Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Теегин герл 1961 номер 1

.pdf
Скачиваний:
2
Добавлен:
18.05.2023
Размер:
4.81 Mб
Скачать

Бийләрн бийм үгцүв, Бийдән тигәд келүв: Эңкр мана Украин Эңгдән бедрҗ көдлв. Торһн мет дууллһарн, Әмд Лысенкон дууһан

Темдгтә Шевченкон дууһан Әвртә өргмҗтә седкләрн Москвад дуулж өгхәр Манакс икл байрта бәәв.

Делкән цуг улст Амулнта герлән тусхасн, Дөн, керглгч әмтст Ачта селвгчнь болен

Сарул, сәәхн Москвад,— Союзин бахмжта хотлд Омгта жирһл-нн дун күнкннә, Олн ордудт күрч ниснә.

Делкән өндр дееврт Деегшлҗ Украин һартха,—

Эврәннь алдр кергүдин тускар,

Сулдхврин төлә яһҗ ноолдсан,

Сурһуль-эрдм делгрснә тускар, Мана җирһлин лавта үнн Мандлсн одншң яһҗ өөдлсиг Цецглсн Украин дуулҗ өггхә, Цуг делкәд соңсхж, келтхә!

Орчулсиь И п җ и н Л н җ.

ПАВЛО ТЫЧИНА

 

ТӨРСКМ. УЛМ СӘӘХНӘР ЦЕЦГЛ

 

Төрскм. улм сәәхнәр цецгл!

Бахта ик куцәмжснь герлтҗәх,

Терскм, улм байж, батр!

Мергн тоолврта,

өргн авцга

Мана көдлмш, зальта угмуд

Баатр

олнасн уха дас.

Мөңк бәәнә,

төруц унтрхш.

Алдршсн авцта, омгта цагм,

Чини хүвд

багтсндан хүптәв,

Чини туурмж көдлмшд өснә!

Чамдан оньдин ханх зөвтәв.

Андреи дәәнә селм әрлтхә!

Минн дуунд урмд өгнәч.

Чнни дун делкәд асна...

Мини мөңк

бахтмжм болнач.

Өөдән

ннслһнчнь

оньдин

Дуүвр урһцсин 'һазр хаһлгдв,

Чини

төлә

әмән

күнлтә,

Тенд мнничн тәрән урһх.

өгнәв!

Дууч, зүркни дууһан дуул!

Өздң хортн

хуцжл бәәтхә;

Темдгтә дууһан асхрулж

Өөдән һарснь—мана хаалһ,

 

шуугул!

Уругшан харлснь—хортна

Өмнкд хурдар кургх

 

 

 

хаалһ,

Өдгән өврмж үзүл.

Унад тедн каарчл бәәтхә...

Маш сәәхн кергүдэн

Орчлң деер цолвн герлтнә,—

 

делгрүлҗәх,

Ончта түунә нернь-коммунизм!

Орчулснь Инжин Л иж.

01

ЛЕОНИД ВЫШЕСЛАВСКИП

МОСКВА ТАЛ

Украин олн эмтн зүркндән

Көгшн Софийин өмнәһүр

Ут цагин туршарт теесн

писэд,

Ухан, санан, седкл хамгиг

Көлстә мөртәһән зогссн болпа.

Урмдаж, Переяславск Рада

Будта тууҗин холас бнш,—

делгемн.

Тендэс довтлсн Богдан ода

Булава» атхсп Богдан одачп:

Мөцк иньглтпн хаалһ — гнж

Темдгтэ Киевдэн ирсн болна.

Москва тал заасн болна.

 

Орчулспь И II >1< И II Л И Җ.

92

ЛЮБОВЬ ЗАБАШТА

БИДН — КОММУНИСТВДН

Иоолдапа хаалһ күпд болслг

Өдмг угаһар өлн бәәсәл, Нуулһн угаһар ллдль

келдвдн,—

Өврхиь өвртхә, бидн — коммуппствдн.

Сәәхн жирйл цецглтхә гигәд,

Саалтгтз шарлжд таслж

хайлавдн. Бидн—коммуииствдн, эиүгән санхла,

Бийсмдн чаңһрна, урмд өснә,

Харцһу сөөһин цаг тодлгдна,—

Хан алдг, цаажлдг бнлә...

