26. Выхад гаезыт “Звезда” ў мінскім падполлі і партызанскім атрадзе. (14 вопросу)

Ударам незвычайнай разбуральнай сілы па ўсей акупацыйнай палітыцы нямецка-фашысцкіх захопнікаў у Беларусі быў выхад 18 мая 1942 г. першага нумара газеты “Звязда” – органа Мінскага падпольнага гаркома Камуністычнай партыі Беларусі. Узанчаліў – журналіст Уладзімір Амельянюк.

Кожны нумар газеты быў накрозь прасякнуты палымяным заклікам да беларускага народа падняццана ўсенародныую партызанскую вайну супраць гітлераўскіх акупантаў.

Кароткія артыкулы, карэспандэнцыі, паведамленні, пасланні і звароты да народа, якія напаўнялі старонкі “Звязды”, наскрозь пранізаны страсным заклікам да барацьбы, да змагання з лютай фашысцкай нечысцю.

У першым нумары газеты пад рубрыкай “Весткі з франтоў Айчыннай вайны” былі змешчаны зводкі Саўінфармбюро, паведамленне аб устанаўленні новага баявога ордэна Айчыннай вайны.

На восьмы дзень пасля выхаду першага нумара быў забіты Уладзімір Амельянюк правакатарам. Рэдактарам стаў В.К. Нікіфараў.

Акупанты рабілі ўсе магчымае каб закрыць праўдзівае слова “Звязды”.

Падпольная “Звязда” – правафлангговае выданне бальшавіцкага друку Беларусі на акупіраваннай тэрыторыі. “Звязда” указвала, што асноўная задача падпльнай і партызанскай прапаганды – выхоўваць вагненную нянавісць да акупантаў, узмацняць упэўненансць у пеарамогу, штодзенна расказваць аб злачынствах, якія ўчыняюць гітлераўцы.

27. Стварэнне і дзейнасць акруговых газет (1924-1930 гг.)

У 1924 г. газета «Коммунист» была рэаргашзавана у акруго-вае сялянскае выданне i выходзiла тры разы на тыдзень тыражом 3,5 тыс. экземплярау. Без усялякага сумнення, «Коммунист» i увесь павятовы друк Беларусi у першыя пасляваенныя гады былi цэнтрам палiтычнай арганiзацыi.

Мясцовыя газеты пасля узбуйнення БССР у 1924 i 1926 гг. i стварэння акруг, а пасля - раёнау, у час усеагульнага пашырэння беларусі выходзілi у асноуным на беларускай мове, сталi носьбітамi, формай захавання i развіцця нацыянальных традыцый i культуры. У Беларусi уплыу перыядычнага друку на грамадска-палiтычную дзейнасць у рэспубліцы i свядомасць грамадзян павялiчвауся. На старонках газет штодзённа вёуся аналiз сацыялiстычнага будауніцтва i выпрацоувалася новая сiстэма грамадскiх каштоунасцей. Фактычна, ужо у тэты час адбылося поунае злiццё перыядычнага друку з дзейнасцю партыйных i савецкіх структур. Эканамiчнае i культурнае жыццё у рэспублiцы будавалася на партыйнай платформе, якую падтрымлiвау i развiвау перыядычны друк.

