв:

— Даасн кундтӓ зовлнъгасн гиигрӓд долах хонвч.

Мангъс сӓӓхн ӱрӓн йӧрӓлгънӓв гигӓд малягъд келхлӓрн, мел бийӓрн зӱткӓд цуцрвч. Нӧкд иньгчн ховацдж, нег сӧӧгъин нӧӧриг даагъад хӓлӓхв, невчк нӧр авад, махму-

дан амрагъад унт — гив.

ӧдрин кӧдлмш ямр кӱнд бийнь Соньнд эс медгддж бӓӓсн, эн ӱгиг сонъссн Соньна дотр бийнь дала болад цуцрснь ода шинкӓн ирдж бииднь медгдв.

Урднь ӱрглн гидж бӓӓсн Соньн, энкр ӱӱрдӓн нӓӓлӓд

ээмӓснь шувтрад Босхмджинь ӧвдг дерлӓд духуцад

унтв.

«Кӧӧрк минь, кедӱ дакдж мел имм цагла, чамаг таалдж бӓӓсн болхв», — гидж санн,баахн, хазг кӧвӱн цага йовдлан ухандан сергӓгӓд суув.

Зӧвӓрт сӱусна хӧӧн, Босхмдж хойр гарарн Соньна толгъагас дӧнъгндж бӓрӓд, орна ирмӓгӓс шувтрдж буугъад, цох дорнь дер тӓӧӓд ӧпв-

Эргӓд джакуган хӓлӓхлӓ, кӧвӱнь тер кевтӓн сӓӓхн тӧвшӱн нӧӧрӓр унтдж кевтнӓ.

— Энӱнӓс ӱлӱ йамр джиргъл бӓӓдв? —гидж дотран

санн, ту-ту-ту гидж гурв нольмчкад,— «келн бичӓ кӱртхӓ, гидж келӓд, невчк серӱ авхар газаран гарв.

Гарад ирхлӓнь: нӱднӓ худжр ханъгъах, манурсн джӧлн агъар, мандлдж гарч йовх нарна сӱр, зургъан зӱӱл ӓмтнӓ куцл болсн ӧдр ургъадж йовхинь Босхмджд тодрхагар медӱлв. Салькн уга ӧрин дӱӱрӓнд ИджлМӧрн гол талас, нам йанъгндж бӓӓх мет, джинъгнсн

аиста шӱӱгӱлчнрин дун сонъгсгдв.

...Хогодан аш, хогодан аш...

Мӓтхр иштӓ дегӓнь

Мӓӓгин эоод шаагдна

—Хогодан аш, хогодан аш...

100

Шӱӱгӱлчнрин дууна айснь, Иджл голин энъ деегӓр ургъсн Тотчин арлин моддуд дотрагъур делврӓд, Багц, Керӓд, Болцнъ хоттар дамдждж гарад Тавн — модн, Кӧбцг кӱтл одх дӱнъгтӓтъӓр агьариг дӱӱргӓд джинъгнӓд одв.

ӧ.рлӓ булалддж босдж ӱкрӓн саадг берӓчӱд, гергдӱд эдӱ дӱнъгӓс дегц хоолан сӓӓхн негдӱлӓд, дӱӱрӓг дӱӱр-

гдж сӱрӓ ӧгчӓх дууна айс сонъгсхларн игдж эс келдг болцхахй?

— Кӧӧрк, Эдӓ! Эврӓ гер бӱлиннь тӧлӓ, эзн — байнд йальч болад, чиирг залу бӓрцӓн алдл уга, ценъгнсн дуугар биидӓн сӱрӓ ӧгӓд шӱӱглӓн шӱӱдж йовна бишв? Тиклӓрнь, нег кӧкинь кӧкӱлх бийнь, хойринь кӧкӱлчкӓд, ээдж. аавасн бермсхлӓрн: «ӱкрмӱд сӧӧд ӧвс гарч эс иддгӓрн, ӱс тату ӧгчӓнӓ», — гилдӓд бийӓн цевртхӓд,

эс медсн боллдад, герин зӱн бий ахулад бӓӓдмн.

ӧрин сӓӓхн серӱн, ӧргмджтӓ шӱӱглин дун, Босхмджиг аадрулад духуцагъад бӓӓв. Соньн джаку хойр уханаснь алдрад баахан зуурд духуцад унтн, генткн чочсн мет, серӓд хӓрӱ терӓр орхар седлгънлӓнь ӧмнӓснь

Соньн гарад ирв.

