Інструмент для наразання зубоў шасцярон
Шырока распаўсюджанай тэхналогіяй з’яўляецца выраб зубчастых колаў двума метадамі — капіраваннем (мал. 8) і абкаткай (мал. 9). Метад капіравання заснаваны на прафіліраванні ўпадзіны паміж зубамі з дапамогай модульных дыскавых і канцавых фрэз, яны маюць часцей эвальвентны профіль, а тэарэтычна — любы фасонны профіль. Асаблівасцю геаметрыі модульных фрэз з’яўляецца нулявы пярэдні вугал. Ператочку фрэз выконваюць па пярэдняй паверхні. Работа гэтымі фрэзамі ажыццяўляецца па дыскрэтнаму цыклу — пасля фрэзеравання першай упадзіны працэс рэзання перапыняецца, загатоўка паварочваецца на патрэбны вугал і цыкл паўтараецца да наразання ўсяго зубчастага вянца. Тэхналогія не забяспечвае высокую дакладнасць апрацоўкі і прадукцыйнасць працы.
Мал. 8. Схема фрэзеравання зубоў па метаду капіравання: 1 — фрэза; 2 — наразаемая шасцерня
Метад абкаткі заснаваны на фарміраванні паверхні зуба ў выніку спалучэння двух рухаў — кругавога інструменту і загатоўкі (мал. 9). У якасці інструменту прымяняюць модульныя чарвячныя фрэзы (мал. 10, а), даўбякі (мал. 10, б), зубастругальныя рэйкі, разцы (мал. 10, в). Абкаткай ажыццяўляюць бесперапынную апрацоўку зубчастага вянца да заканчэння аперацыі. Апрацоўка зубчастых колаў гэтым метадам атрымала шырокае распаўсюджанне як тэхналогія, што забяспечвае высокую дакладнасць апрацоўкі і прадукцыйнасць працы. Сёння на практыцы выкарыстоўваюць гэтыя дзве тэхналогiiў залежнасцiад маштабаў вытворчасцi.
Мал. 9. Схема формаўтварэння зубоў па метаду абкаткi:
а — наразанне шасцернi чарвячнай модульнай фрэзай;
б — кiнематыка фармiравання эвальвентнай паверхнi зуба
Мал. 10. Інструмент для нарэзкі зубчастых колаў па метаду абкаткі:
а — чарвячная модульная фрэза; б — даўбяк; в — зубастругальная рэйка
Фрэзерныя галоўкі
Фрэзерныя галоўкі — высокаэфектыўны інструмент для апрацоўкі вялікіх плоскіх паверхняў. Па канструкцыі іх дзеляць надыскавыя,цыліндрычныяітарцовыя галоўкі, якімі карыстаюцца больш шырока (мал. 11).
Рэжучыя элементы фрэзерных галовак вырабляюць з хуткарэзнай сталі, цвёрдага сплаву, а ў апошні час і са звышцвёрдых матэрыялаў. Геаметрыя зубоў галоўкі прынцыпова не адрозніваецца ад геаметрыі такарнага разца. Канструкцыя фрэзернай галоўкі дазваляе мяняць профіль рэжучай зоны гэтага інструменту.
Мал. 11. Фрэзерная галоўка з паваротнымі цвердасплаўнымі пласцінкамі
Ступеньчатая форма рэжучай зоны (мал. 12, а) дае магчымасць працаваць з вялікімі падачамі на зуб (Sz), паколькі таўшчыня здымаемага слоя дзеліцца паміж усімі зубамі галоўкі.
На мал. 12, бпаказана фрэзерная галоўка са ступеньчатымі зубамі, якія здымаюць тонкія слаі з вялікімі падачамі, але ў гэтым выпадку ўзнікаюць цяжкасці з заточкай інструменту і патрабуецца высокая жорсткасць і магутнасць абсталявання. Вядуцца распрацоўкі новых канструкцыйных фрэзерных галовак.
Разглядаюцца ідэі распрацоўкі фрэзерных галовак са складанай кінематыкай руху рэжучых элементаў. Корпус галоўкі атрымлівае рух ад шпіндэля станка па існуючых схемах і, у сваю чаргу, перадае круцячы момант з дапамогай набору шасцерняў на рэжучыя элементы, зманціраваныя на меншых шпіндэлях.
Мал. 12. Магчымыя варыянты фрэзерных галовак:
а — са зменнымi рэжучымi элементамi; б — з суцэльным рэжучым вянцом
Разгледжаная канструкцыя фрэзернай галоўкі дазволіць аднача-сова ажыццяўляць рэзанне па схеме сустрэчнага іспадарожнагафрэзеравання. Фрэзерныя галоўкі дазваляюць разгледзець магчымасці ажыццяўляць рэзанне без дэфармацыі і прасавання стружкі.
Такая канцэпцыя дае магчымасць разлічваць на значнае памяншэнне энергаёмiстасці працэсу фрэзеравання.
