ЎУМ СОЦИОЛОГИЯ

A)ҳужжатларни ўрганиш

B)эксперемент

C)сўров

D)кузатиш

92.Позитивизм йуналиши бу...

A)натурализм, эволюционизм, механицизм, органицизм

B)структуравий функционализм, феноменология

C)конфликт, неомарксизм

D)символик интеракционизм, органистик

93. Эмпирик тадқиқотларда неча киши қатнашиши мақсадга мувофиқ?

A)1000 киши

B)1200 киши

C)2000 киши

D)тадкикот хусусиятига караб белгиланади

94.Илк эмпирик тадқиқотлар қачон ўтказилган?

A)XVIII асрда

B)XX асрда

C)XIX асрда

D)XVI асрда

A)Т.Парсонс

B)К.Маркс

C)Э.Дюркгейм

D)Сен-Симон

96.Антик даврнинг муҳим социологик муаммоларининг тадқиқотини ифода этган «Сиёсат» асарининг муаллифи ким?

98.Фундаментал социологиянинг мақсади...

A)социал воқеликнинг руҳий кўриниши

B)социал реалликнинг моҳияти

91

C)социал оламнинг тўлиқ тасвирини яратиш

D)назарий асосларни ишлаб чиқиш

99.Гипотеза деганда нимани тушунамиз?

A)илмий таҳлил

B)илмий тахмин

C)муаммонинг қўйилиши

D)муаммони тасвирлаш

100.Социологиянинг бошқа фанларга нисбатан мақоми қандай?

A)у конструктив аҳамиятга эга

B)у эмпирик базага эга

C)у умумдисциплинар фан

D)у табиий фан

101.Структура тушунчасининг мазмуни бу – ...

A)асосий элементларнинг алоқаси ва тартибли жойлашуви

B)ҳодиса ва предметларнинг моҳияти

C)гуруҳларнинг ўзаро муносабати

D)категория ва тушунчаларнинг ишлаб чиқилганлиги

102.Қандай стратификацион тизим очиқ ҳисобланади?

A) кастали B) қатламли C) синфийлик D) тоталитар

103.Менталитет тушунчаси нима?

A)индивид ёки ижтимоий гуруҳнинг миллатнинг ўзига хос тафаккур тарзи

B)жамият аъзоларининг ижтимоий, сиёсий, иқтисодий ҳодисаларга билвосита муносабатлари

C)индивид ёки ижтимоий гуруҳнинг хулқ-атвори

D)шахснинг касбий хусусияти

104. Бегоналашув нима?

A) индивид ёки ижтимоий гуруҳнинг ижтимоий ҳаётдан ажралиб қолиши B) жамият аъзоларида ижтимоийлашув жараёнининг кучлилиги

C) жамият аъзоларининг бир-бири билан узвий алоқадор бўлиши D) индивиднинг жамият ҳаётидаги фаолияти

105. Индустриал жамиятга қандай хусусиятлар хос?

A)ахборотни ишлаш ва қайта ишлаш

B)ишлаб чиқариш жараёнини автоматлаштириш

C)турмуш тарзи пастлиги.

D)қадриятлардан воз кечиш

106.М.Вебер фикрича ташкилот нима орқали бошқарилади?

A)бюрократия

B)демократия

C)ўзаро келишув орқали

D)раҳбар хоҳиш-иродаси билан

107. Постиндустриал жамиятларда асосий қадрият нима ҳисобланади?

A) пул

92

мамлакатда фаолият кўрсатади?

A)Германия

B)Франция

C)АҚШ

D)Норвегия

111.Эмпирик социология биринчи бўлиб қаерда вужудга келган?

A)Ғарбий Европада

B)Россияда

C)АҚШда

D)Шарқда

112.Социометрия усули орқали қандай муносабатлар ўрганилади?

A)шахслараро муносабатлар

B)иқтисодий муносабатлар

C)фақат сиёсий муносабатлар

D)ёшларга оид муносабатлар

113.Репрезентативлик деганда нима тушунилади?

A)эмпирик маълумот

B)тадқиқот муаммосига оид барча тушунчалар

C)тадқиқотнинг асосий мақсадини аниқлаш

D)бош тўплам хусусиятларини сараланганида акс этиши

114.Ижтимоий башорат турларини аниқланг.

A) умумий, хусусий ва индивидуал башоратлар

B) истиқболдаги ҳолатларни башорат қилиш, меъёрий башорат, таҳдидлар башорати

C) ўтган, ҳозирги ва келгуси замон башоратлари D) позитив ва негатив башоратлар

115.Ижтимоий башорат неча босқичда амалга оширилади?

A)2

B)3

C)4

93

D) 5

116. Бошқарув нуқтаи назаридан ижтимоий ахборотнинг қандай турлари фарқланади?

A)ташкилий, назорат-ҳисобга олиш, натижавий

B)умумий, хусусий, индивидуал

C)ҳалқаро, минтақавий, локал

D)ижобий ва салбий

117.1956 йилда нашр этилган“Ижтимоий конфликт функциялари” асари муаллифи...?

