неопр.ин-л лекции и практики
.pdf
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 1. Вычислить интеграл ∫ |
|
3 x2 (1+3 x2 ). |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫x |
|
|
1 + x |
|
|
|
|
dx |
. Здесь p = −1. |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
x |
2 |
|
(1 + |
3 |
|
x |
2 |
) |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Положим t = x 3 . Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
∫x− |
|
|
1 + x |
|
|
|
|
dx = |
∫t−1(1 +t)−1 3 t |
|
dt |
= |
3 ∫t− |
|
(1 +t)−1 dt . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
3 |
|
|
2 |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
, тогда t = u2 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Проведем теперь замену u = t |
2 |
dt = 2udu . |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
∫x− |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 −1 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
1 |
(1 +t)−1 dt = 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 + x |
|
|
|
dx = |
|
∫t− |
|
∫u−1(1 +u2 )−1 2udu = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
3 |
|
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
du |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
=3∫ |
|
|
|
=3arctg u +C =3arctg |
t +C =3arctg 3 x +C; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 +u2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2) если |
|
|
m +1 |
|
– целое число, то применяется подстановка a +bxn = t s , |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
где s – знаменатель дроби p . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример 2. Вычислить интеграл ∫ |
3 1 + 4 |
x |
dx . |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
1 |
+ |
4 |
|
x dx = |
|
∫ |
x |
−1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
3 |
dx . Здесь m +1 = 2 . |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
∫ |
|
|
|
|
2 |
1 + x4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
. Тогда x = (t3 −1)4 , |
|
dx = 4(t3 −1)3 3t2dt . |
|||||||||||||||||||||||||||||
Положим t3 =1 + x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
∫x |
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
2 |
1 |
+ x4 |
dx = ∫(t3 −1)−2 t 4(t2 −1)3 3t2dt =12∫t3 (t3 −1)dt = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
t |
4 |
|
|
|
|
|
12 3 |
|
|
|
4 |
|
7 |
|
3 3 |
|
4 |
4 |
||||||||
=12∫(t |
|
−t |
)dt =12 |
t |
|
|
|
− |
|
|
+C = |
|
(1 + |
|
x ) − |
(1 + |
x ) +C. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
7 |
|
|
4 |
|
|
7 |
|
|
|
4 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
71
3) |
если |
|
|
|
m +1 |
+ p |
|
– |
|
целое |
число, |
|
|
то |
применяется |
|
подстановка |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a +bxn = xn ts , где s – знаменатель дроби p . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
Пример 3. Вычислить интеграл∫ |
|
|
|
dx |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
(1 + x2 )3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m +1 + p = −2 . |
|
|
|
|
||||||||||||
∫ |
|
|
|
|
|
= ∫x−2 (1 + x2 )−2 dx . Здесь |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
x2 |
|
(1 + x2 )3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
dx = − 1 |
|
|
3 |
|
|
|||||||
Положим t2 =1 + x−2 . Тогда x = (t2 −1) |
− |
|
(t2 −1)− |
|
2tdt . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
, |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−2 |
(1 |
|
|
2 |
) |
− |
3 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
−2 |
|
2 |
|
|
−3 |
|
|
|
|
||||
|
|
∫x |
|
|
|
+ x |
|
|
2 dx = −∫(t |
|
+1) |
1 + |
|
|
|
|
|
|
|
(t |
|
−1) |
2 tdt = |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
|
−1 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
t2 |
− |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
)dt = −t − |
1 |
+C |
|
|
|
1 |
−t2 |
|
|
|
|
2x2 |
+1 |
|
||||||||||||
= −∫ |
|
|
|
|
dt |
= −∫(1 − |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
+C = |
|
|
|
|
+C. |
||||||||||||||||
t |
2 |
|
|
|
t |
2 |
t |
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x x2 |
+1 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 4. Интеграл ∫x−7 ( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
2x + |
3)3 dx не выражается через элемен- |
тарные функции.
