9.6. Бронхэктазия ауруы

Цилиндірше немесе қапшықша болып сегментарлы және субсегментарлы бронхтардың созылуы.

Аурудың жеке бірінші немесе туберкулез, өкпе ісігі, созылмалы абсцессі салдарынан басталатын екінші түрлерін бөледі.

Туғаннан және жүре пайда болатын түрлері бар.

Кейін басталатын - бронхоэктазия ауруы бронхтың тарылуы, тырысуы, тыртықтануы, оның ішіне бөгде заттың енуі, ісінген лимфа безімен қысылуында бронх кілегейінің ағымы нашарлайды. Көбінесе бұған қызылша пневмониясы, коклюш, бронхит, бөгде зат енуі, бронхопневмония, бронхиальды астма, муковисцидоз себеп болады.

Бронхоэктаздар пайда болуы келесі факторлармен байланысты:

1. Бронх қабырғасының эластикалық қасиетінің бұзылуы.

2. Бронх ішіндегі қысымның көтерілуі.

Бронхэктазия ауруының 3 кезеңі бар:

1) Кішкене бронхтардың 0,5-1,5 см.кеңеюі.

2) Бронх қабырғаларының қабынуы қосылуы.

3) Қабыну үрдісі бронхтан оның айналасындағы тіндерге жайылуы. Аурулардың 30% жуығында екі өкпенің зақымдануы қоса байқалады.

Аурудың клиникасы

1) Күніне 5 тен 200—500мл. дейін ірінді қақырық шығуы. Біраз уақыт ыдыста сақталатын қақырық 3 қабатқа бөлінеді. Төменгі қабаты - ірің, орталық қабаты- серозды сұйық, жоғарғы қабаты - кілегей. Кейде қақырықта қан байқалады.

2) Екінші симптомы - ентігу және кеуде ауырсынуы.

3) Саусақтардың дабыл таяқшасына ұқсас өзгеруі, ал тырнақтардың сағат шынысына ұқсауы.

4) Аяқ—қолдың сыздап ауырсынуы (гипертрофикалық остеоартропатия: Пьер-Мари-Бамбергер синдромы).

5) Рентгендік, қомпьютерлік тексеріс.

6) Лабораторлы өзгерістер.

Бронхэктаздың орнына, пішініне, қабыну үрдісінің ауырлығына байланысты науқастың клиникасы әр түрлі. Аурудың дамуына келесі үш көрініс тән – бронхорея, қан түкіру, аурудың қайталанып дамуы. Әлбетте таңертеңде қақырық мол «ауыз толып» шығады.

Аурудың диагнозын негізінде рентгенмен тексеру шешеді. Бұл тексеріспен аурудың орналасқан орыны, жайылуымен түрі анықталады.

Диагнозды ажырату

Бронхоэктазды — өкпе абсцессінен, өкпенің карциномасынан, туберкулезінен айыру қажет.

Емдеу шаралары

Аурудың 1 кезеңі консервативті тәсілмен, II—III кезеңі операциямен емделеді. Консервативті ем антибиотиктерапиядан, постуральды дренаждан, аэрозольдар пайдаланудан, климаттық емнен, сапалы қоректенуден, тыныс гимнастикасынан құралады.

Қолданылатын операциялардың түрі аурудың орналасуымен, айналасына жайылуымен, аурудың жасымен, жалпы жағдайымен байланысты. Осыларға байланысты сегментэктомия, лобэктомия және олардың қоса орындалуы, сирегірек – пульмонэктомия орындалады.

Бронхэктазияның асқынулары (қан ағуы, абсцесске, қатерлі ісікке көшуі операциямен емдеуді қажет етеді.

Операциямен емделетін аурулардың 1-3% қайтыс болуы мүмкін.

9.7. Өкпе кисталары

Өкпе кисталары туа пайда болатын — даму кемістігінің солитарлы- жеке және бірнеше түрлері кезделеді. Жүре пайда болатын кисталар жарақаттанбаған плевра астында альвеолардың жыртылуынан пайда болады. Кисталар толық қоршалған, сілекеймен толған, көбінесе бронх бұтақтарымен жалғасқан болуы мүмкін.

Клиикасы - асқынбаған кисталар ешбір көрініс бермейді. Өте аумақты кисталарда кеуде ауырсынуы, жөтел, кейде жөтел және дисфагия байқалады.

Емделуі - асқынған кисталар операциямен емделеді. Алдымен кистаның пункциясы - дренажы - аспирациясы орындалады.

Бұл 2-3 тәуліктен соң өкпенің желденуін бермесе - торакотомия жасалып жыртылған бронх тігіледі, кистаның резекциясы немесе өкпенің резекциясы орындалады.