A)Т.Парсонс

B)К.Маркс

C)Л.Козер

D)А.Сен-Симон

118.1965 йилда нашр этилган “Синфий тузилма ва синфий конфликт” асари муаллифи...?

A) Т.Парсонс B) Р.Мертон

C) Р.Дарендорфф D) Г.Гиддингс

119.Бегоналашувнинг асосий турларини кўрсатинг.

A)ижтимоий, гуруҳий, индивидуал

B)моддий ва маънавий

C)инқироз, инфляция, ишсизлик, таназзул

D)иқтисодий, сиёсий, маданий, ижтимоий, руҳий

120.Иқтисодий бегоналашувнинг шаклларини кўрсатинг.

A)ойлик-маошдан, касбдан, бошқарувдан

B)жамиятдан, гуруҳдан, оиладан

C)фаолиятдан, фаолият бошқарувидан, фаолият натижаларидан бегоналашув

D)ишлаб чиқаришдан, ҳамкасблардан, маошдан

94

“СОЦИОЛОГИЯ” ФАНИДАН НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ:

1.Социология фанининг вужудга келиши шарт-шароитлари.

2.О.Конт – позитив социологиянинг асосчиси

3.Антик давр қомусий олимларининг ижтимоий-фалсафий таълимотлари.

4.Шарқ мутафаккирларининг ижтимоий-фалсафий таълимотлари.

5.Социология фанининг объекти

6.Социология фанининг предмети муаммоси.

7.Социологиянинг бошқа фанлар билан муносабати.

8.Социология ва фалсафа.

9.Социология ва психология,

10.Социология ва сиёсатшунослик.

11.Социология ва ҳуқуқшунослик.

12.Социология ва педагогика.

13.Социология ва ижтимоий психология.

14.Социология ва иқтисодиёт назарияси.

15.Социология ва тарих.

16.Социология ва математика.

17.Социология ва статистика.

18.Социологиянинг фанлар тизимида тутган ўрни.

19.Социиология фанининг структураси.

20.Фундаментал (асосий) ва амалий социология.

21.Назарий ва эмпирик социология.

22.Социологияда махсус ва тармоқ йўналишлар.

23.Макросоциология ва микросоциология.

24.Социология фанининг асосий функциялари.

25.Жамият тушунчаси.

26.Ижтимоий тизим тушунчаси.

27.Шарқ мутафаккирларининг жамият тўғрисидаги қарашлари.

28.Жамият ва давлат.

29.Жамиятга ёндашувларнинг хилма-хиллиги.

30.Ҳозирги кун жамиятининг кўринишлари.

31.Ижтимоий гуруҳ тушунчаси, унинг асосий белгилари.

32.Ижтимоий бирлик ва ижтимоий гуруҳ.

33.Катта, ўрта ва кичик социал гуруҳлар.

34.Бирламчи ва иккиламчи гуруҳлар.

35.Расмий ва норасмий гуруҳлар.

36.Референт гуруҳлар.

37.Квазигуруҳлар.

38.Социологияда социал институт тушунчаси.

39.Социал институт белгилари.

40.Социал институтнинг асосий функция ва вазифалари.

41.Социал институт турлари.

42.Жамият ҳаётида социал институтларнинг ўрни.

43.Социал ташкилотлар.

95

44.Шахс тушунчаси.

45.Шахс тушунчасини турли фанлардаги талқини. 46.Шахс, инсон,одам, индивид тушунчалари.

47.Шахс шаклланишига таъсир этувчи асосий омиллар.

48.Шахс тўғрисидаги асосий социологик назариялар.

49.Инсон биологик ва социал индивид сифатида.

50.Шахс структураси.

51.Шахснинг социал сифатлари.

52.Шахснинг эҳтиёжлари.

53.Шахснинг социал мавқеи.

54.Шахснинг манфаатлари.

55.Шахснинг социал роли ва функциялари.

56.Шахснинг ижтимоийлашуви.

57.Ижтимоийлашув жараёни: босқич ва даврлари.

58.Бирламчи ва иккиламчи ижтимоийлашув.

59.Ижтимоийлашув агентлари ва институтлари.

60.Замонавий жамиятда шахс ижтимоийлашувининг ўзига хос хусусиятлари.

61.Девиант хулқ-атвор тушунчаси.

62.Девиант хулқ-атвор турлари.

63.Девиант хулқ-атвор белгилари, уларнинг структураси. 64.Девиант хулқ-атвор классификацияси.

65.Ҳозирги замонда девиант хулқ-атворнинг тарқалиши ва ўзгариши. 66.Девиант, делинквент ва криминал хатти-ҳаракатлар.

67.Позитив ва негатив девиация.

68.Социал назорат тушунчаси.

69.Социал назорат элементлари: меъёрлар ва санкциялар.

70.Социал санкциялар турлари.

71.Социал меъёрлар таснифи.

72.Социал меъёр турлари.

73.Ички ва ташқи назорат.

74.Ўз-ўзини назорат қилиш муаммоси.

75.Расмий ва норасмий назорат агентлари.

76.Назорат усуллари ва уларнинг санкция турларига боғлиқлиги.