Практическая часть
«Интегрирование иррациональностей»
Пример 1. Вычислить ∫ |
x |
dx . |
|
x −3 x2 |
|
Решение:
Наименьшее общее кратное показателей корней равно 6, поэтому применяем подстановку x = t 6:
∫ |
x |
dx = |
x = t6 |
; dx = 6t5dt = ∫ |
t3 |
6t5dt = 6∫ |
t 4 |
dt = 6∫t 4 −1+1 dt = |
|||||||||
|
x −3 x2 |
|
|
|
|
t6 −t 4 |
|
|
t 2 −1 |
|
t 2 −1 |
|
|||||
= 6∫(t 2 |
+1)dt +6∫ |
dt |
= 2t3 +6t + |
3ln |
t −1 |
+C = 2 |
x +66 |
x +3ln |
6 |
x −1 |
+C |
||||||
t 2 |
−1 |
t +1 |
6 |
x +1 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
.
Пример 2. Вычислить ∫ |
x |
dx . |
|
x −3 |
|||
|
x |
||
|
72 |
Решение:
Так как общий знаменатель дробей равен 6, сделаем замену x =t6 . То-
гда
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
dx = |
|
|
|
x =t6 |
|
|
|
= ∫ |
t3 |
|
|
6t |
5 |
dt = 6∫ |
|
t6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x − 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t3 −t |
|
|
|
|
|
dt = |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
dx = 6t5dt |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
= 6∫(t |
5 |
+ t |
4 |
+t |
3 |
+ t |
2 |
+ t +1 + |
|
|
|
1 |
|
)dt =t |
6 |
+ |
6 |
t |
5 |
+ |
6 |
t |
4 |
+ |
|
6 |
t |
3 |
+ |
6 |
t |
2 |
+ 6t |
+ 6ln |
|
t −1 |
|
+ C= |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= x + |
6 6 |
x5 |
+ |
3 3 |
|
x2 + 2 x + 33 x + 66 x + 6ln 6 x −1 + C. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример 3. Вычислить J = ∫ |
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + 4 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Положим x =t 4 , тогда |
|
|
|
|
|
dx = 4t3dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
dt |
|
|
|
|
|
|
(t |
−1 +1) dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
J = 4∫ |
|
|
|
|
|
|
= 4∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 4∫ t |
−1 + |
|
|
|
|
|
|
dt = 4 |
|
|
|
|
−t + ln | t +1| + C = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
t |
+1 |
|
|
|
|
t +1 |
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2 |
|
x − 44 x + 4ln(4 x +1) + C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример 4. Вычислить J = ∫ |
|
|
|
xdx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 x3 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Положим x =t 4 , тогда dx = 4t3dt |
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
J = |
4∫ |
|
|
t 2 |
|
|
t3dt |
= |
4∫ |
|
|
t5 |
|
|
dt |
= ∫(t |
2 − |
|
|
t 2 |
|
)dt = 4∫t |
2dt − 4∫ |
|
t2 |
|
dt = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
t3 +1 |
t3 + |
|
|
t |
|
|
|
|
|
t3 +1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
= |
|
v =t |
3 +1 |
|
= |
4 |
t |
3 |
− |
4 |
|
∫ |
dv |
= |
4 |
t |
3 |
− |
|
4 |
ln | v | +C |
= |
4 |
t |
3 |
− |
4 |
ln | t |
3 |
+1| +C = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
dv =3t 2 |
|
3 |
|
3 |
|
|
v |
3 |
|
|
3 |
3 |
|
|
3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 34 |
[4 x3 − ln | 4 x3 +1]+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Пример 5. Вычислить J = ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 − 2x − 4 1 − 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 2dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
Положим 4 1 − 2x =t , тогда dt = |
|
|
|
|
|
|
|
= − |
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4(4 1 − 2x )3 |
|
2t3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
73
|
|
|
|
dx |
|
|
|
− 2t3dt |
|
|
t 2dt |
|
|
|
|
t |
|
||||||
J = ∫ |
|
|
|
|
|
4 |
|
= ∫ |
t 2 −t |
|
= −2∫ |
|
= −2∫ t + |
|
|
|
dt = |
||||||
1 |
− 2x |
− |
|
|
t −1 |
t −1 |
|||||||||||||||||
|
|
1 − 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
t |
|
|
dt = −t 2 − |
|
|
|
1 |
= −t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= −2∫tdt −2∫ |
|
|
|
|
2∫ 1 |
+ |
|
|
dt |
|
−2t −2 ln |
t −1 |
+C = |
||||||||||
t |
|
|
|
t |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
− |
1 |
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
= − 1 −2x −24 1 −2x −2 ln 4 1 −2x −1 +C. |
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 x −1 +4 x −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Пример 6. Вычислить J = ∫ |
(x −1)(1+6 x −1)dx . |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Положим 12 x −1 =t , x −1 =t12 ; тогда dx =12t11dt и |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
3 x −1 +4 x −1 |
|
|
(t 4 +t3 )12t11dt |
|
t3 +t 2 |
|
||||||||||||||
J = ∫ |
(x −1)(1+6 x −1)dx |
== ∫ |
|
|
t12 (1+t 2 ) |
|
=12∫ |
t 2 +1 dt = |
=12 ∫t 2t3+1 dt + ∫t 2t 2+1dt =12 ∫ t − t 2 t+1 dt + ∫ 1− t 21+1 dt =
=12∫tdt −12∫t 2tdt+1 +12∫dt −12∫1+dtt 2 = 6t 2 +12t −6ln(t 2 +1) −12arctgt +C = = 66 x −1 +1212 x −1 −6ln(6 x −1 +1) −12arctg12 x −1 +C.
