НАРТ ДЕЛКАН НЕРН
Дӱрвксн
галд дОЕТЛсн Дӱмбр Тӧрскнӓ ӱрн,— Делкӓ
ачар, кӧдӓгъӓр Дедгрсн аддр нерн.
Нарт делкӓ
ӧртн кеВӓрн,
Нӓрн шинДжин мергн биЛГӓр-н,
Нернь алдршсн улсиГ
Her амар дурдна. Маш байрта
социализмпг, Маркс—Эмгельс
Э'КН НО.МЛСИГ.
Манъгъс ОЛН,
ӧнр opu
Мактдж тууджда?; билГЛнӓ.
Тер кемӓс хОорамднь,
Улм цааран,
ураланднь,
Ter, гелтр
Усн, ууд Келн,
кедн гзТЛдж, МанДЛсн сӓӓхн,
эдвГ дала — Джиргъл срдГ Джим хааЛгъин газрч — Мана цагин
аддр нерн — Мӧн Ленинӓн кӱндлнӓ, Мел Ленинӓн мактна.
Минъгън, МинъгЪҢ ДЖИЛД, Мӧнъкин дӧрвн цагт — АмуЛиъ
шин джиргълин
АяТн сӓӓХн Тууджд
Аддр Ленин нериг Нарт дедкӓ кевӓрн
Нарнла ӓддцӱЛдж дууЛва. Дун
дуурад Одна. Нерн зӱркнд Хадна.
1957 ллг.
ИК ГАЗРИН ЗӰРКН
КӦГШН ӧвгн |
нанд |
Ачнр-джичнрм, |
|||
Кедсн |
нӓрн |
ӱгмӱд. |
АмуЛ'нъ |
|
|
Ӧвгнӓ |
ӱтӓр |
Танд |
сӓӓхн ДЖиргъЛм — |
||
Ӧртдж нерӓдсн шӱлтӱд |
АЛТН МОСКВан |
||||
— Мссква |
|
|
биЙДнь бӓӓДмн’ |
||
|
ик |
газр. |
ХадьмГ |
|
|
Мана зӱркн |
|
кӱмн уЛсас,— |
|||
|
Тенд бОлдмн. |
||||
|
ХаТу |
|
|||
КӦГШМ-б |
|
|
|||
кӱмб, |
бааТр ӱрдӱдт — |
||||
|
ХОТна |
||||
Кӧӧсн |
Кӧгшн |
|
|||
кӱцсм |
бОлгЪиас |
||||
бичкн |
|||||
|
энъкр ӱрдм, |
||||
Эгкм, |
|
|
Кеддж |
кӱрг! |
|
эврӓ бийм, |
менд |
||||
19
Мӧнък мана Ленинлӓ
Мӧн |
Ӧбгн ӱгӓн тӧгскв. |
танъгърг' йОВсн, |
ӦрГӓд иигдж дуудв: |
Иткдтӓ |
— MocKBan халун зӱркн |
кӦГшн гвардьД |
Мини теегг буЛЬгЛна’. |
Ицкгӓ |
|
хандт ӧрг!..
/957 дж-
ПАРТЬ ӒМН-ЗӰРКМ
Эндрин |
цагт, |
БууЛгь дОргшан, |
ке! |
мана |
уга |
||
Энъгин |
танД, |
ПартЬД |
|
ОЛн |
би утав— |
|
|
ЭгЛ |
|
Парть — |
|
арин нанД |
ӓмн-зӱркм, |
|
|
ЭнъкрнЬ |
|
Партин |
|
Ленинӓ партһ! |
ТӦЛӓ ӱкнӓв! |
||
Кӱн |
|
Ниицкнъгьӱ |
|
кен чигн, |
негнӓ тӧдӓ, |
||
Кӱчтӓ |
партим, |
Ниидӓр |
тӦЛӓ, |
энъкр |
ТӦВКНЛТИН |
||
БиДн |
|
ТенЪгр ӦӦД |
|
Дурта гварДим, |
кӱнД гаран, |
||
Бичӓ кӧнДӓ, |
Тег Дунцан |
|
|
Бузр |
нерӓн ге! |
кӧшн ӧргнӓв. |
|
|
|
|
|
цусТа гаран,
/957 дж.
