Намжл — Кермн...

Кермн —Кермн, яһж? Чам деерәс авн әмтн үклдн гижэнә.

Намжл — А, дәрк1 (һарад гүүҗ одна).

Сан ж—На, болж. Харцхатн.

һэрэ —Эндр эс болхла манһаур. 'манһдур эс болхла некәдүр. Ту- үг Эрднь 1мед.

Эрднь —Би чипн мартхн угав.

С а и ж — Болж гинәв. Өрүмдән врт босхт, хәрж амртн.

(Квшг).

ХОЙРДГЧ ЗУРГ.

Тсг. Омлжах өвсиә вер Эрдиь. Дары. Гала, Савһр. Секкл акта кодлҗаиә

Сенкә — (биил»н түшзд) — Зөвәр болад одв-яһв. Хар дүңгәс нааран толһзһан ендәлһл уга хөдлжаиәвдм.

Га л а — (гердҗ хэлэһәд) — Тедн чипн зогсл уга көдлж йовка һәрә әмт су.улһш упа. Үзжанч, хонрдгч окирд тэвж йовна.

Сенкә—Окирдд-скирд бэәхугов Бичк-бичкн ковньг тәвхлә, арвнг чипн тәвж болжана.

Г а л а — Үзә эс банч. зввәр ик скнрдс тәвж йовцханз.

Сснкә— Эрднь, нурһн өвдәд бәәв, амрхм бншв энчн.

Д а р м — 'Көгшрәд—зөмшрәд бәәжч Сенка. сууһад амр.

Эрдиь —Амрх иаг болж йовна.

Дарм—Манла дөрлджах бригадмуд давад одвза гиж әәжәнәв.

Гал а — Уга. маниг көөж-күиж чаддмн биш.

Эрднь— (часан х9Л9һ9д) — Амртн. Арвн минут. (Сууһад тэмк татлдна).

Га л а — (Холд гердҗ хэяэһэд) — Намжлин бригад бас амрчана. Дарм. хәләлч, тедн ж амрчану.

Дарм — Амрчана, Чи эс «елчквч. Чи келсн хеш болад бәәхугов

Гала —Хәрнь, би медад бэәдг күмб. Эрднәс оурлч. Мана Эрднь эндр мам ду-шу тасрад яһад одсмб. Эрднь, шүүгдәд одхн угэйвдн?

(Эрлнь ау һархш).

Сенкә — Гала, болхл. һуран частэн эогсл упа көдләд, арэ гнж тәмк татх саамд амрчахла кү яһад кендәһәд бәәнәч. Үзә эс бәкч, чирәнь цәәһәд, нүднь шоваһад бәәж, бийнь эвго бәәдлтә

Г а л а — Бийнь эвго. Сөенә һәрәтә керлдәд тарн гиж. Намҗл гемта. Эндр негнднь үгэп вгэд, мацһдур хонрдгчднь егәд ямаран кергв.

Сснхә —Яһнач, зүркн догдлад оркхла <арһ уга. Эрднь Намжлд дурта, би түүг меддв.

Д а р м — Та хойр «зн ж болх үг күүидәд бәәнәт. Эрднь. үлдж йовхн угавдн?

(Эрдиь чочи).

Эрдн ь — Мнннһәр (бодхла үлдхн угавдн. Болв тер бригадмуд бас түргәр көдлж йовна. Эндр зөвэр еэсн овалгдад одх бәэдлтә.

Г а л а — Эрднь. лу дуулий-яһий.

Эрднь —Ду дуулх дури күрчәхш.

С ея* ә — Ингәд дурдилдәд суухмб?

Д а р м — Дурдиһәд суухм биш, дуулад-бииләд ав (амарн домбр цо- кад биилна).

С а в һ р — Аоад од, э-эдь биший.

Сенкә — (бииләд) — Иигәд бинлад бәәх кергтә. кегшәнр мет сууц- ханат.

Га л а — (һарарн гердзд), кен гүүж йозхмб.

Се« кә — Алңд?

Г з л а — Эс үзжәкт. тер, хаалһар’

Д а р м — Күүкд күн.

Сенка — Түүмр болж йовдм болвзго?

Гала —Хар ам бича амл.

Сенка —Нидма, колхозии сарад түүмр орхд Дорж еигн бас иигж гүүж ирла.

