19. Сацыяльна-палітычнае і эканамічнае развіцце гарадоў Беларусі ў 16-18 ст. Магдэбурскае права.

Напярэдадні Люблінскай уніі на Беларусі пражывала 1 800 тыс. жыхароў, якія па свайму сацыяльна-эканамічнаму становішчу адносіліся да трох саслоўяў: шляхты, сялян, мяшчан. Шляхецкае саслоўе дзялілася на групоўкі. Найбольш буйнымі былі магнаты. Яны складалі сенатарскае саслоўе і валодалі ў большасцю сялянскіх гаспадарак.Самай шматлікай была група дробнай шляхты, але ў яе руках былі толькі 28% сялянскіх гаспадарак.У сярэдзіне XVI ст. шляхта, як ваенна-служылае саслоўе, пачынае разлагацца знутры: шукала багацця праз рамяство і гандаль. У 1633 г. сейм абвясціў, што не толькі шляхціч, але і яго нашчадкі назаўсёды будуць пазбаўлены шляхецкіх правоў за гандаль ці шынкарства.Самым шматлікім саслоўем феадальнага грамадства былі сяляне. Аграрная перабудова гаспадаркі была вызначана каралём у 1557 г. Незалежна ад мясцовых асаблівасцей рэформы, яе вынікі ўсюды былі аднолькавыя: заснаванне фальварачнай гаспадаркі, канчатковае запрыгоньванне сялян, павелічэнне сялянскіх павіннасцей, рост даходаў дзяржаўнага скарбу і шляхты.У выніку рэформы адбыліся змены ў прававым становішчы сялян. Пасля рэформы сяляне дзеляцца на наступныя катэгорыі: цяглыя, асадныя, сяляне-слугі.У выніку аграрнай рэформы адбыліся амаль што рэвалюцыйныя змены:1) Была разбурана сялянская абшчына ў Цэнтральнай і Заходняй Беларусі, дзе пачало ўкараняцца падворнае землекарыстанне;2) змяніліся катэгорыі сялян, іх прававое і эканамічнае становішча;3) сялянская гаспадарка пачала ўцягвацца ў рыначныя адносіны;З другой паловы XVII ст. пачынаецца эканамічны заняпад Беларусі. Ён быў выкліканы ўзмацненнем феадальнага прыгнёту, разбурэннем гаспадаркі, як у выніку антыфеадальнай, нацыянальна-вызваленчай барацьбы, так і знешніх войнаў. Аднаўляць разбураную гаспадарку пачалі з раздачы зямлі сялянам і перавод іх на грашовы і натуральны аброк.З аднаўленнем гаспадаркі вяртаецца паншчына і павялічваюцца павіннасці.Яшчэ адным саслоўем былі мяшчане – жыхары гарадоў. Саслоўе мяшчан павялічвалася за кошт вольных сялян, уцекачоў і прыгонных.Да першай паловы XVIII ст. магдэбургскае права мелі ўсе буйныя гарады.Саслоўе мяшчан складалася з заможных вярхоў, сярэдняга пласта і беднаты.Асновай эканамічнага жыцця гарадоў былі рамёствы і гандаль.У той час пачынаюць стварацца ўласныя карпарацыі рамеснікаў – цэхі.Пашыраўся гандаль як унутраны, так і знешні. Найбольш трывалыя сувязі былі з Расіяй, Польшчай, Левабярэжнай Украінай, Рыгай, з краінамі Заходняй Еўропы.У 1784 г. было завершана будаўніцтва канала Агінскага, які злучаў Нёман з Прыпяццю. У 1781 г. пачалося будаўніцтва Днепра-Бугскага канала.Такім чынам, сельская і гарадская гаспадарка Беларусі да сярэдзіны XVIII ст. была ў асноўным адноўлена.