Пример 7. Вычислить ∫3 1− x |
dx |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ x |
(1+ x)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1−t3 |
|
|
|
|
|
|
|||
1− x |
dx |
|
|
|
|
1− x |
= t3 , 1− x = t3 |
+ xt3 , x |
|
= |
= −1+ |
2 |
, |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
1+ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t3 |
|
|
|
1+t3 |
|
= |
|||||
∫3 1+ x (1+ x)2 |
= |
dx = − |
|
6t 2dt |
|
, 1+ x = |
|
2 |
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1+t |
3 )2 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
6 |
|
|
3 |
|
2 |
|
|
t 2dt |
|
|
|
3 |
|
|
3 |
|
|
3 |
|
4 |
|
|
|
|
3 |
|
1 − x |
4 |
||
= − |
|
∫t(1 |
+t |
|
) |
|
|
|
|
|
|
= − |
|
∫t |
|
dt = − |
|
t |
|
|
|
+ C = − |
|
3 |
|
|
+ C . |
||||
4 |
|
|
|
(1+t3 )2 |
2 |
|
8 |
|
|
|
8 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
|
|||||||||
Пример 8. Вычислить ∫ |
|
x2 − x +1 |
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x2 +1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 +1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Интеграл вида ∫R(x, |
|
a2 + x2 ) dx , из возможных подстановок наибо- |
лее удобной оказывается x = ctg t ( это устанавливается только пробой!). ctg2 t +1 = sin12 t , dx = −sindt2 t , поэтому
74
|
∫ |
|
x2 |
− x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
||||||||
|
(x2 +1) |
|
x2 |
|
|
dx = ∫(−sin t) |
|
|
2 t |
−ctg t dt |
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
+1 |
|
|
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= ∫ |
(−sin t) |
|
|
|
|
− ctgt dt |
= ∫costdt − ∫ |
|
|
|
|
|
=sin t − ln |
tg |
|
|
+ C = |
|||||||||||||
|
|
|
|
sin t |
2 |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
sin 2 t |
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
+C = sin(arcctg x) + ln |
|
ctg arcctg x |
|
||||||||||||||||||||||||
|
=sin t +ln |
ctg |
|
|
+ C . |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
Ответ можно записать иначе. По школьным формулам |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
sin t = |
1 |
|
|
= |
|
1 |
|
|
, ctg t |
|
= cos t +1 |
= ctg t + |
1 |
= x + x2 +1 , |
||||||||||||||||
|
1 +ctg2 t |
|
|
|
x2 |
+1 |
|
2 |
|
sin t |
|
|
|
|
|
|
|
sin t |
|
|
|
|
|
|||||||
поэтому |
|
|
x2 − x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
+ x2 +1 +C . |
|
|
||||||||||||||||
|
∫(x2 +1) x2 +1 dx |
= |
|
x2 +1 +ln x |
|
|
||||||||||||||||||||||||
Пример 9. Вычислить ∫ |
9 − x2 dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Интеграл вида ∫R(x, a2 − x2 )dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x =3sin t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 (1 + cos 2t)dt = |
|||||||||||
∫ 9 − x2 dx = |
|
|
|
dx =3cost |
|
= |
∫9cos2 t dt |
=9∫ |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 − x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
=3cost |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
9 (t + |
1 sin 2t) + C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Выразим t, sin t, |
cos t через х: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t = arcsin x |
, sin t = x |
, cost = |
9 − x2 |
, sin 2t = |
2 x |
9 − x2 . |
|||
3 |
|
3 |
|
3 |
|
|
|
9 |
|
Следовательно, |
|
|
9 arcsin x |
+ x |
|
|
|
||
|
∫ |
9 − x2 dx = |
9 − x2 |
+C . |
|||||
|
|
|
|
2 |
3 |
2 |
|
|
|
75
dx
Пример 10. Вычислить ∫(x2 +2) x2 −1 .
