shalov_jogargy_umk_kz
.pdf16. |
Белгілердің |
ортасына қарай бағыттарды |
келтіру. Орта және |
редукция үшін |
|
|
өлшенген бағғыттарға тексерулерді есептеу. |
|
|
||
17. |
Өлшенген |
бағыттарды |
жазықтыққа |
келтіру. Жазықтықтағы |
геодезиялық |
|
сызықтың қисық кескінделуін тексеру есептері. |
|
|
||
18.Жоғарғы дәлдіктегі теодолиттерге қойылатын талаптар. Жоғарғы дәлдіктегі электрондық теодолиттер.
19.Көлбеу бұрыштар мен бағғыттарды өлшеудің негізгі жоғарғы дәлдікті тәсілдері.
20.Айналу әдісімен бағғыттарды өлшеу тәсілі.
21.Көлбеу бұрыштарды есептеу тәсілі (Шрейбер тәсілі).
22.Бұрыштар мен бағыттарды жоғарғы дәлдікпен есептеу кезіндегі негізгі қателіктер көзі.
23.Жоғарғы дәлдіктегі геодезиялық торларды теңестіру туралы жалпы түсінік
24.Триангуляция торларын коррелат әдісімен теңестіру. Шартты теңестірулердің санымен түрлері.
25.Фигуралар (пішіндер) шарты.
26.Полюстік шартты теңдеу.
27.Базистік шартты теңдеу.
28.Параметрлік әдіспен триангуляцияның торларын теңдеу.
29.Екі жақты түзету түзету теңдік құрылымы.
30.Дирекциондық бұрыштардың түзету теңдік құрылымы.
31. ҚР және ТМД-ң мемлекеттік нивилирлі торының кескіні мен бағдарла құрылысы.
32.Биіктік түсінігі. Қалыпты биіктік, динамикалық биіктік.
33.Жоғарғы дәлдікті геометриялық нивелирлеу. Жоғарғы дәлдікті нивелирлеудің есептеулері.
34.Жергілікті жерде нивелирлі сызықтардың бекітілуі. Нивелирлі реперлер мен макалар, оның нүктелері, оларға деген талаптар.
35.Жоғарғы дәлдікті нивелирлер мен инварлы рейкалар.
36.Нивелирлар мен рейкаларды тексерулер мен зерттеулер.
37.I классты нивелирлеу әдісі.
38.І классты нивелирлеу кезіндегі станциядағы жұмыс реті.
39.ІІ классты нивелирлеу әдісі.
40.Станциядағы жұмыс реті. Нивелирлеу журналының өңдеу.
41.Жоғарғы дәлдікті нивелирлеудің далалықөлшемдерінің материалдарын өңдеу. Жоғарғы дәлдікті нивелирлеудің дәлдік баға нәтижесі.
42.Қателіктерді азайту үшін әсер етуге бағытталған геометриялық нивелирлеу негізгі қателіктері, жұмыс жүргізу жұмыстары.
43.Тригонометриялық нивелирлеу. МГТ және арнайы торларда пункт биіктігін анықтауға қолданылатын тригонометриялық нивелирлеудің негізгі әдістері.
44.Тригонометриялық нивелирлеудің өлшеу нәтижесінің дәлдік бағасы.
45.Зениттік арақашықтарды өлшегендегі қателіктер көзі.
46.Тригонометриялық нивелирлеудегі пукта өлшеу бағдарламасы.
47.Жоғарғы дәлдікті сызықты өлшеулер. Қазіргі кездегі бірлік ұзындығын анықтау. Қалыпты шаралар және жұмыс эталондары.
48.Инварлы сымдар. Инварлы сымдармен базистік өлшеу тәртібі.
49.Арақашықтықты радиоэлектронды әдіспен өлшеу. Радиогеодезиялық жүйелер. Үлкен базисті радиоинтерферометрлер көмегімен өлшеу.
50.Сфероидті геодезияның негізгі мақсаттары мен міндеттері эллипсоид айналуының параметрлері.
51.Сфероидті геодезияда қолданылатын координаталар жүйесі1942 жылғы координаталар жүйесі.
52.Әртүрлі эллипосидтағы қолдалатын координаталар жүйесіне не байланысты параметрлерді қою. Мемлекеттік жүйенің жалпы жер бетіндегі координаталар жүйесімен байланысы.
