Учебное пособие 737
.pdf
|
у |
|
|
I = ∫2 |
|
|
|
x |
|
xy2 dy = ∫2 |
|
|
|
|
x |
|
|
|||||||||||||
|
у=х/2 |
|
|
xdx∫2 |
xdx∫2 |
y2 dy |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
x |
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
y |
3 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
x |
3 |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
= |
∫x |
|
|
|
|
|
|
|
dx = ∫x |
|
dx = |
||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
0 |
|
|
3 |
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
24 |
|
|
|
||||||||||
|
у=0 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
х |
|
1 |
|
∫2 x4dx = |
|
1 x5 |
|
2 |
|
|
4 |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
= |
|
|
|
= |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
Рис. 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
24 |
|
|
24 5 |
|
|
|
15 |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 6. Вычислить интеграл
I = ∫1 dx∫1 (x + y)dy
0 x
Решение
|
|
1 |
1 |
|
|
|
|
1 1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|||||
I = ∫ |
∫(x |
+ y)dy dx = ∫ ∫xdy + ∫ydy dx = ∫ x |
∫dy + |
∫ydy dx = |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
x |
|
|
|
|
0 x |
|
|
|
x |
|
|
|
|
0 |
|
x |
|
|
|
x |
|
|
|
|
||||||
|
1 |
|
y2 |
|
1 |
1 |
|
2 |
|
1 |
|
|
x2 |
1 |
|
|
|
3 |
|
2 |
|
|
|
1 |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
= |
|
xy + |
|
|
|
dx = |
x |
− x |
|
+ |
|
|
− |
|
|
dx = |
|
− |
|
x |
|
+ x |
+ |
|
dx |
= |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
∫0 |
2 |
|
x |
∫0 |
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
∫0 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
3 |
1 |
1 |
|
|
1 |
|
|
3 |
|
x |
3 |
|
x |
2 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
= − |
∫x2dx + ∫xdx + 1 |
∫dx |
= |
− |
|
|
+ |
|
+ 1 x |
|
|
|
= − |
+ |
+ |
1 = |
1 . |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
0 |
0 |
2 |
0 |
|
|
2 3 2 2 |
|
|
0 |
|
|
|
2 |
|
2 2 2 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Пример 7. Вычислить объем тела, ограниченного |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
поверхностями x = 0 , y = 0 , |
z = 0 , |
x + y + z =1 с по- |
|
|
|
мощью тройного интеграла.
Решение. Данное тело изображено на рис. 5. На рис. 6 изображена проекция этого тела на плоскость Оху.
21
z |
у |
1
x+y+z=1 |
|
1 |
x+y=1 |
|
|
|
|
|
|
||
|
y |
|
D |
х |
|
1 |
0 |
1 |
|||
|
|
1 |
x |
Рис. 6 |
Рис. 5 |
V= ∫∫∫dxdydz , где (V) – область, ограниченная поверхностями
(V )
x = 0 , y = 0 , z = 0 (координатные плоскости), x + y + z =1
(плоскость, отсекающая на координатных осях отрезки, равные 1), т. е. область (V) есть пирамида. Из чертежа видно, что по любой из переменных можно с одинаковым успехом брать постоянные пределы, и они равны 0 и 1. Возьмем, например, постоянные пределы по х ( 0 ≤ õ ≤1). Проекцией пирамиды на плоскость Оху является треугольник, ограниченный прямыми x = 0 , y = 0 и x + y =1 (рис. 6). Отсюда определяем пределы
интегрирования по у ( 0 ≤ ó ≤1− õ ). Для переменой z нижним
пределом будет, очевидно, z = 0 (плоскость Оху), а верхним – значение z, полученное из уравнения плоскости
x + y + z =1 , т. е.
z =1− x − y .