Д а.р м — Булһн.

С а в Һ р — Мен, Булһн.

(Булһн гүүһэд орж нриа.).

Эрднь— Ээж, юн болв? *

Сем к а — Түүмрий?

Бул һн — (көвүһан теирэд) — Түүмр. күүкд-м. түүмр.

Д а р м — Юн түүьгр!

|Б у л һ н — Дэн... радноһар келв... Дда..

Д а р м — Дан... Кевүд, күүкд, үкс гмхмн, хэрлдхмм.

Булһн —Сәахн иным, кевүм, Эрднь.

Сенкә —Үкс гитн, хәрхмн.

(һарлдна).

Эрднь —Ээж, бмйән бәртн. Мана орн-нутг өцр, маниг динлдгнь— уга?

Б у л һ н — Халәсн иным, һанцхн үрм.

Эрдиь — Дәитүумр бола йовтл, ээж, на'маг гертан бархәр сад- хийт?

булһн —Чи залу жүнч. Би ча.маг яһж бархв Зуг Эрднь...

(Уулыа).

Эр дн ь — (Гердад) — Эннь кен болхв? Ээж. Намжл аашна!

(Намжл орж ириә).

Н а мжл — (Эрдниг теврәд) — Эрднь. һанцхн хәләсн иным.

Эрдиь— Теврҗ үмс»д) — Намжл. Намжл ммнь!

Б у л һ н — Көврхс, көерхс.

Намжл — Эрднь, хэәмнь. Сеенә би эвго юм һарһад оркжв Эрднь. бн чамд дуртав, медвч. Халасн иным.

Эрднь— .Би бас. Ухан—«адклннм гүүнд суунач, нүднәнм цсцкәд хадатач.

Намжл — Чамзг дәәнд мордж одхла 6и яахмб?

Э р д н ь — НО.МЖЛ минь, зүркнә халуш цоклһна толь. Үосн-үктлан чамаһэн ма-ртхн угав, һанимн ча1маһан мирд мет зүркндән тееж йовхв.

(һәра гүуһэх орж ирмэ).

һәра — Намжл. ардасчн көелдн гиж болад баәвв Гөрәсн әдл хурд- нч. А, та хойр теврлдәд авчмвт.

Намжл — һәрә...

һәрә —һэрэ, һарә. Негэя олх ксрггә Эрднь, чи мини дур давтал- чкад, деернь зогчжах күнч. Би чамэг...

(Ноолдхар сезиэ).

Намжл —һэрә, арһулд. (Хоорнднь орҗ зогсна). Орн-иупур дән ирж йовна. Улвн цуон явр болж асхржа-на. Эн цагла хоорндаи яһж цүүлхмт. Зогс. тодл, ухал.

һәрә —На;мжл. чамаг угаһар би бәәж чадш угав. Сонсвч? Түүг юнгад эс меднәч!

Намжл — Меднэв, 'һэрэ. Зуг ода цагнь тннм биш. Ах-дү хойр адл ЭрД'НЬ та хойр цергт церглхт. Учр таим болхла иим элдв эргү һзрһж болш уга.

(Ксрми гүүһәд орж ирна).

Кер м н — һэрә! Эйд баәжч. хәи гмж болад базов.

һәрә — Кермн. көорк намаг хаәһэд йоввч?

Кер мн — һәрә! Яһдг болвчн мед — би чамд дуртав. Яһнач-кегнәч эвран мед. Медвч, Кара?

һәрә— Яһла-халг, Яһла хялг’

Бу л һ н — Хээмнь, хээмнь, коеркс.

(К«ш'г|.

ҺУРВДГЧ ЗУРГ

Праплехэ еярх хллцкз Кесг улс хурси бмиа

Р а д и о Һ а р — Сонстн, Элст кслжэна. Эн орун. мана ори-нутгин межа эадәд. алач-махч Гитлерин церг аюлин хучта йовдл татж. Мана баатр Улан церг меа-цусан арвлл уга серж, ноолдж Йоана. Мана цуг олн! Нег кун мет босж, Советнннь йосан харож, свахи жнрһлән тевк- нулий.