53.Жергілікті жердің коорнаталар жүйесі. Жергілікті жердің жүйесін1942 жылғы жүйеге көшуінің формуласы.
54.Эллипсоид бетіндегі негізгі геодезиялық міндет. Оларды шешу тәсілдері.
55.Рунге-Кутта-Ингландт әдісі бойынша ура геодезияллық есепті шешу.
56.Гаусс әдісі бойынша кері геодезиялық есепті шешу.
57.Негізгі нормаль қимасы. Нормаль киманың екі жақтылығы. Геодезиялық сызық.
58.Меридиан мен паралелльдердің доға ұзындықтарын анықтау.
59.Лежандр теоремасы бойынша кіші сфероид үшбұрышын шешу.
60.Аддитамент әдісі бойынша
61.Теориялық геодезия пәні және мінде.
62.Тіктеуіш сызықтық ауытқуы.
63.Деңгей бет. Аурлық күші потенциалы.
64.Геодинамикалық ізденудің міндеті.
65.Жер бетінде тік қозғалысты геодезиялық тәсілдермен анықтау. Нивелирлеуді жоғарғы дәлдікте қайталау.
66.Жер бетінде жазық (горизонталь) қозғалысты геодезиялық тәсілдермен анықтау, сызықтық-бұрыштық тор.
67.Геодинамикалық болжамдық, олардың мақсаты және қолданылуы. Полигонда негізгі геодезиялық құрылымы.
68.Геодинамикалық полигонда қайта нивелирлеуде нәтижені өңдеу.
69.Жердің гравитациялық алқабы. Ауырлық күш потенциал.
70.Деңгейлі жер беті. Деңгейлі бетінің теңдеуі.
71.Геопотенциал саны.
72.Тік сызығының абсолютті ауытқуы.
73.Тік сызығының қатысты ауытқуы.
74.Тік сызығының ауытқуы әдістерін анықтау.
75.Жершары эллиспоид бетінде редукцирленген бұрышты өлшеу
76.Референц –эллипсоид бетінде өлшенген иілу қашықтығын редуцирлеу.
77.Биіктіктің геопотенциал жүйесі.
78.Ортометрлік биіктік.
79.Нормалды биіктік.
80.Динамикалық биіктік.
81.Жершары бетінің қазіргі заманғы вертикаль қозғалысын геодезиялық әдіспен анықтау.
82.Жершары бетінің қазіргі кездегі горизонталь қозғалысын геодезиялық әдіспен анықтау.
83.Геодинамикалық полигон термині.
84.Ауарайлық геодинамикалық полигондар есебі
85.Сейсмикалық микроаудандар.
86.Техногенді геодинамикалық полигондар мақсаты және белгіленуі.
87.Техногенді полигондарда негізгі геодезиялық құрылымтар.
88.Техногенді полигондар геодезиялық құрылысты жобалау.
89.Техногенді полигонда геодезиялық жұмыстарды ұйымдастрыу және орындау.
90.Динамикалық биіктікке өту жолы.
Глоссарий
Геодезиялық базис – үлкен дәлдікпен өлшенген және триангуляцияның жақтарын анықтауға арналған екі бекітілген жергілікті жердегі нүктелердің арақашықтығы.
Базистік тор – триангуляция жағының өлшенген базисті байланыстыратын жергілікті жердің геодезиялық құрылымы.