Определив пределы интегрирования по каждой переменной, можем представить данный тройной интеграл через повторный и вычислить объем тела:
22
|
1 |
1−x |
|
|
|
1−y−x |
|
|
|
|
|
1 |
|
1−x |
|
1−y−x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
V = ∫dx |
|
∫ |
dy ∫ dz = ∫dx |
∫ z |
|
|
|
|
dy = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
1 |
|
1−x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
y |
2 |
|
|
|
|
|
|
1−x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
= ∫dx |
∫ |
(1− y − x)dy = ∫ |
y |
− |
|
− xy |
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
2 |
|
|
1 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
1− x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
= ∫ 1− x − |
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
− x (1− x) dx = ∫ 1 |
− x − |
+ x |
− |
|
|
− x + x2 |
dx = |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= ∫ |
− x + |
|
|
dx = |
∫dx −∫xdx + |
∫x2dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
1 x − |
x |
2 |
|
|
|
|
x |
3 |
|
|
|
|
1 |
|
|
1 − |
1 |
|
1 |
|
|
1 |
|
(êóá. åä) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
= |
+ |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
0 |
|
|
2 |
|
2 |
|
6 |
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
= + + |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
координатными+ + − 1 = 0 (рис. 5) |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Пример |
|
8. |
|
Даны векторное |
|
|
|
поле, |
которая |
|
совместно ис |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
плоскость p: |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
плоскостями образует пирамиду V. Пусть |
- |
|||||||||||||||||||||||||||||||
вне пирамиды V. Требуется |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- контур |
, |
|||||||||||||||||||||||||||||
основание пирамиды, принадежащее плоскости p; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ограничивающий поверхность |
|
; |
|
|
- нормаль к |
|
, направленная |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
нормалью |
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
вычислить: 1) циркуляцию вектор- |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
по |
|
|
|
|
|
|
|
|
контуру |
|
, |
применив |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
ного |
поля |
|
|
|
|
|
|
замкнутому |
|
теорему |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и огранниченной им поверхностью |
|
с |
|||||||||||||||||||||||||||||
Стокса к контуру |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
поток векторного поля |
|
|
|
через полную поверхность |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
пирамиды V в направлении внешней |
нормали к ее поверхно- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
сти, Применив теорему Остроградского-Гаусса. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Решение. 1) по теореме стокса: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ц = |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
23
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 0 |
|
||
|
= |
|
|||||||
Ц=0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2) по формуле Остроградского-Гаусса: |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
П = = , |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
= |
|
+ |
|
+ |
|
= 1 + 1 + 1 = 3, |
|
||
П = 3 = 3 |
= 3 1 |
1− |
1−− = 1 |
||||||
|
|
|
|
|
|
интеграла0 0 |
в точности0 |
2 |
|
Подробное решение этого |
|
|
|
изложе- |
но в примере 7 на странице 23.
Ответ: 1) 0; 2) 0,5.
Пример 9. Найти изображение по Лапласу функции f (x) = e−3t cos 4t sin 2t.
Решение. Предварительно преобразуем исходную функ-
цию, |
|
|
1 |
|
воспользовавшись |
|
формулой |
||||
sin ax cos bx = |
(sin(a +b)x +sin(a −b)x). В результате пол у- |
||||||||||
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
||
чим |
f (x) = |
e |
−3t |
(sin 6t −sin 2t). Воспользуемся изображени- |
|||||||
2 |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
6 |
|
2 |
|
||
ем функций sin 6t ÷ |
и sin 2t ÷ |
. По теореме |
|||||||||
p2 +62 |
p2 + 22 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
смещения получим
24
e−3t sin 6t ÷ |
|
|
6 |
|
|
|
; |
|
e−3t sin 2t |
÷ |
|
|
2 |
|
. |
|
|||||||||||||
( p + 3)2 |
+ 62 |
|
|
( p + 3)2 |
+ 22 |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Используя свойство линейности преобразования Лапласа, |
|
||||||||||||||||||||||||||||
окончательно запишем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
f (x)= |
1 |
e |
−3t |
sin 6t − |
1 |
e |
− |
3t |
sin 2t |
÷ |
1 |
|
|
|
|
6 |
|
|
− |
1 |
|
2 |
|
. |
|||||
2 |
|
2 |
|
|
2 ( p +3)2 |
+ 62 |
2 ( p +3)2 |
+ 22 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Пример 10. Найти функцию-оригинал для функции |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
F ( p) = |
|
|
|
