- •1. Прадмет, значэнне I мэты курса «Гiсторыя Беларусi» ( у кантэксте сусветнай цывилизации). Перыядызацыя гисторыи Беларуси.Крыницы вывучэння курса.
- •2. Першабытнае грамадства – агульны этап у гисторыи чалавецтва. Засяленне тэрыторыи Бел. Асноуныя занятки першабытных людзей, их грамадски лад.
- •3. Вяликае пераселенне народау. Расселение индаеурапейцау. Балты и славяне на тэриторыи сучаснай Беларуси.
- •4 Вопрос. Теории происхождения белорусов и термина «Белая Русь».
- •5 Вопрос. Зараджэнне дзяржацнасци ва усходних славян. Пачатак Руси. Полацкае и Турова – Пинскае княствы – першыя дзяржауныя утварэнни на тэррыторыи Бел.
- •6 Вопрос. Грамадски и палитычны лад Полоцкага княства, Яго узаемааднлсины з Киевом.
- •7 Вопрос . Создание вкл, Русского и Жамойского и вхождение Бел земель в его состав.
- •8. Социально – экономическое развитие бел земель в составе вкл в 13-16 вв. Аграрная реформа Жигмунта Августа ( валочная мера).
- •9. Государственный и общественный лад вкл.
- •10. Основные направления внутренней и внешней политики вкл в 13-16 в
- •12. Введение христианства и его влияние на развитие культуры Бел земель.
- •13. Письменность и образование на Бел в 9-13 вв. Е.Полоцкая, к.Туровский, к. Смаляцич.
- •14. Формирование бел. Народности. Становление старобелорусского языка и развитие литературы.
- •15 Архитектура, изобразительное и декоративно- изобразительное искусства на Бел в 9-13 вв.
- •16. Распространение идей возрождения на Беларуси. Франциск Скорина – первопечатник, просветитель, гуманист.
- •17. Царкоуна- рэлигийныя адносины у ВкЛ и рп; их уплыу на палитычнае и культ жыцце бел зямель.
- •18. Искусство Бел в составе вкл.
- •20. Люблинская уния и утварэнне рп.
- •21. Дзярж лад рп. Становишча бел зямель у яе складзе.
- •22. Внеш политика рп.
- •24. Палитычны крызис рп, спробы реформ (др пол 18 ст.) Падзелы рп и далучэнне бел земель да Рос имперыи.
- •25. Развицце Адукацыи, литаратуры, навуки у Бел у 2 пол 16-18 ст.
- •26. Архитэктура б у др пол 16-18 ст. Выяуленчае мастацтва, тэатр, музыка.
- •27. Палитыка царызма на Бел ук 18-19 ст.
- •29. Международные отношения в Европе в период наполеоновских войн. Отечественная война 1812г и Бел.
- •30. Адукацыя, навука и литаратура на бел у канцы 18 – першай палове 19 ст.
- •31. Мастацтва Беларуси у канцы 18 – першай полове 19 ст.
- •32. Адмена прыгоннага права на Беларуси
- •33. Асабливасци развицця эканомики Беларуси пасля адмены прыгоннага права у другой палове 19 ст.
- •34. Паустанне .1863 - 1864 г. На Беларусi, Яго выники и значэнне.
- •35. Фарміраванне беларускай нацыі. Адраждэнне Бел мовы и литаратуры. Дэмакратычны и нац-вызваленчы Рух на Бел у 2-й палове 19 – пачатку 20 ст.
- •36. Адукацыя, навука и литаратура на бел у 2-й палове 19 ст.
- •37. Архитектура, выяуленчае мастацтва, тэатр и музыка.
- •38. Асноуныя тэндэнцыи развицця эканомики Еуропы на пачатку 20 ст. Сацыяльна-эканамичнае становишча бел губернияу у 1900-1914 гг. Сталыпинская аграрная рэформа и яе правядзенне на Беларусi.
- •39. Грамадска-палитычнае жыцце Расийскай имперыи на пачатку 20 ст. И удзел у им белрускага насельництва. Рэв. Падзеи 1905-1907г на Беларуси.
- •40. Беларусь у час першай сусвегнай вайны
- •41. Разицце культуры Беларуси у пачатку 20 стагоддзя.