æ |
Р ö |
|
n |
|
|
Өлшенген биіктегі теңдіктің салмағының мағынасы ç |
|
÷ |
= |
|
, мұндағы P - теңдіктің |
|
|
||||
ç |
÷ |
|
k |
|
|
è |
р øср. |
|
|
||
салмағы және p - өлшенген вес измеренного значения величины; n - барлық өлшенген, |
|||||
k - керекті саны. |
|
|
|
|
|
Геодезиялық |
көріністер – кедергіні |
ескермегендегі |
визирлі |
сәулет |
жапқыш. |
Атмосфералық жағдайдың деңгейі, визирлік мақсатты түсірудегі сапасына әсер кенде
құралдық көру дүрбісі мен қарау. |
|
|
Геодезиялық |
биіктік – референц |
жазықтығындағы жер бетінің биіктік нүктесі- |
эллипсоид нормаль биіктік пен аномаль биіктіктер қосындысы арқылы анықталады. |
||
Гаусс проекциясы – жазықтыққа |
эллипсоид бетінің кескіні немістің ғалымы К. .Ф |
|
Гаусстың ұсынысы бойынша: |
|
|
1) эллиспоид |
меридинасының |
біреуі ось ретінде және меридиана доғасының |
ұзындығы сақталғандағы жазықтықта абсцисса өсімен кескінделеді;
2)теңбұрышты проекция (бейнеленген фигураның жазықтағы бұрыштардың
өзгермей сақталады). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Геодезиялық сызық – кез-келген беттегі ең қысқа ара-қашықтықтағы сызық. |
|
|
|
||||||||||
Геодезиялық тор – жер бетіндегі пунктер жүйесі, жергілікті жердегі арнайы таңбалар |
|
||||||||||||
мен центрлерден бекітіледі. Олардың жағдайдары планда және биіктікте анықталады. |
|
||||||||||||
Геоид – Деңгей бетте болған, ашық теңіз бен тыныштық күйдегі мұхит бетімен |
|
||||||||||||
сайкелетін және материктер астымен жалғасқан Жер пішіні. |
|
|
|
|
|
|
|||||||
Геоцентрикалық координаттар – |
Пункттер тізілімінің |
жүйеленуі1: |
200 000 |
|
|||||||||
масштабтағы карта бетінде орналасқан немес жұмыс істелінген аудан аймағындағы, яғни |
|
||||||||||||
онда атаулары мен пункт класстары тіктүрышты координатталары, абсолюттік биіктігі |
|
||||||||||||
көрсетіледі. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Квазигеоид |
– Жер пішінін және оның гравитациялық полясын М.С. Молоденский |
|
|||||||||||
теориясындағы геоидқа жақын көмекші бет. Жер бетіндегі |
референц-эллипсоидының |
|
|||||||||||
бетін |
астрономиялық, |
геодезиялық |
және |
локальды |
гравиметриялық |
|
өлшегендегі |
||||||
нәтижелерге салыстырмалы түрде қатаң анықталады. |
|
|
|
|
|
|
|||||||
Координатты зоналар –Жер бетінің бөліктері екі меридианмен шектелген, олардың |
|
||||||||||||
әрқайсысы СССР-да қаблыданған Гаусс проекциясы бойынша |
бейнеленеді. Зоналар |
|
|||||||||||
бойлық бойында 6° және 3° өлшемде болады. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Космостық |
( ғарыштық |
геодезия) |
– бұл |
геодезияның |
бір |
бөлімі, жасанды |
Жер |
|
|||||
спутникгін геодезиялық мақсатта пайдалануда оқиды. |
|
|
|
|
|
|
|||||||
Лазерлік ай локациясы- Луноходах пен Аполлонах орналасқан сәуле түругішке |
|
||||||||||||
дейінгі арақашықтықта өлшеу әдісі. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Лаплас пункті – астрономиялық азимут, бойлық және ендік анықталатын геодезиялық |
|
||||||||||||
пункт. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Геодезиялық |
меридиан – |
Жер |
бетіндегі |
барлық нүктелері |
бірдей |
геодезиялық |
|||||||
бойлықта орналасқан (болатын) сызық. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Астрономиялық нивелирлеу- геоидтың құлау сызықтарының биіктерін анықтау, ал |
|
||||||||||||
геометриялық нивелирлеу-референц-эллипсоидтағы жер |
бетінің |
биіктік |
нүктелерін |
||||||||||
анықтау. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Астрономия-гравиметрикалық |
нивелирлеу –нивелирлеу |
маңайындағы |
референц- |
|
|||||||||
эллипсоидтағы |
құлау |
сызықтары |
мен |
ауырлық |
күшінің |
аномалиялары |
арқ |
||||||
квазигеоида бетіндегі биіктік нүктелерін анықтау.
Тригонометриялық нивелирлеу – бір нүктеден екінші нүктеге өлшенге бұрыштың ауытқу сызықтары және осы нүктелер арасындағы өлшенген ара-қашықтық арқылы жер бетінің биіктік нүктелерінің әртүрлілігін анықтайтын әдіс.