1 |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
p2 ( p2 + 4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Решение. Для отыскания функции-оригинала по данному |
|
||||||||||||||||||||||||||||
изображению разложим функцию F ( p) |
|
на простейшие дроби |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
F ( p) = |
|
|
|
1 |
|
|
|
= |
|
A |
+ |
B |
|
+ Cp + D . |
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
p2 ( p2 + 4) |
|
|
|
|
p2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
p2 + 4 |
|
|
|
Неизвестные A, B, C, D находим методом неопре-
деленных коэффициентов. Для этого приводим правую часть равенства к общему знаменателю
1 |
|
= |
Ap( p2 + 4)+ B( p2 + 4)+ (Cp + D)p2 |
|
|
|
|
. |
|
p2 ( p2 |
|
p2 ( p2 |
||
+ 4) |
|
+ 4) |
Из тождественного равенства дробей заключаем, что коэффициенты при соответствующих степенях p в числителях
дробей слева и справа должны быть равны. Это приводит к следующей системе уравнений для коэффициентов
A, B, C, D
25
|
p3 |
|
|
|
A +C = 0 |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
p2 |
|
|
|
B + D = 0 |
|
|
|
|
|||||
|
p1 |
|
|
|
4A = 0 |
|
|
|
|
|||||
|
p |
0 |
|
|
|
4B =1 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Откуда получаем A = 0, B = |
1 |
, |
C = 0, |
|
D = − 1 . |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
Тогда запишем |
1 |
|
|
|
|
= |
1 |
|
1 |
− |
1 |
|
1 |
. |
p2 ( p2 + 4) |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
4 |
|
p2 |
4 |
|
p2 + 4 |
Для каждой из полученных дробей с помощью таблицы изображений основных элементарных функций легко установить функцию-оригинал
1 |
|
1 |
÷ |
1 t; |
1 |
|
|
1 |
|
= |
1 |
|
2 |
÷ |
1 sin 2t. |
|
4 |
|
p2 |
|
4 |
4 |
|
p2 + 4 |
8 |
|
p2 + 4 |
8 |
|||||
Откуда |
F ( p) = |
|
1 |
|
|
÷ |
1 t − 1 sin 2t. |
|
||||||||
p2 ( p2 |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
+ 4) |
|
4 |
8 |
|
|
|
Пример 11. Методом операционного исчисления найти частное решение дифференциального уравнения
x |
′′ |
−3x |
′ |
− 4x = e |
4t |
|
′ |
|
|
|
с начальными условиями x(0) = 0, x (0) =1 . |
||||
|
|
Решение. |
Пусть решение |
x(t) имеет изображение x( p), |
x(t) ÷ x( p). Тогда по теореме о дифференцировании оригинала получим
x′(t) ÷ p x( p)− x(0); x′′(t) ÷ p2 x( p)− p x(0)− x′(0).
26
Запишем изображение правой части исходного уравнения
e4t |
÷ |
1 |
|
, |
тогда |
заданное |
дифференциальное |
|
уравнение |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
p − 4 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
примет вид |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
( p2 x( p)−1)−3 px( p)− 4x( p) = |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
p − 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
или |
x( p)(p2 −3 p − 4) =1 + |
|
|
|
1 |
|
|
; |
|
x( p) = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p −3 |
|
|
. |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p − 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
( p − 4)(p2 −3 p − 4) |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
Функция x( p) является решением |
|
исходной |
задачи в |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
изображении Лапласа. Найдем функцию-оригинал |
x(t). Для |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
этого разложим дробь на простейшие |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
p −3 |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
p −3 |
|
|
|
|
|
= |
|
|
A |
|
|
|
|
+ |
|
|
B |
|
+ |
C |
. |
||||||||||||
|
( p − 4)(p |
2 |
− |
3 p −4) |
( p − 4) |
2 |
( p +1) |
( p |
− 4) |
2 |
|
|
p − 4 |
p +1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Методом |
|
|
неопределенных |
|
коэффициентов |
|
получим |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
A = |
1 |
, B = |
4 |
|
, |
C |
= − |
4 |
. |
|
Для |
|
|
полученных |
|
дробей |
найдем |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
5 |
25 |
25 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
функции-оригиналы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
÷ e4tt; |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
÷ e4t ; |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
÷ e−t . |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
( p − 4) |
2 |
|
|
|
|
|
p − 4 |
|
|
|
|
p +1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
Окончательно |
решение |
дифференциального |
|
уравнения |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
запишем в виде |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x(t) |
= |
1 |
e |
4t |
t + |
4 |
|
|
e |
4t |
− |
|
4 |
e |
−t |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
25 |
|
|
|
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
27
Пример 12. Методом операционного исчисления найти решение системы дифференциальных уравнений
3x′+ y′+ 2x =1, |
удовлетворяющее |
начальным |
условиям |
||||
|
+4 y′+3y= 0, |
||||||
x′ |
|
|
