IV.Иктешлымаш
Икманаш кызытсе марий мурылаште символ-влак пеш кулешле да виян рольым модыт. Марий лирика поснак кумдан винын, шарлен толеш, тошто муро традицийым умбаке шуя, пойдара. Тудо жапын куатле тусшым, калыкын кугу пашажым чын суретла, енын волгыдо шонымашыжым, чон моторлыкшым ончыкта. Мурышто айдемын койыш-шоктышыжым почаш полша. Илыш сай гын мурат ямлын йонга, илыш уда гын, мурат ойгын шокта. Тошто мурылан келшыше да кызыт илыш дене чак кылдалт шогышо у сылнештарыме йон-влакымат вашлийына. Мурышто пеш шуко обрашений-влакык вашлияш лиеш. Вет икте-весылан сай, поро мутым пелештымек кумыл нолталалтеш. Але йодыш семын муралташ гын, такмак эшеат ямлын йонга. Калыкын чонымо такмакше риторический йодышлан поян улеш. Тыгак инверсий, турло танастарымаш, гипербола, литота, эпитетым кучылтмаш такмакын йылмыжым вестурлемда, моторешта. Пагытлан йордымыжо мондалт толеш, олмешыже я тошто мурак, жап дене келшышын изиш вестурлемеш, але йоршын у такмак шочеш. У такмак шочаш илышыште улшо йырваш предмет, действий, событий полшат. Мемнан илыш вет ончыко ошкылеш, калык муро вашталтмаште, йылме, чоналтме могырым, ончык кая. Кызытсе пагытыште шочшо калык муро-влак эшеат вестурлын йонгат, тугак ончычсо ямлырак калык муро-влак коклаштат ямым пуртат. Вет жап деч посна категорийым палемдыше моло ценностят уло, кудыжо жап дене огеш эрте, эре чонышто кодеш: йоратымаш, пагалымаш, умылымаш да молат. Садлан йоратымашым, пагалымашым, умылымашым ончыктышо кучык лудыш муро-влак огыт йом, тусышт веле изиш вашталтеш. Тыге эрвелмарий калык мурышто шочмо-кушмо калыкын искусствыжым пойдарат. Вет нуно чон почын кертше поро кумылжо, йылме поянлыкше, ныжыл семже дене айдеме чоным савырат. Кумда да эрыкан, лывырге да сылне, волгыдо да куатле муро эреак калык чонышто ила.
IV. Кучылтмо литератур
1. Кузнецова В.Г., Кульшетова Л.И., Чеснокова В.И. Композиторы и музыковеды Республики Марий Эл / В.Г. Кузнецова, Л.И. Кульшетова, В.И. Чеснокова. – Йошкар-Ола, 2006.
2. Герасимов О.М. Народная музыка мари: традиции и современность: Учебное пособие // Мар. гос. Ун-т. – Йошкар-Ола, 1999. – 56 с.
3. Иванов И.С. Марий калык лирика. Йошкар-Ола, 1980. – 22 с.
4. Абукаев В., Русинова Е. Эрвел марий (Мишкан вел) такмак-влак/ Мишкан, 2013. - 53 с.
5. И.С. Иванов Марий суан. Йошкар-Ола, 1994. – 43 с.
6. Максимов В.Н. (отв. редактор), Васильев В.Н., Сергеев О.А. Марийская филология: Учёные записки, посвящённые 70-летию профессора Ивана Григорьевича Иванова. – Йошкар-Ола: Мар. Гос. Ун-т, 2005. - 208 с.