Санж — (Радио келэд дуусхла). Энкр үүрмүд! Фашистнр да бос- хад, мана межа эвдад орж нрж. Боле хортиг харү цокдг кучн мана Советик орнд баана. Октябрин революид мах-иусан ■асхад, Советик са- эхн йос делгрулхлэрк, Гитлерин мухла болхар седж йовен юмн биш...

Д а р м — Дан. (Уха туңһаҗ зогена).

С а в Һ р — (аасар) Тскгр цокв.

Эрднь — (Нег меслэд). Залу кун занһсн талан

Д а р.м — Зер-зев еггн! Фашистнриг каалхмн!

Санж —Чик. Чнк. Зер-зев олдх. Ода бндн нег кун кевта босж. орн-нутгиннь шнвэ болж, эмок эрвлл уга, унта носан харсх зевтавдн. Олн дала уг келэд суудг цол уга. бу дзахарн цергт бичгдх зевтавдн.

Дарм — Намаг бичтн.

(Санж бичи»).

Э рд и ь — Парторг, намаг бичт-н, би турун болж одх кумб.

(Правлейас Бзди һарч ирнз).

Ба дм — (һарам ергэд) Санж. залус! Яһжах улсвт! Цугтан цергт йовж одхле, колхозд ксн кодлхмб, цергиг кен хегт-хоолар тетжхнб?

Д а р м — Орн- нуттар дан ора йоотл, ори деерэн кевтхмб? Бадм, танд күүкд улень чигн болх.

Гала — (өөлсн бээдлтэһэр) Куүкд улс гиснь юмб. Бндн бас цергт морднавдн. Санж, намаг бас бичтн.

БаД'М —Андтн невчк! Анетам яигэд цергт авад бээдмн болһнт- яһнт. Турд гилт Залус, ода военкоматас жмкнулв. Ним улс цергт ав- чана (умшна): Санж, Дарм, һәрә. Баск, Боврин болн Эрднь. Медвт? Наадкснь хэрэд кедлмшан кетн.

Дор ж — Бндн яахмб. биди бас йовна-вдн!

Бадм —Поста юмиг йосарнь кех кергга, цагнь ирхлэ. тадм чигн цергт мордхт. бича ад1гтн.

Санж — Үүрмүд, ахнр-дүунр, сонсвт? Үкс гигэд бинэн бедрмй

|һпрч одцхаиа. Дорм, Эрднь, Наыжл. Ссмкэ дерем үллиә).

Сенкә — (Дармиг күзүдэц ууляд)—Яһна гндгчн энв. Би ода яахмб. чамаг упаһар Сенкә яһж баахмб.

Дарм— Толһаһннь клад — Кенае чигн «тклта Сеика куукм. Нама- һичн су мн аюшго юм>н.

С е н к ә — (Соньмсад) — Юнгад?

Дарм — Су.мн тусдго ном меддв. Кезэнэ аавм Улан партизан йовсн юмн. Кесг жнлд дээнд йовсн бийнь, нег чигн оумн өөрдомн бнш. Тер юнгад гнхлэ-шншлн почта бээсн юм.н.

Эмнд кергтэ починь би олзлсн кумб. Медвч?

Сен к а — (Уульдган уурад) — Мед*в. Иткжэнэв. Менд йовэд, дээ- сэн дарж. врул-дорул, амд-менд ир.

Да р м — (Эрднод чирмэд) — Терлм тер. Айстан кун ууляд кевтдв. йовж бийэн белднэв. йоовий.

(һарч одцхаиа).

Эрднь —Сээхн иньгм,, Намҗл, бийэн һартан ав. Эн йовх насндан чамаһан мартхн угав.

Намжл — Бийэн татнав, һартан авнав. Залу иныэн залу кевэр. мордулнав. Ээжчн кулэжэдг болх, йовий, наг бачм. (һарч одцхака Га- ла. Савһр хойр орҗ ирнэ).

Гала —Чамас би улдш угав. юн болвчн ха-мдан йовж йовад меднэв.

Савһр—Гала минь. Би чамдан харта бишлв. Зуг эврэн тоол, дэ- энэ догшн колд куукд ку у кд йовна гидг кучр хату.

Гала —Эврәннь ухаһан сольшгов. Буй и болтха бийлэрн дахул. Сән болхла сәәһннь даанав, му болхла мууһинь ховацнав. Зуг бийлэрн авч нов.