Күрн улан тугңг Купил Ильич өрглә,

Тер дуувр туг Темдгтә хаалһ ллдклә,

Күнд ноолданд диллх

Күч, урмд өсклә.

Ут дәәлдәиә гүргүд Уйдл уга Гювлавдн,

Шавтад киисәд одвчн, Шинәс босдг бнләвдн.

Олна җирһл хәәҗ,

Революцд әмән нерәдләвдн,

Омгта улан тугарн

Революции хаалһ татлавдн...

Түрд гнгәд, ардан хәлә,—

Түрүтә хаалһ үзнәч; Тенд, цусн асхрҗасн һазрт,

Темдгтә урһцин дала шуугна.

Бидн — коммунлствдн,

Бүләкн, цевр седклтәвдн.

Зөвүртә күпд шавсиг Зүркәрн бидн эдгәләвдн,

Бидн — коммунлствдн, Блди кесг сөөһин туршарт

Бийән, әмән нөл уга

Бахта жирһл олнд хәәләвдп:

Энкр һазран коммунахн Эңгднь тәрәһәр дүүргх, Эврәннь күч-көлсәрн Элдв җирһл делгрүлх,—

Кемҗәтә хотин цаг Кезәчн мартгдг гиж,

Дурндан эдлх һуйр

Даңгпн бәәтхә гиж,

Альк чнгн эдлвр элвж, А'һар мет болтха гиж, Хаһлсн һазр деер Хар нульмсн, келсн

Асхрдган ууртха гиж,

Амулңта сулдан көдлтхә гиж,

Эн хамгпг санад, Энлҗ бидн йовлавди,

Тнгәд чигн хортн Төвлж мадниг хажала...

Бидн — коммуннствдн, Батлж энүгән меднәвдн.

Эн үгмүдин чинринь Мартад орксн күн Эрлһ бичә кстхә,— М"па седкл көшүн...

93

Әрүн цевр седкләрн Әмтнә җирһл өөдлүлхд көдл.

Күндлҗ олн әмтн Коммунист гиҗ чамаг келх.

Эңкр Ленин кевтә, Икрхг угаһар бә,

Элдв седкл ухаһан

Энгип улст тусха.

Күмн мөңкиндән тодлдг көдлмшип гүжрмгпнь ав, Баатр ноолдапд ирдг

Байр бийдән учра.

Орчулснь И н ж. и н Л и >к-

РАСУЛ ГАЛ13АТ0В

 

БААТР БӘРЛДӘНД...

 

 

 

Алдр Сталинградок баатр

Ээждм һундлин арчуран

 

бэрлдэнд

 

 

хайхаш»

Ахм хоцрснас нааран, ода

Эпкр үрән

төрүц мартхиш.

Арвн хойр ҖИЛ болснд

Ууһн ахасн

медэрсн нанд

Ардан, садндан тер сангда.

Уйдх учрна,

ерч евднэ.

 

ӨРҮҺӘР НЕГ СААМД...

 

 

 

Өрүһәр нег саамд

Хәрүдни ээждән келнәв:

Өврҗ ээжм сурв:

«Хәәмнн, бичә әәтн.

«Дэрк, келич нанд,—

Тер шууган—үүмәнтн,

Дэн шинэс болхй?

Тенсн зүуд

чочаснтн,—

Күнд әәмшг, зүүдндән

Теегин һәрднр үргәхәр

Күмн уульснг үзләв.

Тенд, балчг

чалчагтан

Әәмшгтә шууга соңссндан

Көөрҗ, «ква-у» керҗңнсн

Әәмж үүдән төдглләв».

Көөшг меклән бәәглдән».

 

МИНИ ҺАЗРА УЛСТ

 

 

 

Мини һазра

улст

Кемр герим

шатахла,

Мел үкл уга,

Кееһәр шинәс бәргдх.

Дәәнә көлд уульлав,

— Үүрмүд, манад ортн...

Дәәвлшго зокал дууллав:

Үрглҗд амулн эргдх.

Урм — көвүн

төрх,

Урмд ергдж шавшсн

Үксн дәәч эцгинни

Урһа зандн модншң—

Әмд нер зүүх,

 

Көгшрлт меддг

уга,

Әмнд байр үэүлх.

Көк бүчртә манахн!.

 

ЦУСН НУЛЬМСН ХОЙР

 

 

 

Шавта, зөвүрләд суухла

Манд, залу

улст,

Шаварсн цусн турглхиш.

