Добавил:
husanovahayriniso@gmail.com Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
маъруза матни.docx
Скачиваний:
64
Добавлен:
09.01.2021
Размер:
516.33 Кб
Скачать

1.2. Миқдорий ва Сифатий тадқиқотлар

Социологик тадкикотларнинг барча ахборот йигиш методлари иккита ката гурухга ажратилади: микдорий ва сифатий.Микдорий тадкикотлар инсонларнинг хулк-атвори тавсифини объектив равишда урганишга мулжалланган. Микдорий тадкикотлар тасвирий устунликка эга.

Бу тадкикотларда микдорий тадкикотларнинг узига хос режали таомили асосида ахборотни кайта ишлаш амалга оширилади. Микдорий тадкикотлар амалга ошириш учун жуда кийин талаблар куйилади, булар, тахминийлик назарияси ва математик статистика.

Шунинг билан боглик тарзда олинган хулосалар йигандиси, асосий йигиндига утказилади.

Сифатий тадкикотлар махсус техника ердамида чукур ахборотни йигишга мулжалланган. Сифатий тадкикотларни интерпретатив деб аташ мумкин. Сифатий тадкикотлар бизларга инсонлар хакида, инсонларнинг узини тутиши ва кискаси «Нега» деган саволга жавоб беради. Бу тадкикотларга кийин талаблар шарт эмас.

Сифатий тадкикотлар – бу очилиш жараёнидир, уз навбатида микдорий тадкикотлар – бу тасдиклаш ва исботлаш жараёнидир. Микдорий ва сифатий тадкикотлар уртасидаги асосий фарклар куйида келтирилган К. Пламер ва В.В. Семенова жадвалида курсатиб берилган. Лекин улар бир-биридан фарк килади.

Социологик тадкикотларнинг микдорий ва сифатий методлари уртасидаги фарклар

№п/п

Таккослаш асоси

Микдорий методлар

Сифатий методлар

1

2

3

4

1.     .

Куллашдан максад

Макросоциологик тадкикотлар

Микросоциологик тадкикотлар

2.

Куллашдан максад

Урганилаетган ходисага изох бериш

Урганилаетган ходисани тушуниш

3.

Тадкикот масалалари

a.  Ходисанинг улчовларини улчаш

b. Алохида улчовлар учун алока урнатиш

a.  икала ходисани номойон этиш

b.  Ходисани концептуаллаштириш ва интерпретлаштириш

4.

Тадкикотчининг урни

«бетараф» кузатувчи

«эьтироз билдирувчи катнашчи

5.

Тадкикотчиларнинг диккат марказида

a.      Социал тузилма ва институтлар

b.    Объектив факторлар

c.    умумий социал жараёнлар

a.    Инсон

b.    Субъектив факторлар

c.Алохида хусусий жараёнлар

6.

Тадкикотлар гипотезалар шаклланиши

Маълумот йигишни бошлашдан олдин

Маълумотни билиш жараёнида

7.

Тадкикотчилар инструментлари

a.     Асосий боскичгача тайерланади

b.    Формаллаштирил ган, барча тадкикотчиларга бир хил

a.  Асосий боскичгача ва иш жараёнида аникланган

b.    формаллаштирилмаган, алохида тадкикотчилик тажрибасини акс этади

8.

Тадкикотчилик жараёнлари

Стандартлаштирилган уларни шархлаш тахмин килинади.

Стандартлаштирилган камдан-кам шархланади.

9.

Анализ бирлиги

Фактлар, вокеалар,

Субъектив фактлар инсон учун.

10.

Анализ мантиги

Дедуктив: операционалазация тушунчаси оркали абстракциядан фактгача.

Индуктив: фактдан концепсиягача.

11.

Асосий анализ усуллари

a.      ходисаларни классификатсиялаштириш

b статистик усуллар ёрдамида

c.    Системалаштириш

a.  ходисани тавсифлаш

b. куйилган бахони тахлил килиш.

c. Тасаввур килиш.

12.

Бу тадкикотлар куйидаги шаклда намоён булади

Статистик булиш, шкала хулосалари, индекслар ва хокозолар

Хужжатни тахлил килиш, интеллектуал махсулотлар.

13.

Ишончлиликка аник эришилади.

Урнатилган алокалар такрорланиши.

Вокеани аниклаштириш ва фикрлар намоён булиши.

14.

Тадкикотчилик усуллари

Каттик ва совук

Юмшок ва иссик

Микдорий ва сифатий тадкикотларни бир – биридан ажратиб булмайди, чунки улар бир – бири билан боглик ва бир – бирини тулдириб туради. Факатгина шу йул билангина ахборотни тулик олиш имкони мавжуд булади. Микдорий тадкикотлар утказилаетганда, куп холларда ахборот лоиш учун сифатий технологияларидан фойдаланилади. ( Ассоциацилар, тугалланмаган гаплар ва хакозалар). Шунинг билан бир каторда, бир нарсани эсдан чикариш керак эмас, яъни Микдорий ва сифатий методларнинг специфик тадкикот максади, йуналиши ва урганиш объекти булади.

Назорат саволлари

1. Социологик тадқиқот ўтказишнинг турларини санаб ўтинг?

2.Социологик тадқиқот усулларининг қисқача хусусиятларини изоҳлагш?

3. Миқдорий ва Сифатий тадқиқотлар ўртасидаги асосий фарқланишлар қандай?

Соседние файлы в предмете Методология, методика и техника социологического исследования