- •42. Абвастрэнне сацыяльна-экан и палит крызису у Расии восенню 1917г. Кастрычницкая рэвалюцыя и устанауленне савецкай улады на Бел.
- •43. Праблемы бел дзяржаунасци у грамадска-палитычным руху Беларуси. 1 усебеларуски зъезд (снежань 1917). Абвяшчэнне и дзейнасць бнр.
- •44. Утварэнне бсср I Лiтоуска-Беларускай сср.
- •45. Вайна Польшчы и савецкай Расии. Другое абвяшчэнне бсср. Рыжскi мiр.
- •46. Новая эканамiчная палiтыка у бсср.
- •47. Удзел бсср у утварэннi ссср.
- •48. . Развiцце культуры на Беларусi у 20-я гады. Беларусiзацыя.
- •49. Iндустрыялiзацыя у рэспублiцы I яе вынiкi.
- •50. Устляванне тоталитарного режим на ссСр. Политычные рЫпрессии.
- •51. Заходняя Беларусь у складзе польшчы (1921-1939). Абъяднанне заходняй Беларуси и бсср.
- •52. Развицце адукацыи, навуки и литаратуры на Беларуси у 1917 – 1941 г.
- •30Е годы:
- •54. Мижнародныя адносины напярэдадни и на пачатку 2-й сусветнай вайны. Нападзенне фашыс. Германии на ссср и абарончыя баи на тэрыторыи Беларуси.
- •55. Акупацыйны рэжым фашыстау на Бел. Развицце партызанскага руху и падполля.
- •56. Вызваленне Бел. Завяршэнне вайны, яе выники.
- •58. ЭканамiЧнае I сацыяльнае развшце рэспублiКi у сярэдзуне 40-х - 60-х гг.
- •59. Эканамiчная рэформа у бсср у 60-я гады.
- •61. РазвiЦце адукацыи и навуки у бсср у пасляваенны час.
- •63. Сацыяльна-эканамiчныя працэсы на Беларусi у пачатку .90:х гг.
- •65. Распад ссср. Абвяшчэнне незалежнаси бсср. Утварэнне снд.
- •66. Эканом и палит. Пераутварэнни на Бел пасля 1990. Змены у палит систэме. Канстытуцыя рб. Выбары Прэзидэнта.
63. Сацыяльна-эканамiчныя працэсы на Беларусi у пачатку .90:х гг.
У 90-х гадах пачауся этап пошукау шляхоу рэфармавання эканомiкi у рэспублiцы. Спачатку усе падзеi звязывалюя з удасканаленнем планавага юравання i самастойнасцi калектывау. Была нават створана комплексная праграма "iнтэнсiфiкацыя". Гэта дало магчымасць пашырыць выкарыстанне НПР у вытворчасцi. Але фшалам з'явiлася поуная разладжаннасць спажывецкага рынку, а разам з iм - неутаймоуная iнфляцыя i хуткае знiжэнне вытворчасцi. Так адрэагавала эканомiка на спробу аб'яднання рынкавых элементау у эканомiцы з камандным кiраунiцтвам ею з адзiнага цэнтру Але нi урад Беларусi, нi Вярхоуны Савет не спяшалiся. Да канца 1990 г. рэспублiка не мела законау для правядзення рынкавай эканамiчнай рэформы. Урад начале з Кебiчам так i не змог распрацаваць мер па выхаду да рынку. Галоуным дасягненем у сацыяльна-эканамiчнай сферы гэтых гадоу была страта насельнiцтвам матэрыяльнага узроуню. Таму да працоунага люду выйсцем можа быць толькi поуная перамога дэмакратьп, якая i павiнна стаць палпычнай базай перахода да рынку. А урад прызнау сваей першачарговай задачай правядзенне радыкальнай эканамiчнай рэформы Аднак у адносiнах да рынку урадавая палiтыка не вызначаецца выразнасцю i паслядоунасцю. таму рэспублуа не застрахована ад новых хiбау.
65. Распад ссср. Абвяшчэнне незалежнаси бсср. Утварэнне снд.