20. Релігійная сітуацыя на беларускіх землях у 16-18ст (Рэфармацыя, контррэфармацыя,Берасцейская царкойна унія)

Крэуская уния 14 жниуня 1385 г.Иснаванне 2 канфесий. Праваслаунай веры прытрымливалися у 16 ст. Усх-славянскае нас.(беларусы, украинцы), катал. пашыралася и замацоувала свае пазицыи на бел. землях. Пасля Люблинскай унии 1569 г. прав. страчвае сваё вядучае становишча. У к. 16-пач. 17 ст. узникаюць брацтвы-нац.-рэл. арганизацыи праваслаунага нас.З др. пал 16. паяуляюцца езуиты- члены таварыства Исуса Хрыста,праз пашырэнне асветы имкнулися замацаваць пазицыи каталицкай ц. Заснаваныя ими школы пераутваралися у калегиумаы, якия давали высоки узр. адук. у параунанни з пач. школами пры брацтвах. Шляхта имкнулаяс да атрымання вышэйшай адукацыи у Цэнтр. и Зах. Еур., адкуль пачали праникаць идэи Рэфармацыи. Рэфармацыя-шыроки грам.-пал. рух, накирав. супраць усеуладдзя кат. ц. Прыхильники выступали за рэфармаванне кат.ц., за богаслужэнне на роднай мове, выказали пратэст супраць царквы як буйнога землеуласн и пышных кат. набажэнствау, адмауляли неабходнасць царквы як пасрэдника памиж Богам и людзьми. Найбольш адметным прадстауником рэф. руху, якога наз. “бацькам Рэфармацыи у ВКЛ”, стаупрадстауник магнацкага роду Микалай Радзивил Чорны(пра яго паданне). Вынікам рэфармацыі стала стварэнне з пачатку 16 ст. шэрагу пратэстанцкіх цэркваў, якія адасобіліся ад каталіцтва. У ВКЛ у 16 ст. з усих пратэстанцких плыняу найбольшае распаусюджванне атрымау кальвинизм.  (нельга прымусиць верыць чал. у ш-н, кожны чал валодае права на свабоду сумлення(веры)-идэя Марцина Лютэра). Чорны садзейничау заснаванню друкарни у Нясвижы. Тут С.Будны выдау книгу “Катэхизис”. Ён личыу што у адносинах памиж верникам и Богам не павинна стаяць царква, а галоуным для их зъяул. вера у Бога, а не пакланенне яму у касцёле. Хуткае распаўсюджванне пратэстантызму  разгарнула рэлигийна-пал. рух супраць Рэфармацыи-контррэфарм. Гал. удзельники-езуиты. У першую чаргу яна была накіравана на ўмацаванне пазіцый каталітызму ў свеце. Трэба адзначыць, што ўплыў Контррэфармацыі адчуваўся ва ўсім свеце. Найбольш вядомымі негатыўнымі праявамі яе ажыццяўлення сталі: бязлітасная дзейнасць судоў інквізіцыі ў Іспаніі, а таксама Варфаламееўская ноч у Францыі(23-24жніўня 1582 г.), калі былі забіты тысячы французскіх пратэстантаў(гугенотаў). Наступленне каталицтва У РП васобилася у закл. у 1596 г Берасцейскай царкоунай унии, якая абъяднала правасл. и катал. у адзиную грэка-каталицкую(унияцкую). У 1439 на Фларэнтыйским саборы такая уния была абвешчана, але не была падтрымана з боку правасл. нас.Прычыны утв.: *прав.ц.:спроба дабицца узвышэння и вярнуць былую моц, для гэтага умовай было захоув. правасл. царк. абрады. *кат. ц.: имненне атрымаць перамогу над првасл. и пашырыць сваю веру,умовай было прызнаць вяршэнства папы рымскага.  У 1595 г папа у Ватыкане урачыста абвясциу унию прав. и кат. царквы. Папа Рымски прызнавауся кирауником. Адным з арганизатарау стау епискап Ипаций Пацей. Падрыхтоука унии доужылася з 1590-1596(падр. 8 варыянтау тэкстау унии).У к 16-пач 17 ст унияцтва як новая рэл. нярэдка навязвалася гвалтоуна: прамус. зачын. правасл. ц. и школы, выкарыстанне польскай замест старабелар. мовы.З др. боку прав. царкоуники настроивали прахажан супраць унии.Выник: ун. не абъядноувала, а разъядн. нас. ВКЛ. Пад к 17 ст каля ¾ нас. были униятами. Берасц. уния была ликвид. на Б у 1839 шляхам узъяднання униятау з правасл, адрадз. у Зах Б у 1920-ыя иснавала да 1940.