- •Філасофія і яе сутнасць
- •Структура філасофіі.
- •Асноўнае пытанне філасофіі
- •Матэрыялізм і ідэалізм.
- •Светапогляд, яго структура і асноўныя тыпы.
- •Функцыі філасофіі.
- •Мілецкая ( іянійская ) філасофія.
- •Элейская філасофія.
- •Філасофія зянона(490—420да н.Э.)
- •Філасофія сафістаў.
- •Сафістычнае вучэнне аб чалавеку.
- •Філасофія сакрата(466--399 да н. Э.)
- •Філасофія платона ( 427 -- 347г.Д.Н.Э.)
- •Філасофія арыстоцеля.
- •Філасофія атамістаў.
- •Філасофія сярэдневечча
- •Філасофія адраджэння.
- •Філасофія новага часу: эмпірызм, рацыяналізм, сенсуалізм.
- •Паняцце метада. Класіфікацыя метадаў навуковай дзейнасці.
- •Філасофія георг вільгельм фрыдрыха гегеля(1770 -- 1831).
- •Філасофія людвіга феербаха(1804--1872).
- •Філасофія марксізма.
- •Гісторыка - філасофскае разуменне матэрыі.
- •Сутнасць ўяўленняў аб рэчыва--полевай матэрыі
- •Матэрыя і рух.
- •Свядомасць і яе сутнасць.
- •Метафізіка, яе сутнасць і асноўныя формы.
- •Дыялектыка і яе прынцыпы
- •Сінэргетыка.
- •Канцэпцыя наасферы і экалагічныя каштоўнасці сучаснай цывілізацыі. Каэвалюцыя прыроды і грамадства.
- •Культура як з’ява
- •Цывілізацыя.
- •Грамадскі прагрэс.
- •Пачуццёвае і рацыянальнае ў пазнанні.
- •Агульналагічныя прыёмы пазнання.
- •Грамадства як вобласць вывучэння сацыяльнай філасофіі.
- •Філасофія тэхнікі і вобласць яе даследвання.
- •Філасофская думка беларусі
- •Расійская філасофія 18 -20 ст.
- •Прыродныя асновы грамадскага жыцця.
- •Чалавек як аб’ект філасофскага пазнання.
- •Філасофія жыцця.
- •Аналітычная філасофія ( нэапазітывізм. )
- •Рэлігіязнаўства, этыка, эстэтыка як прыкладныя філасофскія навукі.
- •Філасофія ідэнтычнасці (архетыпы, менталітэт, характар душы народа).
- •Усходняя філасофія
- •Індыйская філасофія
- •Кітайская філасофія.
- •Футуралогія як навука і вобраз здумлення.
- •Глабалізацыя сацыяльных працэсаў.
- •Усход – захад : філасофскі дыялог культур.
- •Філасофскія канцэпцыі сучаснага прыродазнаўства.
Філасофія марксізма.
Марксізм - спадчына К.Маркса, Ф.Энгельса, Леніна; ён узнік ў Германіі і вядзе свой адлік ад 1847г., з выхаду сумеснай працы Маркса і Энгельса "Маніфест камуністычнай партыі".
1.Класавая барацьба. На ўзнікненне марксізма паўплывала з'яўленне ў19ст.на Захадзе пралетарыяту (з лац. бедны, немаёмасны чалавек) і асабліва паўстанне рабочых французскага горада Ліёна (1834г); паўстанне ткачоў у Сілезіі, а таксама чартысцкі рух (чартызм-хартыя), які паклаў пачатак прафсаюзнаму руху ў Англіі ў першай палове 19ст. Маркс і Энгельс звярнулі ўвагу на пралетарыят, у асноўным, як на разбуральную сілу буржуазнага грамадства.
2.Навуковая рэвалюцыя. У сярэдзіне 19ст. нямецкія прыродазнаўцы Майер і Гельмгольц, а таксама англічанін Джоўль сфармулявалі закон зберажэння і ператварэння энэргіі. Філасофская выснова з гэтага закона азначала што энэргія не ўзнікае і не знікае, а толькі пераходзіць з адной формы існавання ў другую. Нямецкія прыродазнаўцы Шван і Шлэйдэн стварылі клеткавую тэорыю з якой вынікала, што клетка зьяўляецца асновай будовы і развіцця раслінных і жывёльных арганізмаў, і чалавека. Ч. Дарвін сфармуляваў закон эвалюцыйнага развіцця жывой прыроды, з якога вынікае, што чалавек паходзіць ад малпы.
3.Тэарэтычныя вытокі.Марксізм, узнік як пераасэнсаванне нямецкай класічнай філасофіі, англійскай буржуазнай палітычнай эканоміі, французскага ўтапічнага сацыялізма.
а).нямецкая класічная філасофія. Маркс і Энгельс адмовілі агнастыцызм І.Канта і прынялі яго канцэпцыю імглістасці, як асновы для ўзнікнення сусвету; адкінулі вучэнне Гегеля аб абсалютнай ідэі і запазычылі ў яго толькі дыялектыку. Яны пашырылі яе і на прыроду і на грамадства, ў той час як у Гегеля дыялектыка адрасавалася толькі сферы чалавечага розума. Ад спадчыны Л.Феербаха быў запазычаны -- матэрыялізм і, наадварот, не прынята метафізічнасць і ідэалістычнае разуменне Феербахам чалавека з ягонай прыроджанай рэлігійнасцю і любоўю. Пераасансаваўшы нямецкую класіку марксізм стварыў два новыя напрамкі матэрыялізма: дыялектычны, як метад для тлумачэння прыроды; гістарычны, як метад для тлумачэння чалавека і грамадства.У сукупнасці гэта і ёсць структура філасофіі марксізма.
