Мара күүкн хаҗһр йовдл һарһад бәәсиг хамгин түрүнд медх күн- парторг. Комсомольцнр парторг хойрин хоорнд заалһлдан сул. Мара дегд ил, әмтн хәләһә бәәтл үрҗ одна. Мараг күн татхш, сурһхш. Мара үрснд Долда гемтә. Долда, баһчуд ардан дахулгч комсомолк, Мараг тач авх бәәсмн. Долдан чинриг эн йовдл буураҗана. Бичкн наста, үрх юмнд күрәд уга комсомолк «Тамд уна йовтл» терүг күн төртән авчахш, зулад йовҗ одсн бийнь «терүг бидн тач авч чадсн угавдн» гиҗ бийән гемшәҗәх күн уга. Тер дотр Долдан седкл бас тарһн. «Күн күүнд иньг, ах-дү» гиҗ келдг мана ах бәрг тегәд хамав?

Долда әрүн бийтә севгр күүкн. Ичмг авьяснь терүнд зокҗ бийинь кеерүлнә. Болв, тер күүкн авторин күчәр Дольганд Андрейлә таньлдх- ларн «Шордхн угач» гиҗ хойр ухата үг келнә. Эннь йир эвго йовдл. Эн үг умшчкад бәәтхә, үзхән үзчксн Дольганд чигн таасгдсн уга. Эн күүкн күүнә төр биш. Тер дотр Долдан заңла эн үг, ке биш селвг ирлцж өгчәхш. Иим үг Долдан амнас һарснь-автор-алдг йовдл һарһсн болҗ һарч.

Наадк хольката ормаснь ним нег цөөкн темдг үзүлҗ болхмн. Зәрм һазрарн роман невчк утхн. Тернь бичәчин цәәлһврәр, сансан медүлхәр седсн хар уга ухан дерәс һарч гиҗ сангдна. Болв чигн ол келхлә ульг, цө келхлә билг гидг селвгин чинр буурад уга. Үлгүрләд хәләхлә. Эн- Москваһас ирсн гиич столовд хот ууҗаһад, боднцг уга гисн һундл. Эсклә, ним нег үлгүр. Долда совхозин ахлачнрин тускар санхларн, бо- днцгт, темснд оньган эс өгдгинь бурушахларн «малас нань юм ухалхш» гиҗ кесг дакҗ давтна: Арвн тавдгч бөлг дегд йовдл-көндрл уга, нег ормдан бәәсн болен, уудьврта бөлг болҗ һарч. Эн бөлгт шин төр уга, терүг хасҗ, талдан бөлгт орулҗ болхмн билә.

Алексей Иванович гидг көгшн багшин тускар Долдан ухалсн ухан бас чигн ут болҗ һарч. Тер дотр эн багшин келен хамгнь дегд ил сурһмҗ болҗ медгднэ. Хурц мергн багшин баһчудин уха эвлм педаго­гии келен үг, күцәсн үүлдвр, өгсн сурһмҗ нәрн болн удан күцәгддг төр. Шуд ил сурһмҗ, нүцкн мораль зүрк авлм ивтркнә болдго йоста. Үлгүр болгч багшин дүр күүкдин уханд үлдхләрн, олн җил хамдан йо- всндан, сурһульчин зөвлң-жирһл удан хувалцсндан, дүсәд, җиләс җил- дән тодрхарҗ, удандан тодрхарх үлддг.

Эн роман хальмг келәр бичгдсн роман. Романд орлцҗахнь хальмг, орс, хасг келн улс. Эднә келсн үг, кежәх үүлдвр хальмг келәр келгдҗ, умшачд үзүлгдҗәнә. Дегтр бийнь хальмг урн үгин көрңгд орулгдҗах немлт.

Тер учр деерәс чигн совхозин директор Антон Семенович, профко- мин ахлач Николай Григорьевич Зайченко хальмг келәр келсәр үзүл- гджәнә. Эн чик йовдл.

Зәрм күн, хальмг чигн күн, орс үг орулад келдг улс элвг. Иим үг- авьяс болен үг болҗ һарна,, үлгүрлхд, паразит үгмүд-значит, конечно, между прочим, так сказать (таскать) так вот нань чигн тер мет үгмүд. Иим авьяс үзүлхлә, геройин дүр умшачд тод болна. Авьяс, даслт үзү- лнэ гисн кергтэ йовдл.

Комсомольцы — люди аккуратные и исполнительные (Алексей Иванович), я чувствую себя хорошо (Шарда), видно, что трудился че­ловек (Алексей Иванович), нет худа без добра, добро худо переможет (Алексей Иванович) — иим зәңг, үлгүрмүд хальмг келнд буулһхд зо- влңгта юмн биш. Хойрдвар болхла, эн үлгүрмүд-орс келнә сән-сәәхнь биш, келгден, харһсн орман сәәхрүлҗәх юмн чигн уга.

Зэрмдэн нег үг дару-дарунь давтгдна. Дегтрин җирн хойрдгч ха- лхд специальность гидг үг дола дәкҗ харһна, тер дотр хойр мөрт һурв харһна (учраҗ авсн специальностярн көдлжәнәхнт, ташр тегәд тана специальность мини учраҗ авхар седжәх специально- стла төрл болжанахн). Эн ке биш. Эн үгин орчуллһ олж болхмн.

5 Альманах м3 65

I