49. Выхад бсср на міжнародную арэну. Знешнепаліт. Становішча рэспублікі ў час “халоднай вайны”.

На Крымскай канферэнцыі было прынята рашэнне аб стварэнні ААН, якая прызвана стаць органам забеспячэння міру і міжнароднай бяспекі. У адпаведнасці з раш. Крым. Канф-цыі ў красавіку-чэрвені 1945 у Сан-Францыска пайшла ўстаноўчая канф. ААН. Удзел прынялі 50 краін, у тым ліку БССР. Разраб асн. прынцыпы: - суверэнная роўнасць дзяржаў; - вырашэнне міжнародных спрэчак мірнымі шляхамі; - нехмяшенне ва ўнутранныя справы дзяржавы; - адмаўленне ад пагрозы сілай.

Знешнепаліт. дзейнасць і міжнар. сувязі БССР у 1944-1900 гг. развівалася ў рэчышчы скаардынаванай знешняй палітыкі СССР, пазней і сацыялістычных краін – членаў Варшаўскага Дагавора і Савета Эканамічнай Узаемадапамогі(СЭУ). Пер-яд 1944-1990 гг. можна раздзяліць на 3 этапы: 1. 1944-1953 гг. – выхад БССР на міжнар. арэну як суб`екта мижнароднага права, уваход у склад краін-заснавальніц ААН, фарміраванне асноўных кірункаў дыпламатычнай актыўнасці, станаўленне дыпламатычнай школы савецкай Беларусі; 2. 1953-1985 гг. – пашырэнне ўдзелу Беларусі ў знешнепаліт., знешнеэканамічнай дзейнасці, пабраціскім руху і гуманітарным супрацоўніцтве ў рэчышчы агульнадзяржаўнай палітыкі СССР, галоўным чынам па лініі ААН; 3. 1985-1990 гг. – дэмакратызацыя грамадскага жыцця і міждзяржаўных адносін, пашырэнне нефармальных чалавечых кантактаў, стварэнне сумесных прадпрыемстваў. Дэлегацыі БССР выязджалі ў сацыялістычныя краіны, а таксама ў Аўстрыю, Бельгію, Велікабрытанію, Грэцыю, ЗША, Іспанію, Італію і інш. краіны. Асноўнай формай знешнеэканамічных сувязяў Беларусі з`яўляўся гандаль. У першае дзесяцігоддзе пасля ВАВ з Беларусі вывозіліся на экспарт у асноўным сыравінныя тавары, завозіліся машыны і абсталяванне. З 1953 г. сталі экспартавацца аўтамабілі, станкі і інструменты, прыборы. У 1960 г. прадукцыя 106 прадпрыемстваў пастаўлялася ў 47 краін свету.

Канфрантацыя – супрацьстаянне СССР і ЗША за перадзел Еўропы. Пачат. афарм. “халоднай вайны” палажыла “Дактрына Трумэна”(дапамога Грэцыі і Турцыі) – стратэгія стрымання камунізму, а яе экан. стержань “План Маршала” (аказанне экан. дапамогі еўрап. дзяржавам) – СССР лічыла гэта падпарадкаваннем эканом. краін езропы экан. ЗША і паруш. іх сувернітэту. – СССР супрацьставіла “План Молатава”. У крас. 1949 – НАТА.

50.Бсср у сярэдзіне 40-сяр.50 гг.XXст.

У верасні 46 на сесіі Вярх.Савета быў прыняты закон аб 5 гадовым плане аднаўлення і развіцця нар гаспадаркі БССР на 46-50 гг.– аднавіць пацярпелыя раёны СССР, дасягнуць даваен.узроўню вытворчасці ў прамысловасці і с.г.і перасягнуць яго ў значных памерах.

Рашэнне задач пачыналася з >нізкага ўзроўню чым у цэлым па стране (20% V вытв-ці проці 82%). Ва ўмовах нястачы матэр.,працоўн.,сыравінных рэсурсаў прадугл.іх пераразмярк. на карысць прам-ці. Крыніца – саюзны бюджэт. Па меры аднаўлення нар.гаспадаркі адлічэнні з саюзн.бюджэту памяньшаліся, а павялічваўся V уласных сродкаў. Як і ў мінулыя гады, развіццё прамысл-ці планавалася за кошт с.г.і зніжэння агульн.узроўню жыцця нас-ва. Значную дапамогу – саюзныя рэспублікі. У 45-47 гг.па лініі ЮНРРА рэсп-ка атрымала абсталяванні, прадукты, медак-ты на 61 млн$ + рэпарацыі з германіі+ ваеннапалонных праца + энтузіязм саміх рабочых – перавыкананне плана. Аперадж-мі тэмпамі расла цяжк.пр-ць (металаапрацоўка і машынабудаванне). Сваю прад-ю далі МАЗ, МТЗ і інш. адставалі электраэн-ка, здабыча торфу, капіт.будаўніцтва, вытв.тавараў нар.спажыв-ня. 46-засуха – ускладненне стан-ча аграрн.сектару. калектывізацыя, лікв.большасці хутароў, узмацненне падатковага прэсу. У аграрн.сектары план не выкананы, уплывала закупка прадавольства па нізкіх цэнах у насельніцтва (5-10 разоў ніжэй сабекошту). Да 47 – картачн.с-ма + невысокія нормы спаж-ня.47 – скасаванне картак – гандаль – грашовая рэф-ма, аднаўленне грошай.