Нӧӧртӓн даргдад невчк унтад очв, ӓмтн ӱкрӓн саачкв йагъв? Босхмдж кӧвӱгъӓн хӓлӓн, гал зерглчкмт?

Укрӓн саадж ирӓд цӓ чансв»,— гидж Соньн келн, суулгъан гартан авсн зел тал гарв.

Босхмдж Соньна ардас: «Куукн цагтан мел иим ■илрхг, итклтӓ «билӓч ода бийнь тиимч! Чини сурсичн йагъад эс кӱцӓх билӓв» — гидж дотран ухалн герӱрн орв.

фф *

Эрдм сургъулӓрн тату болв чигн, олн дунд йовхларн, нӓр хӱрмд орхларн, кезӓд болв чигн, Босхмдж эврӓнь хар ухандан ӱэсн, сонъгоон, сургъмджта сӓн йовдл, ишкм тоот чигн тодлад йовдг ■бӓӓсм. Тер тӧлӓдӓн эн,

багъасн авн сарул — ухата, эвтӓ-довта, гериннь болн кедж йовх кӧдлмшдӓн килмджтӓ болгъамджта болдмн.

Босхмджиг дахсн Соньн бас джӧӧлн сетклтӓ гуньр уга, наач — инӓч бер бӓӓсмн. Хотна болн хаджу—та- шуд бӓӓсн улс келдмн: «Хӱвӓрн учрсн эн хойран джир­ гъл лавта мӧнък болх».

Эврӓ кӧлсӓрн олсн оругар, эв аргъарн кӱцӓсн невчкн малин ащар, ӧл уга, дала дуту — дунд уга бӓӓдг билӓ.

101

Шӱӱгӱлчнрин дууна айснь, Иджл голин энъ деегӓр ургъсн Тотчнн арлнн моддуд дотрагъур делврӓд, Багц, Керӓд, Болцнъ хоттар дамдждж гарад Тавн — модн, Кӧбцг кӱтл одх дӱнъгтӓтъӓр агъариг дӱӱргӓд джинъгнӓд одв.

ӧ.рлӓ булалддж 'босдж ӱкрӓн саадг берӓчӱд, гергдӱд эдӱ дӱнъгӓс дегц хоолан сӓӓхн негдӱлӓд, дӱӱрӓг дӱӱр-

гдж сӱрӓ ӧгчӓх дууна айс сонъгсхларн игдж эс келдг болцхахй?

— Кӧӧрк, Эдӓ! Эврӓ гер бӱлиннь тӧлӓ, эзи — байнд йальч болад, чнирг залу бӓрцӓн алдл уга, ценъгнсн дуугар бпидӓн сӱрӓ ӧгӓд шӱӱглӓн шӱӱдж йовна бишв? Тиклӓрнь, нег кӧкинь кӧкӱлх бийнь, хойринь кӧкӱлчкӓд, ээдж, аавасн бермсхлӓрн: «ӱкрмӱд сӧӧд ӧвс гарч эс иддгӓрн, ӱс тату ӧгчӓнӓ», — гилдӓд бийӓн цевртхӓд, эс медсн боллдад, герин зӱн бий ахулад бӓӓдмн.

Ӧрин сӓӓхн серӱн, ӧргмджтӓ шӱӱглин дун, Босхмджиг аадрулад духуцагъад бӓӓв. Соньн джаку хойр уханаснь алдрад баахан зуурд духуцад унтн, генткн чочсн мет, серӓд хӓрӱ герӓр орхар седлгънлӓнь ӧмнӓснь Соньн гарад ирв.

Нӧӧртӓн даргдад невчк унтад очв, ӓмтн ӱкрӓн саачкв йагъв? Босхмдж кӧвӱгъӓн хӓлӓн, гал зерглчкмт? Укрӓн саадж ирӓд цӓ чансв»,—гидж Соньн келн, суулгъан гартан авсн зел тал гарв.

Босхмдж Соньна ардас: «Куукн цагтан мел иим нлрхг, итклтӓ >билӓч ода бийнь тиимч! Чини сурсичн йагъад эс кӱцӓх билӓв» — гидж дотран ухалн герӱрн орв.