Манһс хар

нульмсн

Нүднәс, араһан

зуухла

Махн—цуснас

үнтә!

Нульмсн төрүц

дусхиш.

Тесж эс чадхла

 

Мана зокал тиим

Тер юн эалув?!

 

 

Орчулснь Сэн-Белгнн X а с р

95

 

УУЛИН УЛС ЛЕНИНД БАРАЛХЛҺН.

 

Тер цагт Дагестана уулар

Уул давшад, кедэ кедэд,

Темдгтә нерн

дуунд орла.

Утулң

балһсд дарн дамжад,

Араканск белд шавтсн дәәчнр

Халун салькнд чирәһән

шатана,

Алдр нер амлж өцгрлә.

Хату

хаалһд

 

Түүнә

тускар,

нег негнәсн

цогцан тахшана.

Кецү

зовлн

уулин улс

Түүк келсиг

нуглрж сонсла.

Дууч,

Лениниг кесг магтсн,

Кесг сааж җирһлд үзлә.

Дуулх

болһнд

зерглж зогсла.

Советин цутхлң хотл

балһс

Түншүр нериг

туслн медсн,

Соньмсн һәәхж, урд эс үзлә.

Өнр Москва өлчр балһсн

Түүг уулнп

улс энкрллә.

Зуг һапцхн,

бичкәхн чигн

Өдрин дуусн көдлмшәр

Зургини үзәд

уга билә.

Хар дүцглә

сергмжтә

буелпа.

Халун

дәәлдән зунар цонаж,

болһсн

Харцһу бүрктл седкл

уелна.

Хату жилмүд Дагестанд ирлә.

 

 

 

 

Аюлас гетлхд амрл хонаҗ,

Алдр Ленин зүүднд орла.

Киитн үвл догдлж бәәхлә Килмжтә сәәхн хавр эрдгшц,

Үдлә шатен халун болхла Үүнәс хорһдх сүүдр хәәдгшн,

Тер цагт шашк даладсн, Тесж чадсн дәәсиг сүрдәсн,

Хар сагсг махла дорас Ханжал хурц нүдәр хәләсн,—

Эңкр Ленин тиигҗ эндр Эдниг аюл унтрахд һарчана. Урһа моднас, уулас өндр Ухани нилчәрн урмд урһала.

Цуглрж. ирәд, олн дотран Цуһарн хүүвләд элчнр зарлна. Энкр Ленин, хотл балһсан

Эдн үзхәр хаалһд мөрлнә.

Әвртә урн кубачин дархнр Әрә даам шашг келднә.

Бахта үүлч Андин уячнр Баатр өмсдг занч белднә.

Зандн герлтә агч модар, Залурхг өвгдәр һанз зорулна.

Күклдән зоксн сәәхн күүкдәр Күргнд белглдг кетч шаглулна.

Дагестан улс: Кек тенге, Давани ташу Цумада кедн — Бүлән седклин халун мендс Бүтн ухаһар илгәнә эдн.

Кремлин өөр орх үүднд

Килмһә харулч бууһан буулһна.

Амн үгән келәд, эдид Альхан цеглҗ честь өгнә.

Үүнд сәәхн сүртә эргнд,

Үүдн секгднә, элчнр орна. Дун уга суусн эднд Дундин нурһта күн ирнә.

Баатр биши, баахн цогцта, Басл сәахн, җөөлн хәләцтә. Харһсн күүндән тааста гинә, Халһрсн ээлдг күр кеиә.

Өрк — бүлин, өңг — үүрнрин, Өлг бичкдин, өңгрсн дәәчнрин,

Эднә тускиг Ильич сурна, Энлсн цаг өсрҗ сернә.

Өндр Кремлевск өрә дотр,

Оңглж сиилсн эре дүмбр. Нарна герлд нүдән бүрисн, Насни турш жөөлн хәләсн,—

Кезәнә кезәңк нәәҗ кевтә Кесгтән эднлә зөвшлҗ

күүндәтә. Медмж угаһар цаг өнгрнә, Мел байрар солнһтрж мөңгрнә.

Дагестана элчнр давхр хөвтә, Дакн мөрлх, мендлх боллдна.

Авч ирсн белгән мартад Айстан нам һарн алдна.

