Қазақстан Республикасының ғылым және білім министрлігі Қарағанды мемлекеттік техникалық университет Кафедра: РМПИ Курстық жұмыс Тақырыбы: Жатық және көлбеу қазбаларды өткен кездегі аттыру жұмыстарын жобалау (13 нұсқа) Орындаған: Кеңесбек А. Группа: ГД 11-1 Тексерген: Имашев А. Қарағанды 2012

Нұсқа – 13.

Қазба формасы – Трапеция.

Қазбаның биіктігі H, м – 2.

Қазбаның төменгі ені В, м -4.

Қазбаның жоғарғы ені B, м – 3.

Жыныс түрі – Алевролит.

Жыныстардың беріктік коэффициенті, f – 4.

Жыныстардың құрылымын ескеретін коэффициент, f₀ –1,3.

Атылғыш заттың түрі – АММ АП-5ЖВ.

АЗ патронының диаметрі d_n, мм – 32.

Шпурды қолдану коэффициенті (ШҚҚ)  – 0,95.

Шпурдың тереңдігіl_шп, м – 2,2.

Қазбаның өтілетін қимасы S_вч, м² – 15,6.

Қазбаның өтілетін қимасының ауданы S_пр, м² – 12,6.

Мазмұны

Кіріспе.................................................................................................................................4

1 Жатық және көлбеу қазбаларды өткен кездегі аттыру жұмыстарын жобалау.........5

1. Атылғыш затты таңдау (АЗ)....................................................................................5

2. АЗ шартты шығынын анықтау.................................................................................5

3. Шпурдың тереңдігін анықтау..................................................................................6

4. Шпурлардың санын анықтау....................................................................................6

5. АЗ шығынын анықтау................................................................................................7

6. Бұрғылап аттыру жұмыстарының паспортын құру.................................................9

2 Курстық жұмыстың орындалу реті.............................................................................10

Қолданылған әдебиеттер тізімі......................................................................................13

Кіріспе

Курстық жұмыс жазбаша және графикалық бөлімнен тұрады. Жазбаша бөлімнің ішінде кіріспе, негізгі бөлім және есептеуден, қорытынды бөлім және қолданылған әдебиеттер орналасқан.

Кіріспеде қазіргі бұрғылап аттыру жұмыстарының жер астында жүргізу жолдарын, алғы шептегі бригадалармен жүзеге асырылған негізгі техника-экономикалық көрсеткіштер болу керек.

Негізгі бөлім бірнеше бөлімдерден тұрады және есептеу мысалдары мен қажетті кестелерден тұрады.

Соңғы бөлімде бұрғылап аттыру жұмыстарының негізгі есептеулері жазылған.

1 Жатық және көлбеу қазбаларды өткен кездегі аттыру жұмыстарын жобалау

Сабақтың мақсаты мен міндеттері.Бұрғылап аттыру жұмыстарының негізгі параметрлерін анықтауды үйрену.

Сабақтың мазмұны.

1.1 Атылғыш затты таңдау (аз)

АЗ ұсынылған өндірістік атылғыш заттар тізімінен [1] шахтының газдылық режимін, жыныстардың беріктігі мен сулылығын ескеріп таңдайды, 2 кесте.

Газ бен шаң бойынша қауіпсіз шахталарда (кеніштерде) сақтық қасиеті жоқ ұнтақты және түйіршіктелген атылғыш заттарды таңдау керек: детонит М, тасты аммонит № 1, тасты аммонал № 3, гранулиттержәне т.б. Газ бен шаң бойынша қауіпті шахтыларда сақытық қасиеттері бар АЗ қолдану керек: жынысты кенжарларда – аммонит АП-5ЖВ, аралас және көмірлі кенжарларда – аммонит Т-19, метан бойынша аса қауіпті кенжарларда - угленит Э-6.

1.2 Аз шартты шығынын анықтау

АЗ шартты шығыны анықтау үшін проф. Н.М. Покровский формуласын қолданады

, кг/м³, (1)

мұндаq₁ = 0,1f – қалыпты аттыру шарттарындағы АЗ шығыны;

f – жыныстардың беріктік коэффициенті;

f₀ – жыныстардың құрылымын ескеретін коэффицент, келесі мәндерге ие болады: тұтқыр, серпінді және кеуекті - 2,0; дұрыс жатпағанжәнеұсақ шытынаған - 1,4; тақталы қабатталған, шпур бағытына перпендикулярлы - 1,3; ұсақ қабатты - 0,8;

v – жыныстардың қысылу коэффициенті, бір ашық беті болғанда, екі ашық беті болғандаv = 1,1-1,5;

S_вч – қазбаның өтілетін қимасы, м²;

- АЗ жұмыс қабілеттілігін ескеретін коэффициент;

А_ВВ – қабылданған АЗ жұмыс қабілеттілігі, см³, 1 кесте;

- АЗ патронының диамертрін ескеретін коэффициент, диметрі 28, 32, 36, 40 және45 ммболатын патрондар үшін сәйкес тен 1,14; 1,0; 0,89; 0,8; 0,71.

Кесте 1 – АЗ патрондағы тығыздығы

АЗ түрі	Аммониттер				Аммоналдар		Детонит М	Угленит Э-6
	6ЖВ	Тасы № 1	АП-5-ЖВ	Т-19	тасты № 3	М10
АВВ, см3	360	450	320	270	450	430	470	150
Δ, кг/м3	1000-1200	1430-1580	1000-1150	1050-1200	1000-1100	950-1200	920-1200	1100-1250

1.3 Шпурдың тереңдігін анықтау l_шп

Қолмен бұрығлау құралдарын қолданған кезде шпyрлардың тереңдігі АЗ түрі, жыныстардың беріктігі мен қазбаның өтілетін қимасының ауданы бойынша 2 кестеден қабылданады. Бұрғылау қондырғыларын қолданған кезде шпурлардың тереңдігі машиналардың техникалық мүмкіндіктерімен шектеледі де 3 кестеден қабылданады.

Кесте2 – АЗ түріне, жыныстардың беріктігі және қазбаның өтілетін қимасына байланысты шпурлардың тереңдігі

АЗ түрі	Жыныстар дың беріктік коэффициенті	Өтілетін қимасы келесі мәндерге ие болғандағы м2шпурлардың тиімді тереңдіктері (м)
		7	10	15	20	25
Аммонит АП-5ЖВ	2,5 5 8 12	2,3 1,9 1,6 1,4	2,6 2,1 1,8 1,5	2,8 2,3 1,9 1,7	3,0 2,4 2,1 1,8	3,2 2,6 2,2 1,9
Аммонит Т-19	2,5 5 8 12	2,2 1,8 1,5 1,3	2,5 2,0 1,7 1,5	2,7 2,2 1,9 1,6	2,9 2,3 2,0 1,7	3,1 2,5 2,1 1,8
Угленит Э-6	2,5 5	2,0 1,6	2,2 1,8	2,4 2,0	2,6 2,1	2,8 2,2

Кесте3 – Бұрғылау машинасының техникалық мүмкіндігіне байланысты шпурлардың тереңдігі

Бұрғылау қондырғысының атауы	Подача жүрісі, м	Шпурлардың тереңдігі, м
БУ-1, БУР-2, СБУ-2 1БУ-1, 1СБУ-2 БКГ-2 1БКГ-2 БУЭ-1м, БУЭ-3Т ПНБ-2Б 2ПНБ-2Б	2,75 3,3 2,8 3,3 3,0 2,5 2,75	2,5 3,1 2,5 3,0 2,7 2,2 2,5