* * *

Эрдм сургъулӓрн тату болв чигн, олн дунд йовхларн, нӓр хӱрмд орхларн, кезӓд болв чигн, Босхмдж эврӓнь хар ухандан ӱзсн, сонъгоон, сургъмджта сӓн йавдл, ишкм тоот чигн тодлад йовдг бӓӓсм. Тер тӧлӓдӓн эн, багъасн авн сарул — ухата, эвтӓ-довта, гериннь болн кедж йовх кӧдлмшдӓн килмджтӓ болгъамджта болдмн.

Босхмджиг дахсн Соньн бас джӧӧлн сетклтӓ гуньр уга, наач — инӓч бер бӓӓсмн. Хотна болн хаджу—та- шуд бӓӓсн улс келдмн: «Хӱвӓрн учрсн эн хойран джир­ гъл лавта мӧнък болх».

Эврӓ кӧлсӓрн олсн оругар, эв аргъарн кӱцӓсн невчкн малин ашар, ӧл уга, дала дуту — дунд уга бӓӓдг

билӓ.

101

Замг сӓӓнд загъсн хурдг, занъ сӓӓнд кӱн хурдг, гидж келгддгӓр, Босхмдж, Соньн хойран герт данъ ӱр залус,

берӓд асхнд хара бӓӓдг цагтан шог — нӓр гаргъ.тж, кӱр кедж хурцхадмн. Иигдж цуглрсн олн ӱӱрмӱд дотр, инӓд—шог гаргъдгнь Босхмдж. Ӱӱрмӱдшгиь гаргъсн эндӱ, олн дотр ӱзсн оичта йовдл, эн тоотиг шогт хӱврӓгӓд, деернь дел ургъагъад, дорнь ииӓд гаргъдг билӓ-

Босхмджин тӧвшӱн джӧӧлн занъгар, учрсн иньгиннь у сӓӓхн сетклӓр, эн хойран бӱлин джиргъл ипм элдӱ ниицӓтӓ, керӱл цӱӱгӓн уга бӓӓсмн. Джакуг гарсиас авн нег ӱлӱ тӧвшӱн. аль нег ӱӱлдврш, кӱцӓмгътӓ бӓӓв.

Бадмд хадмд хӓӓхӓр Зулан Очр — Арапд олхларн, Бос-

хмджиГ уха селвГӓрн болн эв-доварн биилнь дӧнь болдж чадх гитӓд дахулсмн. Намрип дунд сарин хуучар тан'ь халун номГърдж бӓӓсн, тазрин ӧвспӓ ӧны экяӓд ХУВРЛжасн, Махмудт тааста серӱ татси ӧдр Корсуна Тӓра, Нохан Босхмдж хойр, Зулан Очр-Аранд Гиичд ирсми.

ирсң ГиичиН ӱт сонъгсн , авч ирси хотпиь эдЛДЖ. тагвн-зургьан, кӱн сӱӱр кедж суув. Кӧвӱнӓ хялхас Тӓрӓ, Босхмдж хойр; кӱӱкнӓ xajixac-кӱӱкпӓ ах Очр-Ара, тел-

??.. торЛ залу УлМДж, Урсӓ ӧвпи нань чигн хойр кӱн баадж.

.. Нег неГӓн меддг, хоша бӓӓцхӓси бийспь, шинкӓн

УЗЛЦДЖ бӓӓх хӓрин улс мет гольшг кевӓр кӱӱндлДД^к баацхӓв. Хур-чит, ноха-чонас эклӓд, эн джилин 'Намр салькн савр уга, чит тату, джӧӧлн болх бӓӓдлтӓ ГИДЖ

куундлддж бӓӓцхӓв. Тер хоориднь герин кӱӱкд кӱн, иӓ

чанад гаргъчкад, Max нерв. Суусн залусин ӧмнӓтӱр шира тавад, шаазнъг аагьд цӓ кегъӓд цуГтаднь кӱртдж

ЧИ-Н -axjIr4 Гӓрӓ, кӱӱкнӓ халхиГ ахлуЛад йӧрӓл улагъад сУУхла> Урсӓ ӦВГН эн йӧр'ӓЛНГ ИГДЖ

132

Эргин хард, ӧиспӓ кӧкд,

Улан цӓ хӓӓсӓр дӱӱрч, Хар ӓрк савар дӱӱрч, Идӓн чпгӓнтп элвг болдж, иньг амргтн олн больдж.

Сансн ӱӱлтн кӱнлттӓ болдж, Санап-ухантн дӱӱрнъ болдж, Хорха уга сувсна, Хольмг уга алтна,

Зӧпнь дпилӓд, амог-нпьг больдж Зургъан зӱӱл ӓмтнӓ амулнъгд багтха!