Решение:
Интеграл вида ∫R(x, x2 − a2 )dx .
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 −cos2 t |
|
|
sin 2 t |
|
|||||||||||||||
∫ |
(x2 + 2) |
|
x2 −1 |
= |
|
x = cost |
, dx = cos2 t dt, x |
2 −1 = cos2 t |
−1 |
= |
|
cos2 t |
|
= cos2 t |
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
cos tdt |
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
d sin t |
|
|
|
|
= − |
|
1 ∫ |
|
d |
|
|
2 sin t |
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
+ 2 cos2 t |
|
|
|
3 − 2sin 2 t |
|
|
|
|
|
2 |
|
2sin2 t −3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
= − |
1 |
|
|
|
|
ln |
|
2 sin t − |
|
|
3 + C = |
2 |
1 |
6 |
ln |
|
|
2 sin t + |
3 |
+ C = |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|
3 |
|
|
|
2 sin t + |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 sin t − |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
sin t = |
|
1 −cos2 t |
|
= cost |
|
|
|
|
1 |
|
|
−1 = |
|
|
|
x2 −1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
ln |
|
|
|
2(x2 −1) + |
|
3x |
|
+C. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
cos2 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
2(x2 −1) − |
|
3x |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
Пример 11. Вычислить ∫ |
|
x (1 + 3 x )4dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
∫ x (1 + 3 x )4dx = ∫x |
2 1 + x |
3 |
|
dx . Здесь m = |
|
1 |
|
, n = |
1 , |
|
p = 4 . |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Поэтому реализуется первый случай: если p – целое число, то приме- |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
няется подстановка x = tk , где k – наименьшее общее кратное знаменате- |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
лей дробей m и n. |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. Тогда x =t6 |
и dx = 6t5dt . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Положим t = x |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
(1 + t |
2 |
|
4 |
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
(1 + t |
2 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
∫x 2 |
|
|
+ x3 |
|
|
dx = ∫t |
|
6t |
dt = 6∫t |
dt |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
(t |
8 |
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17 |
|
|
|
|
|
t |
15 |
|
|
|
|
|
t |
13 |
|
|
t |
11 |
|
t |
9 |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
= 6∫t |
+ +4t |
+ |
|
6t |
+ |
4t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
+ 4 |
|
|
|
+ 6 |
|
|
|
+ 4 |
|
|
+ |
|
|
+ C = |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+1)dt = 6 |
17 |
|
15 |
13 |
11 |
9 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17 |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
x 6 |
|
|
|
|
|
|
x 6 |
|
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
6 |
|
|
+ 4 |
|
|
|
+ |
6 |
|
|
|
|
+ 4 |
|
|
|
+ |
|
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17 |
|
15 |
|
13 |
|
|
|
11 |
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
76
|
Пример 12. Вычислить J = ∫ |
|
|
1 − x4 |
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
Перепишем исходный интеграл в виде J = ∫x−5 (1 − x4 ) |
|
|
|
dx . Это инте- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
грал от дифференциального бинома, |
где |
|
m = −5, n = 4, p = |
1 |
; |
|
|
|
m +1 |
= −1. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
||||
Следовательно, имеет место случай 2 интегрируемости бинома. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
(1 −t 2 )− |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
Подстановка 1 − x4 =t2 дает: x = (1 −t 2 ) |
|
, |
|
|
dx = − |
|
|
|
dt . |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 |
4 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Поэтому |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−5 |
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
t 2dt |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 −t2 ) |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
J = ∫x−5 (1 − x4 ) 2 dx = |
∫ |
(1 −t2 ) |
t |
|
|
|
dt = − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
4 |
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
2 |
|
(1 −t 2 )2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t −1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= − |
|
|
∫t d |
|
|
|
|
|
|
|
|
= − |
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 |
|
−t2 |
|
|
4 |
|
|
−t2 |
|
1 |
−t2 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
t |
+1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 −t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Пример 13. Вычислить J = ∫x2 4 1 + x4 dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Решение: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