б).англійская буржуазная палітэканомія.У выніку пераасэнсавння спадчыны англійскіх эканамістаў-тэарэтыкаў 19ст. Адама Сміта і Дэвіда Рыкардо, марксізм сфармуляваў тэорыю дабавачнай вартасці, як асновы сацыяльнай няроўнасці буржуазнага грамадства. Дабавачная вартасць -- неаплачаная частка працоўнага дня наёмнага работніка, якую прысвойвае сабе фабрыкант – заводчык, і якую можна зліквідаваць толькі ва ўмовах сацыялізма – камунізма.
в).французскі ўтапічны сацыялізм. Маркс і Энгельс пераасансавалі спадчыну французскіх сацыялістаў-утапістаў Сен-Сімона, Фур'е, Роберта Оўэна. Слова утопія паходзіць ад назвы трактата Томаса Мора "Утопія"(1516г.), сюжэт якога: група людзей засяліла невядомую выспу "Утопія" і усталявалі там новыя адносіны: ўсё з'яўлялася агульным, нават і дзеці. Іх забіралі з сям’яў і выхоўвалі ў прытулках, каб мацярынская пяшчота не рабіла з дзяцей эгаістаў і ўласнікаў. Згодна Сен--Сімона варта правесці агітацыю сярод заможных людзей, і тыя падзеляцца сваімі багаццямі з беднымі і запануе роўнасць. Так як выспа "Утопія"--гэта мастацкая выдумка Т Мора, пагэтаму ўсе нерэальныя праекты пераўладкавання грамадства сталі называцца ўтапічнымі. Узяўшы за аснову палажэнні сацыялістаў--утапістаў, што асвета і мараль выконваюць вялікую ролю ў выхаванні чалавека, марксізм тым не меньш сцвярджаў што роўнасць і справядлівасць можа быць дасягнута толькі праз дыктатуру пралетарыята. АСНОЎНЫЯ КАТЭГОРЫІ МАРКСІЗМА
1)грамадска-эканамічная фармацыя ( ГЭФ ) -- гэта сукупнасць матэрыяльнага і духоўнага ўзроўня у развіцці грамадства, якое ў сваім развіцці праходзіць пяць фармацый: першабытна--абшчынную, рабаўладальніцкую, феадальную, капіталістычную і камуністычную. Пераход ад меньш арганізаванай фармацыі да больш арганізаванай--гэта і ёсць грамадскі прагрэс. А камунізм -- ёсць самамэта развіцця ўсёй чалавечай гісторыі і пагэтаму ён будзе існаваць вечна. Першая і пятая ГЭФ маюць агульную аснову, так як у іх існуе грамадская ўласнасць на сродкі вытворчасці; тут ніхто не эксплуатуе другога. Першабытна-абшчынны "камунізм" існаваў толькі дзякуючы нізкаму ўзроўню развіцця чалавека і наадварот камунізм у завершаным выглядзе будзе існаваць як супольнасць свядомых людзей з высокім узроўнем вытворчасці. Другая, трэцяя і чацвёртая ГЭФ грунтуюцца на прыватнай уласнасці і капіталізм як найбольш развітая ГЭФ тэхнічна і сацыяльна падводзіць чалавецтва да камунізма.
2)паняцце класаў, класавай барацьбы ўпершыню ўзгадваецца ў " Маніфесце камуністычнай партыі " Класы--гэта вялікія групы людзей, якія займаюць рознае месца ў вытворчасці і з якіх адна можа прысвойваць вынікі працы другой” Класы бываюць: антаганістычныя і неантаганістычныя. Паміж антаганістычнымі (буржуа і пралетарый) існуюць супярэчнасці і класавая барацьба. Неантаганістычныя класы (пралетарыят і сялянства) --саюзнікі і паміж імі няма супярэчнасцей. Класаў няма ў першабытна--абшчыннай і камуністычнай фармацыях, а існуюць ў рабаўладальніцтву, феадалізме і капіталізме. Пралетарыят, ва ўмовах буржуазнага грамадства, вядзе сваю барацьбу ў трох формах: палітычнай, эканамічнай і ідэалагічнай. Класавая барацьба прыводзіць да дыктатуры пралетарыята. А яна, павінна прывесці да пераходу ўсіх класаў на пралетарскія пазіцыі, што і забяспечвае безкласавасць камунізма.
3)дыктатура пралетарыята. Умовай пабудовы камунізма ёсць наданне пралетарыяту неабмяжаванай ўлады ва ўсіх сферах жыцця, так як ён з'яўляецца немаёмасным, а значыць і прагрэсіўным класам. Пад час сваёй улады пралетарыят павінен усталяваць новую мараль, якая грунтуецца на прынцыпе: "хто не працуе той і не спажывае!" Дзеля гэтага пралетарыяту павінна быць дадзена права фізічнага падаўлення сваіх апанентаў.