25 жніўня 1991 г. нечарговая сесія Вярхоўнага Савета БССР прыняла закон "Аб наданні статусу канстытуцыйнага закона Дэкларацыі Вярхоўнага Савета БССР аб дзяржаўным суверэнітэце БССР" і пастанову "Аб забеспячэнні палітычнай і эканамічнай самастойнасці БССР". Такім чынам, фактычна была абвешчана незалежнасць Беларусі. 19 лістапада 1991 г. БССР была перайменавана ў Рэспубліку Беларусь (у скарочаным варыянце – Беларусь), нацыянальныя сімвалы - бела-чырвона-белы сцяг і герб "Пагоня" - сталі дзяржаўнымі. Быў выбраны новы старшыня Вярхоўнага Савета – прафесар С.С. Шушкевіч.
Абвяшчэнне незалежнасці Беларусі спрыяла далейшаму развіццю дэмакратычных адносін. Хутка развівалася незалежная прыватная прэса. Быў спрошчаны выезд грамадзян за мяжу. Ужо ў першыя гады незалежнасці было зарэгістравана 29 палітычных партый і 7 грамадска-палітычных рухаў. У 1994 г. парламент прыняў закон аб палітычных партыях, які гарантаваў грамадзянам нашай краіны права свабоды палітычных поглядаў і актыўнага ўдзелу ў палітычным жыцці.
66. Эканом и палит. Пераутварэнни на Бел пасля 1990. Змены у палит систэме. Канстытуцыя рб. Выбары Прэзидэнта.
У 1992 г. для забеспячэння эканамічных інтарэсаў Беларусі ўводзіліся разліковыя білеты Наца банка. Немалаважнай была і знешнепаліт. дзейнасць дзяржавы. Былі ўсталяваны дыпламатычныя адносіны з ЗША, Германіяй, Вялікабрытаніяй, Фр, Японіяй, Ізраілем, Польшчай і інш. краінамі, нармалізаваны адносіны з бел. дыяспарай, падпісаны найважнейшыя міжнародныя дамовы, якія гарантавалі далейшае развіццё Бел як мірнай дэмакратычнай дзяржавы.
Пасля распаду СССР перад РБ паўстала задача пабудовы незалежнай дэмакратычнай дзяржавы. Стварэнне суверэннай дзяржавы ў значнай ступені залежала ад эканамічнай базы. У спадчыну ад Савецкага Саюза засталася добра развітая прамысловасць (Бел. часта называлі "зборачным цэхам СССР") і сельская гаспадарка, арганізаваная на калектыўным падмурку. Перавагай бел. прам. была адносная навізна тэхналогій, паколькі большая яе частка была пабудавана ў 70-х – 80-х гг. Зрэшты, новымі выкарыстаныя тэхналогіі можна лічыць толькі адносна іншых савецкіх рэспублік, у якіх большая частка прамысловага фонду была значна больш старая. Для заходніх прадпрыемстваў ужо ў гэты перыяд характэрным стала абнаўленне асноўных фондаў раз на чатыры-пяць гадоў, што ў Савецкім Саюзе было абсалютна не прынята. Істотным недахопам беларускай прамысловасці была апора на неабходнасць паставак рэсурсаў і камплектуючых з іншых рэспублік былога СССР, з чым ва ўмовах разрыву гаспадарчых сувязяў узніклі вялікія праблемы. "Ахілесавай пятой" усёй савецкай эканомікі (і беларускай) была апора на празмерна танныя рэсурсы. Ва ўмовах адсутнасці неабходнасці эканоміі рэсурсаў пры выпуску прамысловай прадукцыі затрачвалася сыравіны і энергіі значна больш за тую колькасць, якая выкарыстоўвалася на Захадзе. Беларуская прамысловасць, перадавая пры планавай эканоміцы, пасля пераходу да рыначнай сістэмы гаспадарання павінна была канкурыраваць з эканамічнай заходняй прадукцыяй. Акрамя таго, і спажывецкія якасці заходніх тавараў былі значна вышэй. Якасць беларускай прадукцыі кантралявалася саюзнымі і рэспубліканскімі ДАСТамі, часцяком дастаткова непатрабавальнымі, якія не ўлічвалі інтарэсы спажыўца. Высокая якасць заходняй прадукцыі стала вынікам многіх дзесяцігоддзяў жорсткай канкурэнцыі за пакупніка.