Перепишем исходный интеграл в виде J = ∫x2 (1 + x4 ) |
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Это интеграл от дифференциального бинома, где m = 2, n = 4, p = |
1 ; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
m +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
||
|
+ p =1. Следовательно, имеет место случай 3) интегрируемости би- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
n |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
нома и имеет место подстановка 1 + x4 = x4 t |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
, x = (t 4 −1)− |
1 |
, и dx = −t3 (t 4 −1)− |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тогда 1 + x−4 =t |
4 |
|
|
4 |
4 |
|
dt . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
J = ∫x2 (1 + x4 ) 4 dx = |
∫(t 4 −1) |
|
|
|
2 1 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(−t3 )(t 4 −1) |
4 dt = |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= −∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
∫t |
d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
(t |
|
|
|
−1)2 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
4 −1 |
|
|
|
|
4 t 4 −1 |
|
|
|
|
t 4 −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
t |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
1 |
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
t |
− |
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
arctgt |
+ C. |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
4 |
|
|
|
2 |
|
t |
2 −1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
4 |
|
t |
+ |
1 |
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
t 4 − |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
t 2 +1 |
|
|
|
t 4 − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
77 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задания для самостоятельной работы |
|
||||||||||||||||||||||||||
Задание 1. Найти: |
|
|
|
|
|
x 4 dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
1) ∫ |
|
|
8x −11 |
|
|
2 dx ; 2) ∫ |
3 |
|
; 3) ∫ |
x |
4 |
dx |
2 |
+ 4 |
|
. |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
5 +2x − x |
|
|
|
|
|
|
|
(1 − x 2 ) |
|
|
x |
|
|
|
||||||||||||||||||||
Задание 2. Найти: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
x 2 −8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 x |
|
|
|
|
|
|
1 − x |
|
|
dx |
|
|
|
|
||||||||||
1) ∫ |
|
|
x 4 |
|
dx ; 2) ∫ |
x ( x + 3 x )dx ; 3) ∫ |
1 + x |
|
|
x . |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Задание 3. Найти: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
1) ∫x −1 (1 + 3 x )−3 dx ; 2) ∫3 1 + 4 x |
dx ; 3) ∫ |
x |
11 |
|
dx |
|
|
|
4 . |
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
1 + x |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Задание 1: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
1) −8 |
5 + 2x − x2 −3arcsin x −1 +C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
4 + x2 )3 |
|
|
|
|
x |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1− x |
2 |
|
|
|
|
4 |
+ x2 |
|
|
|
|
||||||||||||
2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
arcsin x + |
|
|
|
|
+C ; 3) |
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
+C . |
|||||||||||
|
|
1− x2 |
2 |
|
2 |
|
|
16 x |
|
|
48 x3 |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Задание 2: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
1) |
( |
|
x2 −8)3 |
+C ; 2) 6 ln |
|
6 x |
|
|
+C |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
24 |
|
|
x |
|
3 |
|
1+6 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
3) ln |
1− x − 1+ x |
|
+ 2 arctg |
1− x +C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1− x + 1+ x |
|
|
|
|
|
|
1+ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Задание 3: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
3 |
x |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
1) 3 ln |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
+ |
|
3 |
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
+C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
1+ |
x |
|
+ |
x |
2 (1+ |
3 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
2) |
3 |
|
(1+ 4 x )4 3 (44 x −3)+C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
+ x4 5 |
|
|
|
|
|
1 + x4 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
1 1 + x4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
3) |
− |
|
|
|
|
x4 |
|
|
+ |
|
|
|
|
x4 |
|
|
|
− |
|
x4 |
+C . |
|
|
|
|
|
|||||||||||
10 |
|
|
3 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
78
7. ИНТЕГРАЛЫ, НЕ ВЫРАЖАЮЩИЕСЯ
ЧЕРЕЗ ЭЛЕМЕНТАРНЫЕ ФУНКЦИИ
Рассматривая неопределенные интегралы, мы отмечали, что всякая непрерывная на [a;b] функция f(x) имеет первообразную (теорема 1), т. е. существует такая F(x), что F ′(x) = f (x).