ӦНДР НАРН
ӦнДр нарн манДЛна, |
Кен |
|
||
Ӧнр тег |
сагЛрна. |
сӓӓхн Дуута? |
||
Салькн |
|
Кенӓ |
айСТа? |
|
наагъаснь санаЛДна, |
ДОмбр |
|||
Cap |
|
|
|
|
теДнлӓ санъхана. |
|
* * £ |
||
Cap, нарн |
ӦнДр |
|
||
Тег, ОДН |
|
|
||
|
нарн |
6oc! |
||
Саннт нама? |
||||
Ӧнр |
|
|||
ДууЛЙа |
нанЛа |
|
||
тег tocI |
||||
БииЛйӓ |
айсин дурнд! |
Дуучнр |
|
|
манла |
ДӰӰрӓД ирв. |
|||
БиЛГин |
|
|||
|
ДУД |
|
||
ДОрк бернц! |
ДОрасн |
rape. |
||
1956 дж.
20
• •
Дендан Айс
ТЕЕГИН ӰРН
(П ОЭ м ӓ с)
Сал гОЛин партизанмуд Сӱртӓ кевӓр мсрДцХаВ.
Гашун СТанцин ӧӧр Гурвн хОнгТан цуГЛрцхав.
ЗимОВнигӓ, МарТЬма удс Зӧрдцӓд неГддГ бОЛҢХав. Буденнур Оч ЙОВнавдн!
БиД-н бас Буденнур!
ЗимОвниг, Гашун хоор-нд, ЗусЛнъгар тарсн удсшнъ, Кесг ми'нъгън ӓмтн КӦЛГӓрн, бӱлӓрн цугдрна.
Ter кӧкрӓд уня-ртна, ТенЪгр ценр-джиЛмӓнӓ, ТееГин садькн зӓрмдӓн ТесДж ЯДЗД ӓмсхнӓ.
Зимвониг баЛГъсн Тадас Т-ОВмуД кӱрджнънӓД ӧӓӓв. «ЗусднЪ» дунД дакад Tobhh сумд Хагърв.
21
АмрЛГЪНД xoopaH rapcn,
Ааку Харти хойрТ At3kt беЛДТН гисн АдгъмТа зӓнЪГ ирв.
ӒОЙр цзГин сулДХвриг ХООрндан кӱӱндврТ Гаргъсн. Хойр хальмг КОмандирмуд
Харнъгъу сӧ саЛцхад.
Харти мӧртӓ эскадрОГЪан ДуудДж цуГЛуЛДЖ беддв. ХарнЪГъу сӧӧгЪин туршар
Дӧрӓгъӓн суддхкан уурв.
Ааку эВрӓннь эскадрОгЪан Адгъдж бас мОрДулв.
Axp сӧӧГ ЧИЛТЛ
АврЛТ угагьар нООЛдв.
Ӧр цӓӓдж ЙОвна...
Ӧнцг харс гисн,
АдгЪмта зака Буденнӓс Ааку дакац авв.
ЦагъачуД удачудиг .бӱсЛӓд, Царицынур гарДгинЬ тасдхар Цергиннь кӱчтӓ-кӱчтӓгЪинь
ЦувЛДуЛаД-цувЛдудад тӓицхӓВ.
Нӧр уга бийнь НӱДнЬ Хурцар хӓлӓв. Гашуна мӧрт дсернЬ ГӓрДшнЪ Ааку ЗОГСВ.
Барун бӧӧр деернЬ
«Браунинг» — ХадГ ӱзГДнӓ, Варун гарТНЬ гиЛвкӓд,
БинскЛЬ ӱзгдсн бОЛна.
Зӱн бӧӧр цеегӱрнь Зӧвӓр утар ӧЛгчксн Цагъан мӧнЪГН ишТӓ Цергӓ ӱдд ӱзтднӓ.
Эмӓлин ӧмнк бӱӱргӓс
Элкӓрн мӧрндӓ шӱрГЛдӓд, Мӧртӓ цергин бу — МеЛмӓгъӓД карабин унджна.