|
|
|
|
|
x(0) = 0, y(0) = 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Обозначим x(t) ÷ x( p), |
y(t) ÷ y( p) |
и напишем |
||||
систему вспомогательных уравнений |
|
|
|||||
|
(3 p + 2)x( p)+ p y ( p) = |
1 |
, |
p x( p)+ (4 p +3) y |
( p) = 0. |
||
|
|
||||||
|
|
|
p |
|
|
|
Решая эту систему, находим
x( p) = |
|
4 p +3 |
= |
|
1 |
− |
|
|
1 |
|
− |
33 |
|
, |
|
p( p +1)(11p + 6) |
2 p |
|
5( p +1) |
10(11p |
+ 6) |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
11 |
|
|
||
y( p) = − |
|
|
= − |
|
|
− |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
( p +1)(11p +6) |
5 |
|
+1 |
11p +6 |
. |
|
|||||||||
|
|
|
|
p |
|
|
|
Здесь правые части уравнений разложены на простейшие дроби, как показано в примере 9. По изображениям находим функции-оригиналы, т. е. искомые решения системы
|
1 |
|
1 |
|
−t |
|
3 |
|
−6t /11 |
|
|
1 |
|
−t |
−e |
−6t /11 |
|
x(t) = |
|
− |
|
e |
|
− |
|
|
e |
|
, |
y(t) = − |
5 |
e |
|
. |
|
2 |
5 |
|
10 |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
28
Пример 13. Даны два комплексных числа z1 = − 12 + i 23
и z2 =1 + i . Записать их в тригонометрической форме. Найти в тригонометрической форме:
1) z z |
|
; 2) |
z1 |
; 3) |
z5; 4) |
3 |
|
. |
|
2 |
z |
||||||||
|
|||||||||
1 |
|
z2 |
|
1 |
1 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Тригонометрическая форма записи комплексного числа z = x +iy имеет вид
z = ρ(cosϕ + i sin ϕ),
где ρ = z = x2 + y 2 - модуль комплексного числа; ϕ = arg z
- аргумент комплексного числа. Аргумент комплексного числа определяется по формуле:
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
, |
при |
x > 0; |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
arctg |
|
+π, |
при |
x < 0, |
y > 0; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
arg z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
= arctg |
|
|
|
|
−π, |
при |
x < 0, |
y < 0; |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
π |
, |
|
|
|
|
|
|
при |
x = 0, |
y > 0; |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
при |
x = 0, |
y < 0. |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
− |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
В нашем случае находим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
π |
|
π |
|
|
ρ1 = |
1 +1 = |
|
|
2 , ϕ1 = arctg1 |
= |
и |
z1 = 2 |
+ i sin |
, |
||||||||||||||
|
|
4 |
cos |
4 |
4 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
29
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
π |
|
|
π |
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
ρ |
2 |
= |
3 +1 = 2 |
, ϕ |
2 |
= arctg |
|
|
|
= |
6 |
и z |
= 2 cos |
6 |
+ i sin |
6 |
. |
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
1 |
|
|
|
1) Если z1 = ρ1(cosϕ1 +i sin ϕ1 ), |
z2 = ρ2 (cosϕ2 + i sin ϕ2 ), то |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z1 z2 = ρ1 ρ2 [cos(ϕ1 +ϕ2 )+i sin(ϕ1 +ϕ2 )]. |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
В нашем случае |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
z1 z2 = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
π |
|
|
π |
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
5π |
+i sin |
5π |
|
||||||||||||||||
2 |
|
|
+ |
|
+ |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 cos |
4 |
|
6 |
+i sin |
4 |
|
|
=2 2 cos |
12 |
12 |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
2) Если z1 = ρ1(cosϕ1 +i sin ϕ1 ), |
z2 = ρ2 (cosϕ2 + i sin ϕ2 ), то |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z1 |
= |
ρ1 |
[cos(ϕ |
|
−ϕ |
2 |
) + i sin(ϕ −ϕ |
2 |
)]. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z2 |
|
|
ρ2 |
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
В нашем случае |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
z |
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
π |
|
|
|
|
|
π |
|
π |
|
|
|
|
|
π |
|
|
π |
|
|||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
|
− |
|
|
+ i sin |
|
|
− |
|
|
|
= |
|
2 cos |
|
|
|
+ i sin |
|
|
. |
|
|||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
4 |
|
6 |
|
4 |
6 |
|
12 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
z2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|||||||||||||||||||||
3) Если z = ρ(cosϕ +i sin ϕ), то z n = ρn (cos nϕ + i sin nϕ). |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
В нашем случае |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z5 |
|
|
|
|
(cos 5ϕ + i sin 5ϕ). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
4) Если z = ρ(cosϕ +i sin ϕ), то |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ϕ + 2kπ |
|
|
|
ϕ + |
2kπ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
n z = n ρ |
|
+ i sin |
где k = 0,1,2,..., n −1. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
cos |
|
|
n |
|
|
|
|
|
n |
|
|
, |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
30 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|