Однако не всякую первообразную, даже если она существует, можно выразить через элементарные функции.
Приведем примеры интегралов, не выражающихся через элементарные функции:
∫e−x2 dx |
|
– интеграл Пуассона, |
|||
∫sin x dx, |
∫cos x dx |
– интегральный синус и косинус, |
|||
|
x |
x |
|
||
∫cos(x2 )dx, ∫sin(x2 )dx |
– интегралы Френеля, |
||||
|
dx |
|
|
– интегральный логарифм, |
|
∫ln x |
|
||||
|
|
||||
∫ |
|
dx |
|
– эллиптический интеграл 1-го рода, |
|
1 − k 2 sin 2 x |
|||||
|
|||||
∫ |
1 − k 2 sin 2 x dx |
– эллиптический интеграл 2-го рода. |
Подчеркнем, что эти интегралы существуют, но они определяют функции, не являющиеся элементарными.
Данные интегралы широко применяются в приложениях, и для каждого из этих интегралов составлены подробные таблицы значений.
Было бы ошибочно считать, что «неберущиеся» интегралы являются экзотикой, придуманной математиками. На самом деле, именно «берущиеся» интегралы следует считать экзотикой; они представляют собой редкое исключение в многообразии «неберущихся» интегралов. К «неберущимся» интегралам приводят многие теоретические и практические задачи. Например, первый из приведенных интегралов возникает в задачах теории вероятностей и статистики, два последних – в задачах механики.
79
БИБЛИОГРАФИЧЕСКИЙ СПИСОК
1.Кудрявцев, В. А. Краткий курс высшей математики / В. А. Кудрявцев, Б. П. Демидович . – М. : АСТ, 2005.
2.Пискунов, Н. С. Дифференциальное и интегральное исчисления для втузов. Т. 1 / Н. С. Пискунов. – М. : Наука, 1985.
3.Бугров, Я. С. Высшая математика. Дифференциальное и интегральное исчисления. Т. 1 / Я. С. Бугров, С. М. Никольский. – М. : Дрофа, 2004.
4.Владимирский, Б. М. Математика. Общий курс / Б. М. Владимирский, А. Б. Горстко, Я. М. Ерусалимский. – СПб. : Лань, 2002.
5.Введение в анализ / под ред. В. С. Зарубина, А. П. Крищенко. – М. : Изд. МГТУ им. Н.Э. Баумана, 2002.
6.Сборник задач по математике для втузов. Ч. 1 / под ред. Е. А. Ефимова. – М. : Наука, 1986.
7.Берман, Г. Н. Сборник задач по курсу математического анализа / Г. Н. Берман. – М. : Наука, 1985.
8.Данко, П. Е. Высшая математика в упражнениях и задачах. Ч. 1 / П. Е. Данко, А. Г. Попов, Т. Я. Кожевникова. – М. : Высш. шк., 1980.
9.Руководство к решению задач по высшей математике. Ч. 2 / под общ. ред. Е. И. Гурского. – Минск : Высш. шк., 1990.
10.Кузнецов, Л. А. Сборник заданий по высшей математике (типовые расчеты) / Л. А. Кузнецов. – М. : Высш. шк., 1994.
11.Сборник индивидуальных заданий по высшей математике. Ч. 2 /
под ред. А. П. Рябушко. − Минск : Вышейш. шк., 1990.
12.Гусак, А. А. Справочное пособие к решению задач : Математический анализ и дифференциальные уравнения / А. А. Гусак. – Минск : ТетраСистемс, 1998.
13.Демина, Е. Л. Неопределенный интеграл : метод. указания к индивидуализированным практическим занятиям / Е. Л. Демина. – Екатеринбург : РИО УГТУ, 1995.
80