Temat 12. Handel zagraniczny

Handel zagraniczny jest to odpłatna wymiana towarów i usług z partnerami posiadającymi stałą siedzibę poza granicą celną państwa. Handel zagraniczny w najczęściej stosowanym znaczeniu to jedynie eksport i import dóbr materialnych. W szerszym zakresie obejmuje on również usługi świadczone i uzyskiwane od kontrahentów zagranicznych, związane zarówno z eksportem i importem towarów, jak też występujące samodzielnie np.: techniczne, przewozowe, turytyczne licencje.

Celem handlu zagranicznego każdego kraju jest przede wszystkim :

• zapewnienie wzrostu gospodarki narodowej przez zaspokojenie jej potrzeb w dziedzinie importu niezbędnego;

• obniżenie ogólnospołecznych nakładów pracy na osiągnięcie określonego poziomu i struktury produktu narodowego, dzięki realizacji międzynarodowego podziału pracy.

Import dóbr, których nie można uzyskać w kraju, ze względów klimatycznych (np. w Polsce – bawełna, owoce cytrusowe itp.) lub z powodu braku odpowiednich złóż surowców (np. w Polsce – rudy żelaza, ropa naftowa) – to import niezbędny.

Import substytucyjny obejmuje dobra, które można wytworzyć w kraju, ale z różnych względów opłaca się sprowadzać je z zagranicy. Niektóre towary mogą być wytwarzane w kraju, ale koszty wytwarzania byłyby niewspółmiernie wysokie w porównaniu z kosztami importu tych towarów. Dokonywany jest także import środków konsumpcji, takich, które służą lepszemu zaspokojeniu potrzeb konsumentów w kraju i wzbogaceniu asortymentu towarów. Import dóbr inwestycyjnych rozszerza z kolei możliwości inwestowania, umożliwia przyswojenie przez gospodarkę krajową osiągnięć najwyższego poziomu techniki stając się czynnikiem postępu technicznego.

Handel między dwoma krajami może przynosić korzyści dla każdego z nich nawet wtedy, gdy jeden kraj produkuje wszystkie towary taniej niż kraj partnera. Wywożąc bowiem towary taniej produkowane zużyje on na produkcję dóbr eksportowanych za granicę mniejszą ilość pracy od tej, którą w warunkach danego kraju trzeba by zużyć na wyprodukowanie dóbr zakupionych za granicą. W literaturze znany jest przykład ilustrujący tęteorię, za pomocą którego dowiedziono, iż w Portugalii opłacał się eksport wina za sukno do Anglii, mimo że produkcja obu towarów wymagała w Portugalii mniej nakładów pracy.

Wiele jest przyczyn, które powodują, iż koszty produkcji w różnych krajach są różne. Wpływają na to różnice warunków naturalnych, poziomu rozwoju sił wytwórczych, tradycji produkcji itd.

Korzyści wymiany międzynarodowej są związane ze specjalizacją. Specjalizacja zależy od warunków technicznych i ekonomicznych danego kraju. Kraj produkuje wyroby w ilości przekraczającej zapotrzebowanie węwnętrzne i eksportując je może uzyskać środki na zwiększenie importu towarów nie wytwarzanych w kraju (import niezbędny). Kraj taki może także sprowadzać dzięki tym środkom towary, których wytwarzanie byłoby bardziej kosztowne niż rozszerzenie produkcji wyspecjalizowanej, przeznaczonej na eksport.

Handel zagraniczny umożliwia bardziej racjonalne wykorzystaniezasobów i sił wytwórczych kraju. W ten sposób handel zagraniczny pobudza postęp techniczny, zwiększa wydajność pracy i efektywność gospodarowania, a co za tym idzie – przyczynia się do powiększenia zarówno dochodu narodowego w skali kraju, jak też produkcji światowej.

Handel zagraniczny wywiera znaczący wpływ na wysokość dochodu narodowego i dynamikę jego wzrostu. W wielu nowoczesnych gałęziach przemysłu, takich jak: przemysł elektromaszynowy, motoryzacyjny, elektroniczny, chemiczny itp., bez eksportu trudno zapewnić opłacalną skalę produkcji. Wiele gałęzi przemysłu, w krajach małych i średnich, może rozwijać się jedynie przez dalszą specjalizację w eksporcie oraz kooperację z takimi samymi gałęziami w innych krajach.