С а вһ р — Чамаг бийлэрн дахулна гидг кучр хату. Болв чини шиид- вр тннм болхла — би буру гижэнэв.

Гала — Үр гидг эн! Үмсәд. йовий. бийэн белдж авий.

(Эрднь, Намжл. Булһн һурон һарч нрнә Уульлди, шууглди, эмтн иараи иаарэн йовлдна).

Эрднь —Ээж, бийән икэр бичэ зоваһад бэәтн.

Булһн —А. хәәмнь, намаг яһ гинәч. һанихи хэлэсн үрән нергт, дәэнэ көлд тәвнэ гидг ямаран хат.у зовлн

Эрднь — Ээж минь. Эрдньтн эрк биш әмд-менд нрхв.

Б у л һн — Үг билу, хәәмнь!

Намжл Эрдиь минь эноср иньгм (үмснэ).

Эрднь — Намҗлм, залу кевэр бийэн бэр.

Намжл — Эрднь минь.

(Санж иркэ)

С а н ж — Бүлһн, наг непн болад бээв.

Булһн —Санж. чи бас цергг морлжанч?

С ан ж—Берги, учрнь тиим болад бээв.

БулҺк — Яһлав. нам айстан зогсад бэәжв (Бортхта эрк һарһҗ тэвэд) Санж. «аадк аркан цац, хаалһ йөрэхмн. (Бадм иркэ).

Ба дм —Военком намаг квгшн гиһэд оөһәд бээв.

Булһн —Болж. болж чамд. Чамаг цергг мордхла. колхоза кен улдхмб? Сз1нж ковжана. чи нов, бидн яахмб?

(Эмтн орж ирцхэмэ).

Бадм —Бул1м(, бидн баһчудан удшэх зевтавдн. (Санҗ эрк кеһэд эмтнд өгнэ. Эрднь Бад мд цөгцт» эрк бэрулнэ).

Ба дм —Не, ода дуунр, тана седклдтн ханжаназдн. йовсн керг хуцж, йосан сааиар харсж. алтн жолаһан хэру эргулж. орн-нуттган ирх болтн!

О л н — йерал буттхэ.

(Санж соц Булһмд огнэ).

Булһн — Эндр едр Эрднь кевүм Улан Цергт морджана. Цергт морджах мини көвүм чигн, түүяә үүрмүдиь чигн, эднит ахлсн Санж чигн, сән-сәәхи, олн дәәсән дарсн, эмд-мекд ирх болтха. (Идзг урлдан күргзд хзрү өгнз. Эрднъ Санҗд сөц өгнз).

С а н ж — (Пөрзл гзвкз):

Олн та нз седкл Омг нанд болтха, Цергт мордсн көвүд Цуг менд нртхә. Ард үлджәх /гаанр Амһулн тиньгр бәэтн, Дәәнд йовх бидн Дү.чбр яерән дуудулнй.

(Идэт здлад. шииәс кеһэд, Эрдиьд вгна).

Бад.м —Эрднь мдэһән эдл, ээждән бичә зов. Бички улһн цапаснь 57ляд өргәд өсксн хүчтә арнзл күлгиг колхоэникүд адмд унулҗ бәэнә. «р тиим болсар, унулх марн һаза болсзр, эн 'маля атх (маяя өгнз). Күлгч тохатз, келгләд цергтән морд, квосн дәәсән дарж, сәәхн хәрж ир.

Эрднь—Бадм, колхоаин олн, Оря-нутсан хлрслһңд догнәс үлахн угавдн. һазр-усианнь төлә, альд болвчн, неран һутаан угаади.

Баһчуд —Чик, чик. Нерән дуудулхвдн. (Сөңг наадк улст бас өггднз).

Дарм — (Сенкзд) Чи мини хелсиг бича март. Нандчн әәмшг уга. Ссккә — Тиим болтхлл, хәэмнь

Д а р м — Өд-р болһн бичг бичжә, медвч.

Сснхә —Медвв. мартхн угав.

Д а р м — Чамаг 6н эм насндан марин угав, чи 'Мннн сөеиь зүүдн, вдрин нарн болхмн.

Са нж — Бадм, мөрд белн болснйи?

Б а д м — Бели болен болх. Хәләһәд нр»й-яһий. С а я ж — Тиигий.