Падмуркам, асновай сельскай гаспадаркі былі саўгасы і калгасы, няздатныя стымуляваць звычайных працаўнікоў да высокапрадукцыйнай працы. Многія калектыўныя прадпрыемствы былі стратнымі, для функцыянавання іх неабходна была пастаянная дапамога дзяржавы. Другая праблема сельскай гаспадаркі – залішняя доля сельскага насельніцтва (больш за трэць насельніцтва Беларусі жыло не ў горадзе). Для сучасных заходніх краін, у большасці якіх сельская гаспадарка таксама стратная і датуецца дзяржавай, гэтая праблема мае меншае значэнне, бо ў сельскагаспадарчым сектары занята толькі 5 – 15% жыхароў. Іх, зразумела, значна лягчэй датаваць за кошт гарадской часткі. Пры высокай прадукцыйнасці заходняй прыватнай сельскагаспадарчай вытворчасці дзяржава часта даплачвае фермерам, каб яны не выраблялі залішняй прадукцыі, не збіваючы цэн на прадукты сельскай гаспадаркі. У калектыўнай беларускай сельскай гаспадарцы аб’ём вырабленай прадукцыі быў вельмі нязначны. Ён шмат у чым не пакрываў патрэб у харчаванні.
У гэтых умовах задачай палітычнай надбудовы стаў выбар шляхоў эканамічнага развіцця. Існавала некалькі магчымых варыянтаў, якія былі напрацаваны ў краінах былога СССР. "Прыбалтыйскі" варыянт азначаў банкруцтва большасці вялікіх прамысловых прадпрыемстваў і продаж астатніх за сімвалічны кошт іншаземным інвестарам, перавод вызваленых супрацоўнікаў з дапамогай рыначных механізмаў у сферу паслуг, гандаль, дробны і сярэдні бізнес, пераход ад калектыўнай сельскай гаспадаркі да фермерства. Але для выбару гэтага шляху патрабаваліся добразычлівае стаўленне насельніцтва да магчымых рэформ і шырокія інвестыцыі. Неабходных для маштабных зменаў інвестыцый для Беларусі з Захаду не давалася, паколькі большасць свабодных інвестыцый на пачатак 90-х гг. была, апрача перспектыўнай Усходняй Азіі, накіравана ў краіны "вызваленай" ад улады Савецкага Саюза Усходняй Еўропы. У адрозненне ад урадаў краін Прыбалтыкі, Польшчы, Венгрыі, Чэхіі і Славакіі, беларускія ўлады доўгі час марудзілі з прыняццем рынкавых законаў, таму інвестыцыі ў эканоміку Беларусі лічыліся яшчэ і небяспечнымі. Пры адсутнасці інвестыцый для працаўладкавання вызваленых пасля банкруцтва вялікіх прадпрыемстваў работнікаў у новыя сферы занятасці рэалізацыя прыбалтыйскага варыянта на Беларусі была вельмі небяспечным шляхам. Наўрад ці можна было разлічваць і на шырокую падтрымку насельніцтва. Ніхто не хацеў правяраць, што будзе пры масавым звальненні соцень тысяч працоўных пасля магчымага закрыцця буйных прадпрыемстваў.
Другім магчымым варыянтам эканамічнага развіцця была апора на развіццё наяўнай прамысловай базы. Для гэтага патрабаваліся большыя аб’ёмы танных рэсурсаў і рынкі збыту для вырабленых прамысловых тавараў нізкай якасці. І тое, і другое было толькі ў Расіі. Да 1994 г. кіраўніцтва Беларусі не адважвалася ісці на рэалізацыю другога варыянта. Спробы наладзіць супрацоўніцтва з Расіяй (увесці, да прыкладу, агульную валюту) перамешваліся з заляцаннямі да Захаду, які не выказваў значнай цікаўнасці да падзей на Беларусі. У выніку таптання на месцы інфляцыя развівалася каласальнымі тэмпамі, валавы нацыянальны прадукт скарачаўся штогод хутчэй за рост у самыя паспяховыя для Беларусі пяцігодкі, вялікія прадпрыемствы перайшлі на 3 – 4-дзённы працоўны графік. Расла незадаволе-насць насельніцтва, нарастаў пратэст супраць прывольнага жыцця нязначнай часткі грамадства, якая змагла хутка зарыентавацца ў новых эканамічных умовах.