Лр.м шашг, хар занчиг,

Агч һанз, торһи кетчнг, Байрлж инәси, тиим белгиг Барун һарарн күцлж авна.

Э.п н — садп мет бүләнәр, Эңкр мендлҗ мөрлх деер,— Ачлх кергтә белгптн — гнҗ. Амн үгән Ильич келж.

Таанрт ямр белг зоолһхиг, Тааста юн зооц болхиг— Эмәл уга келтн — гинә Элчнр хоорндан хүүв кенә.

Уул дотр чпрәһән үзүлсн

Угта чини зург уга. Ода бндп чамд гничлсн

Оңгдан зөөр манд керго.

Цаһан цолта чини зург, Цаглш уга үнтә белг.

Зуг һанцхн ча.мас эргч — Зурган манд герәслж өгнч.

Эднд зург белглсн учрар Элвг омг ээмд ачата. Алдр Ленина алтн һарар

Арднь «Дагестанд» гнҗ бнчәтә.

Олна элчнр адһж хәрнә, Ончта төрәр күүртә йовна. Өрчдән шахж зурган харна,

Өлзәтә хаалһдан өлг авна.

Түүнәс авн кесг җнлд Түңшүр зург туң хүврхиш. Олп едр уулин белд Ончта нер амлхан уурхиш.

Тер зургиг музейд залсн Темдгтә герәс седклд бууна. Уурт-а үвләр көкрж иецглсн

Урһмл дотр инәж сууна.

Орчулспь С э н-Б е л г н и X а е р.

АБУТАЛИБ ГАФУРОВ.

УРНИ ДАМШЛТ.

Төмр өиглдг нагларн

Төгәлң һазр кедләв. Сав — сарх сиилхлэрн

Саамлн байрлдган медлэв.

Өңглж сииллһни эрдмиг Өврмҗтә сәәнәр даслав. Дасмг һарарн зесиг Даң мөңгпшң гилвкәләв.

Цагин туршт гүҗрләв, Цаһан мөнгәр урллав. Сансан кехәр зүткләв, Сарм гүүлгҗ цутхлав.

Мел ухаһар марһж Мергнд эсвм дасла. Мөңгн, герлән һарһж,

Мөнт алтншң асла.

Җил Ж.ИЛӘН дахсн

Җирһлән суңһаҗ повлав. Арһ — эрдмд дамшсц

Алтни урн боллав.

Урн эрдмин дамшлтнг Улм ясраҗ киврнәв. Цегән зальта алтиг Цевр бриллиаптд хүврәнәв

Ода шин күслтә, Оңгдан эрдмтә болхв Үүр.мүд, зөөрәс үнтә ’

Үгмүд хамаһас олхв?

Ә1МД Ленин үүдсц Әрүн үгәс зүүдсц

һатлун шүлг олх

һанцхн тачалм болх'

Орчулсш. с;>ц-велг|)1( ,

ТЕЕГИН ГЕРЛ Хальмг урн үгин альманах

№ 1 (9)

Р е д а к ц и о к и коллег:

А ле кс эн Сори, Җим би и Бембэ, И и жми К.глг,.,. Д.„, Нармя,,

V

 

СВЕТ В СТЕПИ

 

 

 

 

на калмыцком языке

'"п‘,л

 

 

 

№ 1

(9)

 

 

 

 

 

Редакционная коллегия-

 

 

 

С. Д. Алексеев, Б. О. Д ж и м б и н о в

ч гл

> ■

 

 

 

(секретарь), Д. Н. Кугультлпов, М

Б

Ня?'

ПДж Ис в- Э.

М.

К е к т е е г,

 

о-

п армаев (редактор).

У.

О ч п р о п

Сдано в набор 14.1-61 г

пЛ,„

 

 

 

 

 

 

 

Художник Н. Д. Будников Худ03»?? 'ГТ* 20П'61

г.

 

Техн,

редактор П. П, Ф с р е ,^с

 

{

Калек а <

в.

 

 

 

 

*

Вадмасв

а.

 

Калмыцкое книжное издатель^

 

 

 

Авт. л, 8,3.

Учет. изд. л. 8,5. Печ п

я с ё ----------- —Г_____

__

 

--------------- За|1” № ”<■ Т||р»» д«»

 

 

 

■■

3,125

Краевая ™"»П>аф.^7Гй^^Г———