01-Kirisiw (perev)
.docxKIRISIW
Oqıw kursı programmalastırıw paradigmalarınıń hár qıylı kórinisleri hám olardı programmalastırıw tilleri hám sistemalarında qollap-quwatlawǵa tiyisli jantasıwlar menen tanıstıradı. Tiykarǵı itibar ideyalar hám olardı ámelge asırıwdıń ámeliy nátiyjelerinde kórinetuǵın tariyxıy áhmiyetke iye hám konceptual programmalastırıw tillerine qaratılǵan. Kórip shıǵılıp atırǵan paradigmalarga tán bolǵan programmalastırıw usılları hám tilleri programmalıq támiynattıń turmıslıq ciklın qollap-quwatlawdı óz ishine alǵan apparat hám interfeysdegi kompyuter programmalastırıw qurallarınınan interfeysdegi programmalıq informatika máselelerin tarqatıp alıwda qollanılatuǵın programmalastırıw texnologiyalarınıń evolyutsiyasın (ómirlik ciklin) sáwlelendiredi.
Programmalastırıw tilleri hám sistemaların jaratıw hám olardan paydalanıwda rawajlanǵan informaciyanı qayta islewge alternativ baǵdarlawlar ádetde programmalastırıw paradigmaları dep ataladı. Ámeldegi hám jańa programmalıq támiynat programmaların úyreniw hám anıq xarakteristikalaw programmalıq támiynat proektlerin qáliplestiriwde hám informaciya texnologiyalarını (IT) jetilistiriwde de maqsetke muwapıq tańlawǵa da kompyuter tillerin jaratılıwına járdem beriw ushın arnalǵan.
Programmalastırıw tilleri hám sistemaları kórinisindegi programmalıq paradigmalar IT potencialı haqqındaǵı bilimlerdi sáwlelendiredi. Programmalastırıw tili jaratılıwında ITni qóllaw tarawına salıstırǵanda belgili bir prognoznı sáwlelendiredi. Programmalastırıw sistemaların islep shıǵıw hám isletiw ámeliyatı bunday bilimlerdi toplawda programmalar kórinisinde olar ushın maǵlıwmatlar jıynaqları hám olardı tabıslı qóllaw pretsedentlari menen konkretlestiredi hám rawajlanıwlastıradı. Programmalastırıw tilleri programmanıń tabısı, jeke hám ulıwma túsiniklerdi aytıp, waqıyalar, hádiyseler, hádiyseler hám processlerdi " kepillikli" xarakteristikalaw ushın qolaylı qural járdeminde mashqalalardı sheshiwdiń kontseptual sxemasın hám olardı sheshiw usılların belgileytuǵın programmalastırıw sistemaların tabıslı tańlaw nátiyjesi retinde qaralıwı múmkin. Programmalıq támiynattı islep shıǵıw quramalı programmalıq támiynat sistemaların jaratıwda paydalanılatuǵın til túsinikleri hám ámelge asırıw strukturalarıniń ámeliyligin sáwlelendiredi. Sonı atap ótiw orınlı, programmalastırıw tilleriniń ataqlılıq dárejesi tabıslı orınlanǵan proektlerde qollanılatuǵın programmalastırıw tilleri reytinginen parıq etedi.
Programmalıq paradigmalarda Robert Floyd Turingniń lekciyaları dıqqatqa ılayıq hám ol programmistlerdi tayarlaw mashqalası kózqarasınan usı kontseptsiyanıń áhmiyetine itibardı qarattı. Ol programmalardı analiz etiw hám tekseriw (verifikaciya) teoriyalarına tiykar salǵan ataqlı alım. Maǵlıwmatlardı qayta islewdiń bir qatar nátiyjeli usılların usı avtor zárúr dep esaplaǵan.
Programmalıq támiynat programmalastırıw proektleriniń tabısına, hár qıylı programmalıq támiynat programmaların úyreniwdiń ayrıqsha qásiyetlerine hám olardı programmalastırıw tillerinde qalay hám qáytip qollap-quwatlawı kerekligin atap ótiw orınlı.
Programmalıq támiynat islep shıǵıw hám paydalanıwda, biz, kóp márte, xabardı, bir formadan basqa formaǵa almastırıw (awdarma qılıw) menen shuǵıllanamız. Buyurtpashı óziniń PT sına mutajliklerin qandayda bir talaplar kórinisinde dúzedi. Sol talaplardan kelip shıǵıp, berilgen apparatura spetsifikatsiyası bolıw múmkin, bazalı programmanı táminlewin hám paydalana turıp, PT sınıń sırtqı usınısın jaratadı. Sırtqı klassifikaciyalaw hám programmalastırıw tiliniń spetsifikatsiyası tiykarında, paydalanıwshı interfeysi hám jaratıladı. Hár bir programma teksti, onı hár qanday almastırıwda, atap ótsek, ondaǵı qatelerin dúzetiwde, baslanǵısh informaciya bolıp, esaplanadı. Paydalanıwshı, hújjetler tiykarında PT sın qollaw ushın, qatar háreketlerin ámelge asıradı hám alınǵan natiyjelerdeǵı interpretatsiyasını bajaradı. Bul hám islep shıǵarıwdıń basqa qatar processlerinde, informaciyanıń kórsetilgen awdarması isletiledi.