Т.ч. у першыя пасляваен.гады былі ў асн.пераадолены вынікі вайны, адноўлена эк-ка, створ.нов.галіны прам-ці, упар-не жыцця людзей. Развіццё стрымл.існуючым гаспадарчым мех-мам, жорсткай цэнтр-й, адмін.камандн.метадамі кір-ня, астатк.прынц.размерк.сродкаў і рэс-саў.

51. Сац-эк-нае развіццё БССР у сяр.50-сяр.80 гг.XXст.

Пасля смерці сталіна (5 сак.53) – курс на лікв.культу асобы сталіна і яго вынікаў на дэмакр-ю грам-ва. Маленкоў ў жніўні 53 выступіў з прапановай сац. пераарыент.эк-кі, перамяшч.акцэнтаў на вытв.тавараў нар.спаж-ня, павеліч.капіталаўклад.у с.г., лёгкую і харчовую прам-ць – значна павышаны нарыхт.цэны на с.г.прад-ю, спісаны нядоімкі калгасаў, зніжаны абавязк. пастаўкі с.г.прад-і з калгасаў. У казахстане, сібіры, алтаі – асваенне цаліны, туды – многа тэхнікі, нас-ва – 30% пасяўных плоўчаў, – 50% ураджаю 56 года. 5,6 пяцігодкі: палепшылася стан-ча с.г – стала рэнтабельнай. 58 – рэарганіз-я МТС, выкуп трактароў – цяжк.фінанс.стан-ча саўгасаў. Прам-ць – вялікае капіт.будаўн-ва – васілевіцкая ГРЭС, калійны камбінат у салігорску, нафтаапрацоўчы ў полацку. Увядзенне саўнаргасаў для ўмацавання гарызантальных сувязяў і пераносу цэнтра цяжару аператыўнага кіраўніцтва прам-цю і транспартам на месцы. Зрабіла лягчэй развіццё мясцовай прам-ці, ускладніла разв-цё цяжкай прам-ці. 5,6 пяцігодкі – паспяховыя для эк-кі – тэмпы эк-нага росту перавысілі ўсе ранейшыя паказчыкі (не толькі за кошт прыросту рэс-саў, а і за лепшае іх выкар-не), дасягнута таварна-грашовая сбалансаванасць.

60-я – пагаршэнне эк-най сітуацыі. Зніжэнне вытворчасці ў с.г., прыросту прадукц.працы і г.д. шаблонныя ўказанні не ўлічвалі мясцовых умоў, кукурузная ліхаманка – адстаўка Хрушчова. Брэжнеў + Касыгін – гаспад.рэф-ма (у 65-м). 1) цвёрды план нарыхтовак 2) павеліч.закупачных цэн на с.г.прад-ю, зняты абмежаванні на хатнюю гаспадарку 3) пастаўкі с.г. машын. 4) укараненне гаспад.разліку. на след.пленуме – 1) замест 100 толькі 8 планавых паказчыкаў 2) павыш.гаспад.самастойн-ці 3) ліквід.саўнаргасы і адноўлены мініст.па галінах прам-ці. Змяненні. Прам-ць – развіццё хімічнай прам-ці, прыборабуд-ня і электронікі, у машынабуд-ні увайшоў у строй комплекс прадпрыемстваў (з-д аўтаагрэгатаў у баранавічах, карданных валаў у гродне і інш), павелічэнне вык-ня нафты і газу (эканомія). Будоўля комплексаў для разводу птушкі, жывёл.

Т.ч. – нераўнамернае разв-цё. Абумоўлена шматлікімі карэкціроўкамі, папраўкамі і інш.

НТР – ствар-не ЭВМ, разв-цё кібернэтыкі і інш – адкрыццё новых відаў энергіі, ствар-не новых відаў матэрыялаў і інш. адкрыта шмат навук.устаноў. але недастатковае фінансаванне навукі. Вык-не робатаў у галінах вытв-ці. Разв-цё касмічных машын – кавалёнак і клімук – касманаўты.

У 70-я – спад прад-цыі, застой у эканоміцы – супярэчлівы – ствараліся новыя галіны + падзенне тэмпаў эк-нага прыросту. Развіццё хімічнай галіны, прыборабуд-ва і інш. стабільна развівалася чыгунка, аўтамабільны, рачны і інш.транспарт. але ж быў мех-м тармажэння: 1) існуючы гаспадарчы мех-м з манаполіяй дзярж.ўласнасці 2) адносіны да дзярж.уласнасці як да чужой 3) нежаданне кір-ва праводзіць рэф-мы.

У 70-я перш.пал-ве 80-х супярэчлівае развіццё – рост паркаў машын, электрыфікацыя, рост капіталаўклад-ў, але недахоп харчавання – утварэнне АПК з мэтай павыш-ня эф-ці нар.гаспад-кі, прыняцце харчовай праграммы – карткі, рост імпартных закупак, рост цэн.