99
Мӧртӓ цергин ӧмн Мӧӧрсӓн, зООГьан ӱзӱдӓд, Мӧрнь эргӓд дугърад
Мсдмдж угагъар наадв.
Мӧрнь тОлгъагъарн наадв, Мӧрнь туруган теев. Мӧрнӓ амнаснЬ кӧӧсн
МОГЬЛцград, могълцград са;ш.
Деернь суусн эзнь
Дӧрӓгъӓн тулаД зОгсна,
Медмгър удан кенчр
МахЛан манънаднь одрхна.
Хар саХЛнь атигъад ХалХ деегшӓн давшна.
Хойр хар нӱднь
ХОЛин бара .\аршш.
Бинокдӓр кӧӧгъӓд хӓЛӓхдӓ. Бичкн садан Хурнӓснд, Будтдж мӧртӓ Хазгуд, Бедддж бӓӓсн бОлв.
Гацата бичкн буДнь Газр дееГӱр эдкднӓ. XonraH СОЛЬХ газр Холгшан Хӓӓсн бслна...
Мӧртӓ цагъачудин ардаснь,
Мӧргнӓ цаадк ташугъаснЬ,
Цагъачудин дОвтЛЛгъинь удшад.
Цӧӧкн тОвмуд хахлдв.
Аакун эскаДрОна ӧӧр, Агчмӓ зургъан сумн, Адгъад бӓӓр буЛаддад, ӒСХрад ХЗГдад ОдцХав.
ЭндӓснЬ Буденнин тОвмуднь, ЭкрӓД, экрӓд кӱрджнЪИЛДв. Садан Хурнӓснӓс цагъачуд Сарсаддад тарад ирцХӓв.
Нарна терЛД ӱддснь Нӓрн ирӓрн ГИЛВКЛДВ, НиГТӓр дОВТЛдж ЙОвад,
Неджӓдӓр зертЛӓд «дживЛдв».
Тад дунДаснЬ ЦООнгдаД
ТОлгъаГъан морнД хаЛХЛад, Дел церлчксн сфицернЬ ДсвТЛад гарад ирв.
— «Мини ардас»! — «Ура-раа!» Мӧрӓн гӓрӓДӱдн хӓӓкрчкӓД, Ааку сӧнъгЛчксн ӱЛДӓн Адгьад хӱрӱЛН за.нЪГъв.
АрдаснЬ эскадрОНЬ бӱкЛДӓн
Аакугьан даХЗД шартв.
Хсйр мӧрТӓ церг ХОЛыдад ӱӱмЛДӓД ОДв.
Мӧртӓ цагъачудин ОфицеринЬ Мана Ааку амди...
Мергн ӱЛдин шӱрӱнД Мӧрнӓсн Офицер ХОЛьврв.
МеДМдж угагъар, Хӓвргъӓснь, Мӧрнӓннь аминь анъгъдзуЛаД, Мана Аакуг чавчхар МантаТОв ХЗЛЬМГ аашна.
Кӧвӱдӓ Ӓмтӓн ШарапОВ Кӧвкӓдж хӓӓкрдцдж ЙОВна. Ааку агчмД ХОЙрагьинь АмДЗД хӓрӱ сӧргнӓ.
Хонр хаЛЬмг Офицермӱд Хӓрӱ эрГдж зудцхав. Аахун хурц ӱЛДӓс Ӓмӓн авч гарцхав.
Хуучн шин ХОЙр
ХоОрнцан НООЛДДЖ йсвна.
Хсйр мӧртӓ церг ХааЛгъ булалддж зӧрдцнӓ.
Хӓӓкрӓц орсн цагъачуц
Хӓрӱ шармгцаД ТууГдцхаВ.
ГелнЪгӓкнӓ Канттин хОТнур Герӓн темцДж зуЛцхав.
21
Джирл гисн зӓнъг
Дживртӓ шсвун мет, Халыиг ӓӓмГӱд бОЛгьнар Хурдар нисӓД тӧгӓлв:
— «Буурлас бас Хальмг Буденнта йОВДгдж гинӓ. Мӧрӓр сӧргӓД чавчлгъндан Мергн бОлдгДЖ гинӓ»...
25