— йӧрӓл шинъгтхӓ,—гидж келлдӓд цӓӓгъӓн ууцхав Цӓӓгъин дару Очр-Ара гиичин авч ирсн хот татад, цацл цацчкад гиичнрт кӱргв. Тӱрӱн сӧнъгиг дӓкн Урсӓ

ӧвгнд кӱргв.

Гурвн-дӧрвн сӧнъг кӱргӓд хот эдлсиӓ дару, тавгудт

тӓвсн мах гиичнрт кӱргв.

Махан идӓд, дакн хойр эргӓд сӧнъ кӱргснӓ хӧӧн Корсуна Гӓрӓ келджӓнӓ:

— Эцкиннь ормд суусн ах Очр-Ара болн отг ӓӓмгӓ ӧвгд залус! Босхмджта хойурн Очр-Аранд хотта ирхлӓрн, бас нег учрта ах керг бӓӓсӓр нрлӓв. Зӧв гихлӓтн кӱргӓд келнӓв, буру гихлӓтн эалу бӓрцӓр хотитн эдлӓд

морднавдн.

Тер ӱгинь сонъгссн Очр-Ара игдж хӓрӱ ӧгчӓнӓ'.

— Зӧвӓи сурсн кӱӱнд, буру гихд хату йовдл. Келх

зӧв-учр бӓӓхлӓ келтн, сонъгсйа. Мана ах Урсӓ болн Ӱлмдж буру гихго пидж меднӓв! — гив.

Цугтан:

— тиим, тиим. Тер зӧвтӓ — гилдцхӓв.

Ээдж, аавин сургъ.мджар бийӓн йасад, эдлсн невчкн

ӓркмн шӱрӱгъӓр, ӧвдгӓн сольдж суугъад Гӓрӓ эклв.

— Келн гихнь эврӓ зовлнъгиг йаахв, кеснӓ хӧӧт биид тана зовлнъгиг йаахв! Ода, ӱгин эк татсн би, уусн хо-

тин кӱчӓр бишв, урднь ухалсн нег ах-керг бӓӓсӓр келлхтӓ. Намаг дахсн мини бички дӱ Бадмиг тадн цугтан меднӓт. Кӧвӱн ӧсӓд залу болв, нег ӧрк эзлдж суух

цагнь ирв. Тер учр деерӓс кӱмни джиргълд кӱргс гидж

санлав. Угин ахрнь сӓн-гидг. Мини келхӓр бӓӓхм; танад хольмгго алтн бӓӓдг тӧлӓд, та бидн хойр садн болхм болвзго гидж ирлӓв. Келх угинм утхнь эн билӓ, эндӱ ӱг келсн болха, буругъим тӓвтн, болв эвин ӱг келхитн сонъгсх санатав»,— гидж эн ӱгӓн чилӓв.

103

Очр-Ара уха тунъгъаон бӓӓдлтӓгъӓр сууджагЬад келв:

лпяиЖ«пЗДШ уга бидн. Ода кӱӱндсн ӱгӓн марттн, эвдр5п!,?ГЪарЛгдж ахРДай, - гидж тӧгсӓв.

ата Й0?ДЛ ГаРГЪХМ биш»-гив.

___ к?.Ж..савта аркиг Нӓлгрӱлн, ӧндлздж бӓн хӓӓкрв:

ад cv Чиии болдж ИРСН болхла, кӱрн мет хавтагъ-

— Би хяп^еДСН’..Н0Ха ХУЦСН Х0ЙР ӓдл йумнбӓӓдм бппуЛ>КГЬр Иум гаРг.?сн угав, болв намаг гемндЖ

Босхмдж келв НСГ саамд кӰнДлӓд зӧв танд ӧгсв — гидж келджӓнӓн ИКдӓд’ СӰӰР эвдрх бӓӓдл гархла, Урсӓ ӧвгн

гарчаснРцагтУСкрпО3рТ,-"Г.гара бӓӓДмнБолв, кундтӓ ӱг . ода чигн келх ӱ!• дала-п™ ТЭТТН‘ УлМДЖ ӰГӓН

хаджуиьаӧуус^МОчоРА^аяД °Р“ЭС босхаР бӓӓсн УлмджИГ’

— Бичӓ Ара ээмас,нь татад:

келсн болтав,— гидж Тӓпӓ mvnv ’ УГИннь нег хӓрӱ сонъгсх Керг

4