Handel zagraniczny odgrywa istotną rolę w dostosowaniu struktury podaży do struktury wewnętrznego zapotrzebowania gospodarki kraju. Im mniejszy kraj i im wyższy jest poziom jego rozwoju, tym większą rolę odgrywa wymiana międzynarodowa w jego gospodarce.

Ważnym parametrem w badaniu efektywności handlu zagranicznego jest kurs walutowy. Przez kurs walutowy należy rozumieć cenę jednostki pieniądza krajowego wyrażoną w pieniądzach zagranicznych lub cenę jednostki pieniądza zagranicznego wyrażoną w pieniądzu krajowym.

Poziom kursu zależy od wielu czynników, takich jak: produkcja globalna, eksport, import, inwestycje, konsumpcja a także od warunków produkcji.

Racjonalna wymiana międzynarodowa – przy wadliwych relacjach cen krajowych – nie może być oparta na cząstkowych rachunkach mikroekonomicznych, ponieważ to, co może być opłacalne dla przedsiębiorstwa, nie musi być opłacalne z punktu widzenia gospodarki jako całości.

Wyraz, zwroty i wyrażenia do tekstu

Stała siedziba Granica celna Samodzielnie Zapewnienie Import niezbędny Ogólnospołeczny Nakłady pracy Poziom Złoża surowców Środki konsumpcji Zużyć Warunki naturalne Koszty produkcji Wymiana międzynarodowa Przekraczający Wydajność pracy Wysokość dochodu narodowego Relacje Ceny krajowe

Постійне місце знаходження Митний кордон Самостійно Гарантування Необхідний імпорт Загальносуспільний Затрати праці Рівень Поклади сировини Споживчі засоби Використати Природні умови Витрати на виробництво Міжнародний обмін Той, що перевищує Продуктивність праці Розмір національного доходу Співвідношення Вітчизняні ціни

Uwaga! Słowa blizkoznaczne:

konsumpcja = użytkowanie;

gałąź = dziedzina;

zapewniać =gwarantować;

zużyć na coś = wykorzystać na coś;

wymagać = żądać.

Ćwiczenie 1. Proszę odpowiedzieć na pytania do tekstu:

1. Jak można zdefiniować pojęcie „handel zagraniczny”?

2. Jakie są podstawowe cele handlu zagranicznego?

3. Jakie są typy importu i na czym one polegają?

4. Dlaczego koszty produkcji w różnych krajach są różne? Jakie czynniki na to wpływają?

5. Jaka jest pozytywna rola handlu zagranicznegow gospodarce każdego kraju?

6. Co jest ważnym parametrem w badaniu efektywności handlu zagranicznego?

Ćwiczenie 2. Do wyrazów z kolumny A proszę dobrać odpowiednie wyrazy z grupy B i ułożyć z nimi zdania:

A	B
relacje zużycie zapewnienie wytwarzanie brak czynnik kraj	produkowanie współzależności państwo nieobecność faktor zagwarantowanie wykorzystanie

Ćwiczenie 3. Proszę przetłumaczyć zdania z języka ukraińskiego na język polski:

1. Рівень валютного ризику залежить від умов виробництва, експорту, імпорту, інвестицій, споживання.

2. Імпорт інвестиційних благ розширює можливості інвестування.

3. Торгівля між двома країнами може приносити користь для кожної із них навіть тоді, коли одна держава вирроюляє усі товари дешевше, ніж держава партнера.

4. Міжнародна торгівля стимулює технічний прогрес, збільшує продуктивність праці та ефективність господарства.

5. Необхідний імпорт – це імпорт тих благ, яких не можна отримати у своїй країні з огляду на кліматичні умови або у зв’язку із відсутністю відповідних покладів сировини.

6. Існує багато причин, що спричиняють відмінності у коштах виробництва.

7. У сучасних галузях промисловості без експорту важко забезпечити оплачуваний масштаб виробництва.

8. Користь від міжнародного обміну пов’язана зі спеціалізацією країн.

Ćwiczenie 4. Zadanie twórcze:

Proszę wypowiedzieć swoją opinię co do następujących zagadnień:

1. W jakiej dziedzinie Ukraina jest atrakcyjna dla zachodnich inwestorów?

2. Co warto Ukrainie importować i jakie towary ona najczęściej eksportuje?

3. Jak rozumiesz pojęcie „strefa wolnego handlu”? Czy ma jakieś korzyści dla Ukrainy strefa wolnego handlu z Rosją, Białorusią?