Аналiзуючы выншi 1923 г., «Звезда» тсала, што у цяжкiх умовах удалося выканаць гаспадарчыя задачы. Павялiчваюцца пасяуныя плошчы, расце колькасць жывёлы у гаспадарках. Паступова узнауляецца прамысловасць. Упершыню адзначаны рост колькасцi рабочага класа, узнялася зарплата на 81 % да даваеннага узроуню. Галоуны станоучы факт: у два разы павялiчыуся агульны даход рэспублiкi i склау 675 млн. Адсюль газета выводзiла задачы 1924 г. Неабходна было аслабіць уплыу прыватнага капiталу на гаспадарчае жыццё крашы i сканцэнтраваць у руках дзяржавы нарыхтоуку хлеба, зрабіць даступнай сялянскай гаспадарцы прадукцыю прамысловасцi праз павышэнне кошту i хуткi абмен капіталу для аднаулення прадпрыемствау i павелiчэння выпуску прадукцыi. Вiцебская акруговая газета «Заря Запада» звяртала увагу на тое, што для выканання эканамiчных задач патрэбна улiчваць маральна-палггычныя фактары. Мелася на увазе умацаванне i пашырэнне радоу партыйных i камсамольсшх ячэек, якiя могуць зарабіць аутарытэт у людзей канкрэтнай справай. Асаблiвая роля адводзiлася сельскiм Саветам як пярвiчнаму органу улады, якi працуе непасрэдна з насельніцтвам. Гэтыя структуры могуць пашырыць палiтыка-асветную працу сярод насельніутва для паспяховага вырашэння гаспадарчых задач.«Наша аснова - сельская гаспадарка», - сцвярджала рэдакцыя «Зари Запада» i iнфармавала чытачоу аб тым, што адбываецца у вёсцы, як арганізуецца сельскагаспадарчая вытворчасць, ствараюцца саугасы, калектыуныя гаспадаркi, iдзе працэс надзялення сялян зямлёй, развiваюцца новыя традыцыi i звычаi.

Газета адзначала, што паступова сельская гаспадарка аднауляецца. На партыйным сходзе 1-га Віцебскага раёна гаварылася, што ураджайнае поле дасягнула 98 % даваеннага узроуню, статак жывёлы павялiчыуся на 30 %. Газеты адлюстроувалi працэс аднаулення гаспадаркi i падкрэслiвалi, што патрэбна хутчэй дасягнуць параметрау даваеннага узроуню эканомікi, стварыць фундамент для яе далейшага развіцця. Каб сiстэматызаваць асвятленне праблем сяла, Віцебскi губком партыi стварыу спецыяльную «Крестьянскую газету», першы нумар якой выйшау 12 верасня 1924 г. Газета друкавалася на чатырох, шасцi, а са студзеня 1925 г. - на васьмi палосах фармату «Звезды». Яна даволi хутка прывабiла чытачоу шфармацыяй з далёкіх куткоу вёскi, запрасiла да удзелу вялікую колькасць селькорау, рэдакцыя атрымлiвала шмат пісем ад сялян i так арганізавала падпісную кампанію, што у канцы 1924 г. «Крестьянская газета» мела тыраж больш за 4 тыс. экземплярау. Цікавасць да яе у сёлах Віцебшчыны яшчэ больш узрасла, калi у 1925 г. час-тка матэрыялау начала друкавацца на беларускай мове. 3 выхадам «Крестьянской газеты» «Заря Запада» была поунасцю прысвечана адлюстраванню жыцця рабочых i Развiцця прамысловасцi у Віцебскай акрузе i горадзе. Сельскай гаспадарцы савецкi друк удзяляу першачарговую увагу. У 1924 г.«Беларуская веска» з дадатка да «Звезды» была ператворана у штодзённую

мінскую акруговую газету. Гэта адметная з'ява у беларускiм друку. Сваiм афармленнем «Беларуская веска» выгадна адрознівалася ад іншых газет. Яна выходзiла на чатырох старонках вялiкiм фарматам. У кожным нумары змяшчалiся малюнкi, з'яулялiся фотаздымкi . Друкавалася шмат інфармацыi: маленькiх заметак, пісьмау селькорау. Артыкулы былi невялiкiя па памерах i даступныя па выкладаннi матэрыялу. Рэдакцыя, у адрозненне ад многiх iншых выданняу, знайшла магчымасць друкаваць газету на якаснай паперы i добрым шрыфтам, каб яе было легка чытаць. Можна лiчыць, што галоунай яе рубрыкай была - «Тварам да вёскi». Увесь змест «Беларускай вёскi» быу падпарадкаваны праблеме сяла. Хаця зразумела, што інфармацыя газеты была больш шырокай. 16 мая 1925 г. выданне, адзначаючы 20-годдзе творчасцi Я. Купалы, надрукавала вялiкi партрэт паэта i змясіцла вядомы верылi «Мужык». Гэта таксама можна лiчыць працягам вясковай тэматыкi.