Праблему дэградацыі калектыўнай гаспадаркі на вёсцы, якая перастала атрымліваць у неабходным аб’ёме дапамогу ад дзяржавы, спрабавалі вырашыць шляхам развіцця фермерства і выдзялення невялікіх зямельных надзелаў гарадскому насельніцтву (лецішчы). Для паспяховага развіцця фермерства таксама была неабходна дапамога дзяржавы, але яна практычна адсутнічала.
У гэтых умовах пасля прыняцця 15 сакавіка 1994 г. Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, у чэрвені 1994 г. адбыліся выбары прэзідэнта Беларусі. На выбарах перамог кандыдат, які адстойваў другі варыянт развіцця Беларусі – Аляксандр Лукашэнка. Рэалізацыя праграмы цеснага супрацоўніцтва з Расіяй прывяла да падпісання 2 красавіка 1996 г. Дамовы аб стварэнні Саюза Беларусі і Расіі. Расія адкрыла для Беларусі свае рынкі і стала пастаўляць сыравіну і энергію па льготных цэнах. У якасці кроку добрай волі Беларусі былі спісаны даўгі больш чым на мільярд долараў за папярэднія пастаўкі энергарэсурсаў.
Канстытуцыя 1994 г. ўяўляла сабой варыянт прэзідэнцкай рэспублікі пры дамінуючай ролі парламента. Гэта не адпавядала палітычнай сітуацыі ў краіне, калі большасць выказвала давер прэзідэнту. Ступень даверу да калектыўнага прадстаўнічага органа была значна ніжэй. У выніку ў 1995 – 1996 гг. адбыўся шэраг сутыкненняў паміж выканаўчай і заканадаўчай галінамі ўлады, якія заканчваліся нязменна на карысць прэзідэнта. Так, на рэферэндуме 11 мая 1995 г. большасць грамадзян выказалася за змяненне сімволікі дзяржавы згодна з прапанаваным прэзідэнтам праектам. Тады ж было вырашана пытанне аб наданні рускай мове роўных правоў з беларускай. У лістападзе 1996 г. быў праведзены рэферэндум, па выніках якога народам быў адобраны прапанаваны прэзідэнтам варыянт змянення Канстытуцыі. Улада прэзідэнта - кіраўніка дзяржавы была значна пашырана. Замест Вярхоўнага Савета ўводзіўся новы двухпалатны парламент.
или
У канцы 80-пачатку 90-х гг. у псторьп былога СССР пачауся рух народа за разбурэнне iмперЫi i набыццё рэспублiкамi сапрауднага дзяржаунага суверэнiтэту. Першымi да практычнай рэалiзацы[ гэтых мэт прыступiлi Прыбалтыйскiя рэспублiКi. 27 лiпеня 1990 г. ВС БССР прыняу Дэкларацыю аб дзяржауным суверэнiтэце рэспублiкi. 26 жнiуня 199i г. ВС БССР прыняу закон "Аб забеспячэннi палiтычнай i эканамiчнай самастойнасцi БССР" (усе прадпрыемствы на тэрыторыi Беларусi пераходзiлi во яе уласнасць). 19 верасня 199i г. ВС прыняу Закон аб назве БССР, якая пачала называцца Рэспублiка Беларусь. Новым сцягам з'явiлася палотнiшча з бела-чырвона-белай палосамi. з дзяржауным гербам - "Пагоняй". 8 снежня 199i г. Беларусь падпюала пагадненне аб стварэннi Садружнасцi Незалежных Дзяржау. Усе гэта закрэпта Канстытуцыя рэспубЛiкi Беларусь, прынятая ВС i5 сакавiка 1994 г., якая уключае у сабе 8 раздзелау i 8 глау. У адпаведнасцi з ей у нас утвараецца прэзiдэнцкая улада. Па рашэнню i у адпаведнасцi з Канстытуцыяй, у рэспублiцы прайшл) выбары першага у псторЫi Беларусi прэзiдэнта. На выбарах перамог Аляксандр Рыгоравм Лукашэнка, якi i стау Прэзiдэнтам. За дагладам над выкананнем законау i iх адпаведнасць Канстытуцыi упершыню у рэспублiцы быу створаны Канстытуцыйны Суд РБ.