(Санж Бадм хойр һзрч одна).

С а в Һ р — (Галад) .Бели болвч?

Г а л а — Болв.

С а в һ р — Сээхм ингь.м.

Га л а — Чамтаһан йовхла, соакл!М хеза^н амр.

(База дуулси еоиегдиа).

Охтр бориһән унлав, Аштаб-лолкан темцлэв э...э, Ашгэб полкан темцвчн, Аштнь менд ирмй Х>альмг негдгч лолкиь Хочугинков гидг команлиртэ, э. .э Хомутников пидг командир Хәәкрәд ордг зөргтә.

Булһм — Яһлав, чини даальңгд хурс тәвхән мгртэд орхжв. (һарч одна)

Н а мжл — (Инзһзд) Эрднь, яһна гидгч энв. Күн хедү олн болв пиж сүрддг уга, күлг кедү допян болв гиж дангддг уга, кэвун Эрдным, кел- хэрэд яуурка г«дг, кучр юмн.

Эрднь — Иным, таен ухам тарад хуурв. (Бий талак гатад. хад- хасно үнсэд).

Н а мжл — Ухан<седклм чэмд, бнйларн авад йовжанач.

(Булһн орж нриә, Эрлньд хурс егил).

Э рд н ь — Ханжанав ээж. (Хурсино авад даальңгд дүркз).

(Бвам Санж «ойр орж ириә).

Санж — Залус. мордх цаг негн болад, марнә >аикн хойр болад нрв. Военком таниг наид даалһв,

Б а д м — Ахнр-дүүкр, армзл күлгүдтн тохата.

Санж —Не. залус. Мерлан унихай. полкам темццхәй.

(Шуугад, ууляд. дуулад Ларлдиа. Әмии ард Эрдиь.

Нлмжл Булһи һурпн Гювма).

Э р д н ь — Ээж. амһулк менд бэәтн.

Бу л һ н — (Уульн. үмсзд) — Менд новад, менд ир.

Нам жл — (Хззкрҗ ууляд) Эрднь, Эрднь.

Эрднь— (теврҗ үмсэд) Энкр иным

(Булһн Намжл »ойр теврлдэд үлднэ).

Көвүд дууллдна:

Хальмгнн негдгч полкнь

Хомутников гядг «омандиртә Э...9.

Хомутников 'гидг командир

Хәәкрәд ордг зөргтә.

К е ш г.

ОРЧУЛЛҺН

МАКСИМ ТАНК.

ТА НАНАС СУРЛАТ...

Бичсн шин дууһзн

юунас авч бүрдәдвт?—гиж, Бийэсм та сурлат

Байрлж хәрүһинь өгх биләв — Бийм, зугэр меджэхшив.

Холл, тепл һол дер

Хэовас цальгрсн уснас—ви? Такаи ажрһин дуулсн— Тер кенкнсн дууиас—ви? Аль,

Тәрәнә толһасин шимнләнэс — Терүг цуглулдг болвзав.

Аль нам, евснә кекрсн бүрәс, Альвлад тавшсн хэврин дусалас,

Нарн, сарин герләс, Нәрхн шилвтә нецгүдәс Нам алькаснь авдган Нанд келхд-хату. Болв,

Хзр вдмгин үнр һарсн, Хадлһн, тәрәнә келсн шицгрсн, Өдр-бүр келгддг Үгәс авдг бәәдлтәв.

<Дегд амрхн»,— гин-та?

Үкл, зовлң, жирһл Ээмдм ачгдхас урд Би тигж бас сандг биләв.

Гешүтә цагиг моддуд мартж, һазр бийнь шаван эдгәж, Мини киве хәәмнь. Мел юма мартж эс чадж.

һазр догдулсн товс, сөеһнн бәәрс.

Гермүдни нурсн бүүрс, сапанасм һархш.

Хэәри ахнрим булси толһас, Хар толһас, седклдм—уята.

Төвкнүн ерүн... Әмтәхн нөөрәснь әмтиг

Таслл уга дуудж такан ажһр серүлнә.

Дуулсн мини дуундм сумма зевтә кемткәс

Шарклсн бо.тж медгднә.

Орчулсяь С. Каляев.

1962 яр.

С. ЛИПКИМ