Нормальды қиылыс – нормаль арқылы белгілі бір нүктеге өтетін жоғарғы беті мен жазықтықтың қиылысу сызығы. Ауырлық күшінің нормальды анықталуы– нормальды
жер деп аталады, Жердің |
теоретикалық |
моделіне негізделген |
ауырлық |
күшінің |
анықталуы. |
|
|
|
|
Жалпы жер эллипсоиды – геоидының жоғарғы бетіне ең жақын |
орналасқан |
жер |
||
эллипсоиды. Жалпы жер эллипсоиды 3 жағдайда арқылы анықталады: |
|
|
||
61 Жер осьінің |
айналу жағдайы |
менэллипсодтыңкеші |
осьінің айналу |
|
ұқсастығы; |
|
|
|
|
62Жер массасының центрі мен эллипсоид центрінің ұқсастығы;
63Геоидтың эллипсоидтан орташа квадраттық өсімінің минимумы.
Тіктеуіш сызықтар- белгілі бір нүктеге ауырлық күшінің векторының бағытталуы. Астрономиялық бақылауларға қарағанда, тіктеуш сызықтар астрономиялық координаталар, яғни бойлық пен ендікке негізделген.
Полигонометрия – Жер бетіне үзін сызық немес үзін сызықтардың өз-ара бір-бірімен
жайланысқан |
жүйелерінді |
салу |
барысындағы |
геодезиялық |
пунктердің |
жағдайы |
анықтайтын әдіс, яғни олардың барлық бұрыштары мен қабырғалары өлшенеді. |
|
|||||
Тартылу күшінің потенциалы – физикалық шама, берілген нүктенің тартылу күшінің полесін мінездейді. Тіктеуш сызық деп тартылу күшінің векторы бағытталған сызық.
Пунктер ортасына келтірілген бағыт - визирлік мақсатпен теодолит жағдайын орталау бағытын өлшеуде түзетулер еңгізу арқылы орындалады.
Геодезиялық торларды байланыстыру– бұрын құрылған торларға бастапқы негіз
ретінде торлар элементтерін құру немесе оларға бірлесу мақсатында қосылу. |
|
|
||||||
Кеңістіктегі |
тікбұрышты |
координаталар – үш |
өлшемді |
сызықтың |
тікбұрыштық |
|||
координаталар жүйесі XYZ жер эллипсиодының центріндегі бастапқы координат, Z ось |
||||||||
эллипсиодтің кіші ось бағытымен (айналу осі) солтүстікке |
қарай, X |
осі |
бірінші |
|||||
геодезиялық бойлық бойымен алғандағы меридиан жазықтығында L = 900 . |
|
|
||||||
Меридиан |
қисығының |
радиусы– M әріпімен |
белгіленеді және |
осы |
нүктедегі |
|||
|
|
|
|
a(1 - e 2 ) |
|
|
||
геодезиялық ендіктің функциясы болып табылады. . M = |
|
. |
|
|
||||
(1 - e2 sin 2 B)3 / 2 |
|
|
||||||
Гаусс проекциясындағы редукция арақашықтығы – эллиспоидтың жоғарғы 2 нүктенің |
||||||||
арақашықтығын біріктіретін және жазықтықтағы көрініс пен нүкте |
арақашықтығы |
|||||||
көрсететін түзету болып саналады. |
|
|
|
|
|
|
||
Гаусс проекциясындағы редукция бағыты– өлшенген бағыттан қисыққа енгізіледі,
эллипсоидтың 2 нүктесін қосатын бұл қисықтық хордасына жазықтықтағы геодезиялық сызықты кескіндеу.
Референц-эллипсоид – геодезиялық торлар есептелуі мен қабылданған өлшемдегі
эллипсиодтықайналуы жер қабатындағы дәлдікпен анықталған. |
|
||
Ауырлық күші – жер бетіне |
тартылу және центрге |
тартқыш |
күші бірдей күштер |
Жердің айналасындағы айналу осьтерінің нәтижесінде пайда болады. |
|
||
Спутниктік альтиметрия – жер |
бетіндегі элипсоидқа |
қатысты |
әлемдік мұхиттағы |
квазигеоид биіктігін анықтаудағы әдіс.
Триангуляция – геодезиялық пункттердің құру жолымен жергілікті жердегі аралас орналасқан үшбұрыштар жүйесін анықтаудағы пландық әдіс.