77.Жамоатчилик фикри социал назоратнинг шакли сифатида.

78.Социал структура тушунчаси.

79.Социал стратификация назарияси.

80.П.А.Сорокиннинг социал стратификация тўғрисидаги назарияси. 81.Социал стратификация тушунчаси.

82.Стратификация асослари ва мезонлари.

83.Стратификациянинг тарихий типлари.

84.Жамият социал структураси ривожининг замонавий тенденциялари.

85.Бозор муносабатлари шароитида социал структуранинг ўзгариши.

86.Социал мобиллик назарияси.

87.Социал мобиллик тушунчаси.

88.Социал мобиллик тушунчаси ва унинг моҳияти.

96

102.Социал тараққиёт шакллари.

103.Социал революциялар ва уларнинг салбий оқибатлари.

104.Социал реформалар ва уларнинг турлари.

105.Ўзбек ривожланиш моделида миллий менталитетнинг ўрни.

106.Социал тараққиётни бошқариш.

107.Социологик тадқиқотнинг дастури.

108.Социологик тадқиқотнинг мақсад ва вазифалари.

109.Социологик тадқиқотнинг объекти ва предмети.

110.Социологик тадқиқот фарази (гипотезаси).

111.Социологик тадқиқотларни ташкил этиш ва ўтказиш усуллари.

112.Социологик тадқиқотнинг асосий босқичлари.

113.Дастлабки синов (пилотаж) тадқиқотлар.

114.Эмпирик социологик тадқиқот тушунчаси.

115.Сўров усули ва унинг асосий турлари.

116.Социометрик сўров усули.

117.Кузатиш усули ва унинг асосий турлари.

118.Ҳужжатларни ўрганиш усули.

119.Социологияда ҳужжатлар турлари.

120.Контент-анализ.

121.Эксперимент усули, унинг вазифаси ва асосий турлари.

122.Эмпирик маълумотларни таҳлил қилиш ва қайта ишлаш усуллари.

123.Тадқиқот натижаларидан амалий фойдаланиш.

124.Социологик мониторинг.

97

«СОЦИОЛОГИЯ» ФАНИДАН МУСТАҚИЛ ТАЪЛИМ МАВЗУЛАРИ

1.Фундаментал социология тараққиётининг асосий йўналишлари.

2.Социал факт социологиясиниг объекти сифатида.

3.Замонавий социологиянинг жамиятда тутган ўрни.

4.Эмпирик социологиянинг методологик ва методик муаммолари.

5.Социологияда шахс объект сифатида.

6.Жамиятда шахс ижтимоийлашувининг хусусиятлари.

7.Социал башорат ва унинг аҳамияти.

8.Шахс тушунчасининг социологик талқини.

9.ХХ асрда Ғарбий Европа ва АҚШ социологияси.

10.Социологияда психологик йўналишлар.

11.Ўзбекистонда социология фани шаклланишининг аҳамияти.

12.Социология объекти ва предметининг бугунги кундаги муаммолари.

13.Ўзбекистондаги ижтимоий гуруҳ ва қатламларнинг стратификацион хусусиятлари.

14.Оила муҳим социал институт сифатида.

15.Ажралиш жамиятнинг социал муаммоси сифатида.

16.Социал адолатнинг сиёсатда акс этиши.

17.Инсон – сиёсий фаолиятнинг объекти ва субъекти.

18.Ислом маданиятида сиёсий қадриятлар.

19.Социал ташкилотлар структураси.

20.Макс Вебер ижтимоий ташкилотлар тўғрисида.

21.Смелзер ташкилотлар социологияси ҳақида.

22.Жамоатчилик фикри социологиясининг асосий объекти.

23.Жамоатчилик фикрининг функциялари.

24.Социологияда тарихида жамоатчилик фикри категориясининг ишлаб чиқилиши.

25.Жамоатчилик фикрининг ривожланиш қонунлари.

98

39.П.Сорокиннинг аналитик назарияси.

40.Социологияда психоаналитик йўналиш.

41.Феноменологик социология.

42.Символик интеракционизм сициологияси.

43.Экзистенциал социология.

44.Франкфурт мактаби ва унинг “танқидий” социологияси.

45.Социологик тадқиқот ўтказишнинг назарий ва методологик аҳамияти.

46.Социологик тадқиқотда статистик услуб.

47.Социологик гипотеза муаммоси.

48.Социологик тадқиқотда асосий тушунчалар интерпретацияси жараёни.

49.Терроризм социал муаммо сифатида.

50.Талабанинг социал портрети.

99

ГЛОССАРИЙ:

“СОЦИОЛОГИЯ” ФАНИНИНГ АСОСИЙ ТУШУНЧАЛАРИ ВА МУҲИМ АТАМАЛАРИ

Ассимиляция – озчиликнинг кўпчилик аҳоли ичига сингишиб кетиши, бунда озчилик аҳоли ҳукмрон маданият меъёрлари ва қадриятларини қабул

тадқиқ қилинувчи ўртасида тартибга солинган, дастур асосидаги интервью ёки анкетали сўров тури.

100