Трилатерация геодезиялық пункттерді құру жолымен жергілікті жердегі аралас орналасқан үшбұрыштар жүйесінің2 жақ бетінің ұзындықтары өлшенетін әдіс болып саналады.
Тіктеуіш сызықтардың ауытқуы астрономо-геодезиялық жер бетіндегіжәне референцэллипсоид бетін нормальі арасындағы бұрыш.
Деңгей бет – бет тік бұрыш жасап оның барлық нүктелерінде қиып өтетін тіктеіш сызық.
Фундаменталді геодезиялық тұрақтылық– Жер моделі физикалық дене ретінде эллипсиод айналу түрінде мінезделінеді
Астрономиялық ендік – ол жер бетіндегі белгілі бір нүктедегі тіктеуіш сызық бағыты мен аспан экваторындағы жазықтық арасындағы бұрыш. Бұл бұрыш Жердің айналу осі мен берілген горизонт нүктесіндегі жазықтық арасындағы бұрышқа тең.
Геодезиялық ендік – референц –эллипсиод бетіндегі нормальмен экватор жазықтығындағы белгілі бір нүкте арасындағы бұрыш.
Жер эллипсоиды – екі осьтік эллипсоид, яғни бұд геодезияда математикалық Жер фигурасы немесе Жер пішіні ретінде қабылданған бет.
|
Мазмұны |
|
|
|
|
1 Пәннің оқу |
3 |
|
бағдарламасы..................................................................................................... |
|
|
1.1 |
Оқытушылыр туралы |
3 |
мәліметтер..................................................................................... |
|
|
1.2 |
Пән туралы |
3 |
мәліметтер...................................................................................................... |
|
|
1.3 |
|
3 |
Перереквизиттер................................................................................................................ |
|
|
1.4 |
|
3 |
Постреквизиттер................................................................................................................. |
|
|
1.5 |
Пәннің қысқаша |
3 |
мазмұны................................................................................................. |
|
|
1.6 |
Тапсырмалардың тізімі мен түрлері және оларды орындау |
4 |
кестесі............................. |
|
|
1.7 |
Әдебиеттер |
6 |
тізімі................................................................................................................ |
|
|
1.8 |
Білімді бақылау және |
7 |
бағалау........................................................................................... |
|
|
Модульдар және аралық аттестация бойынша бақылаулар жүргізу |
7 |
|
сұрықтары............... |
|
|
1.9 |
Саясат және |
9 |
процедура...................................................................................................... |
|
|
2 Белсенді тарататын материалдар |
9 |
|
мазмұны......................................................................... |
|
|
2.1 |
Курстық тақырыптық |
9 |
жобасы.......................................................................................... |
|
|
2.2 |
Дәрістік сабақтардың |
11 |
конспектісі.................................................................................... |
|
|
2.3 |
Лабораториялық |
85 |
жұмыстар............................................................................................... |
|
|
2.4 |
Оқытушының басқаруымен студенттің өзіндік жұмысы бойынша оқу жоспары |
|
(СОӨЖ)................................................................................................................................... |
93 |
|
.. |
|
|
2.5 |
Студенттің өзіндік жұмысының сабақ жоспары |
98 |
(СӨЖ)............................................... |
|
|
2. 6 Студенттің өзін өзі тексеру үшін тест |
10 |
|
сұрақтары.......................................................... |
2 |
|
2.7 |
Өткен курс бойынша емтихан сұрақтарының |
10 |
тізімі....................................................... |
7 |
|
Глоссарий................................................................................................................................ |
11 |
|
.. |
|
2 |
Шығу туралы мәліметтер
СП ОӘК __МІ және Г__кафедрасының
2008 ж. «12» 01 .№ 6 хаттамасы
СП ОӘК Тау-кен институтының
2008 ж. «11» 03 № 7 хаттамасы
050707 – Маркшейдерлік іс мамандығына арналған
“Жоғарғы геодезия” негіздері пәні бойынша
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕН
Шалов Джалгасбай Джанаевич Земцова Ангелина Валентиновна
Басуға ____-____. 2008 ж.қол қойылады. Пішімі 60х84 1/16. Кітап-журнал қағазы. Көлемі ____-____.ес.-б.т. Таралымы_____ дана. Тапсырыс № _____
Қ.И.Сәтбаев атындағы баспа типографиясында басылған Алматы қ, Ладыгин көшесі, 32