- •Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі
- •Қазақстан Республикасының білім және ғылым Министрлігі Қазақ гуманитарлық заң университеті экономика, бизнес және әлеуметтік ғылымдар жоғары мектебі
- •Пәннің оқу бағдарламасы
- •Пән мазмұны Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
- •Обсөж және сөж тапсырмаларын орындау мен тапсырудың тақырыптық жоспары
- •Əдебиеттер
- •Глоссарий
- •Г қосымшасы
- •Білім бағалаудың жалпы кестесі
- •Семинарлық және тәжірибелік сабақтарды жүргізуге арналған әдістемелік нұсқаулар
- •1.1 Информатика пәні. Ақпараттық технологиялар.
- •1.2 Санау жүйелері. Сандарды бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне аудару.
- •2.1 Ақпарат және оның түрлері, қасиеттері.
- •2.2 Ақпаратты кодтау аsсіі (Ақпараттардың эем-да берілуі).
- •2.3 Компьютерде ақпаратты көрсету.
- •С кибернетика;
- •3.1 Бульдік алгебра функциялары, қатынас және жиындар.
- •3.2 Компьютердің логикалық негіздері.
- •3.3 Графтар мен ағаштар.
- •Логикалық қосу
- •Логикалық теріске шығару
- •4.1 Ақпараттық жүйелердің заң тәжірибесіндегі рөлі мен орны.
- •Қр «Ақпарат, ақпараттық технологиялар және ақпаратты қорғау туралы» Заңын талқылау
- •Эем архитектурасының негізгі түсініктері
- •5.1 Машинаны ұйымдастыру: Фон-Нейман принципі, басқару құрылғылары, командалар жүйелері мен типтері.
- •5.2 Компьютердің аппараттық қамтамасыздандырылуы. Енгізу-шығыру және тоқтату. Компьютер жадысының құрылғысы. Енгізу-шығару құрылғылары.
- •3 Сурет. Компьютердің функционалдық схемасы
- •5.3 Заң және құқық қорғау қызметі үшін ақпараттық – коммуникациялық технологиялар құрал – жабдықтарын белгілеу.
- •B. Қатты және иілгіш магниттік дискілердегі мәлімет жинақтауыш;
- •6.1 Алгоритмдердің концепциялары мен қасиеттері, алгоритмдерді жүзеге асыру.
- •6.2 Тапсырмаларды шешу стратегиялары.
- •Қазіргі бағдарламалық қамтамасыздандырылуға шолу.
- •7.1 Бқ жіктелуі.
- •7.2 Операциялық жүйелер
- •7.3 Linux операциялық жүйесіне шолу.
- •Linux операциялық жүйесімен танысу
- •Linux операциялық жүйенің негізгі қасиеттері
- •8.1 Операциялық жүйелер құрамы. Утилиттер. Драйверлер.
- •8.2 Ақпаратты қорғау.
- •8.3 Парольдер. Есептік жазбалар.
- •9.1 Желілер және телекоммуникациялар.
- •9.2 Желілік қауіпсіздік. Компьютерлік желілерде ақпаратты алу және жіберу.
- •9.3 Ақпаратпен және компьютерлердің желідегі ақпараттық өнімдермен жұмыс істеудің құқықтық ерекшіліктері.
- •10.1 Форматтау және документтерді стильдік безендіру
- •10.2 Microsoft Equation 3.0. Формулалар редакторы
- •Ms Word мәтіндік редакторында макрастармен жұмыс.
- •10.4 Ms Word мәтіндік редакторының графикалық мүмкіндіктері
- •11.1. Белгілеу және интерфейс. Ұяшықтарды форматтау.
- •11.2 . Деректерді енгізу және редактрлеу. Ұяшық адрестері
- •11.3 Сілтемелер. Функциялар құру
- •12.1 Программада математикалық есептеулер жүргізу.
- •12.2 Диаграммамен жұмыс
- •12.3 Логикалық функциялар. Екі және үш шартқа тәуелді функциялардың графигін тұрғызу
- •13.1 Деректер базасы туралы түсінік. Деректер базасының құрылымы. Дббж
- •13.2 Деректер базасының кестесін құру.
- •13.3 Заңнамалық деректер базасын құру және өңдеу.
- •14.1 Сұраныстар құру.
- •Сұратулардағы есептеулер
- •14.2. Форма түрінде деректерді көрсету.
- •14.3 Есептер құру.
- •1. Мббж (Мәліметтер базасын басқару жүйесі) бұл…
- •8. Access-те санауыш (счетчик) дегеніміз…
- •15.3 Презентацияны демонцтрациялау режимдері.
- •5 .Пәнді жүргізу бойынша әдістемелік нұсқаулар
- •"Информатика" пәні бойынша студенттің аудиториялық және аудиториядан тыс жұмыстарын ұйымдастыру.
- •1.2. Білімдерді бақылауға арналған материалдар
- •1.3. Семинарлық сабақтар, обсөж және сөж орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар
- •Арм (Hand-outs )
- •Тәжірибелік және лабораториялық жұмыстарды жүргізуге арналған материалдар
- •1.1 Тәжірибелік жұмыс. Санау жүйелері.
- •Тәжірибелік жұмыс.
- •1 Лабораториялық жұмыс. Бір жүйеден екінші жүйеге өту
- •2.1 Тәжірибелік жұмыс. Сандық ақпаратты көрсету
- •2.2 Тәжірибелік жұмыс. Мәтіндік ақпараттарды кодтау
- •Кодталған кестені қолдану
- •2 Лаборатораториялық жұмыс. Графикалық ақпаратты көрсету
- •3.2. Келесі айтылымдар үшін ақиқат кестесін құрыңыздар:
- •4.1. Тәжірибелік жұмыс. Компьютердің логикалық негіздері
- •4.2. Тәжірибелік жұмыс. Логикалық схемалар құру
- •4 Лабораториялық жұмыс. Графтар көмегімен тапсырмаларды шешу.
- •5.1. Тәжірибелік жұмыс. Эем архитектурасының негізі түсініктері
- •5.2. Тәжірибелік жұмыс. Дербес компьютер құрылғыларын оқып үйрену
- •5. Лабораториялық жұмыс. Әрекет принциптері және жүйелік блоктың негізгі құрылғылары.
- •6.1. Тәжірибелік жұмыс. Алгоритм. Қасиеттері және алгоритмдерді жазудың тәсілдері.
- •6.2. Тәжірибелік жұмыс. Алгоритмдердің блок – схемасын құру
- •6. Лабораториялық жұмыс. Экономикалық түрдегі алгоритмдік тапсырмаларды шешу
- •7.1. Тәжірибелік жұмыс. Бағдарламалық қамтамасыздандырудың жіктелуі
- •7.2. Тәжірибелік жұмыс. Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыздандыру
- •7. Лабораториялық жұмыс. Операциялық жүйеде жұмыс істеу.
- •6. Файлдар мен бумаларды жылжыту және көшіру
- •10. Файлдардың және бумалардың атауларын өзгерту
- •11. Файлды немесе буманы іздеу
- •12. Жақын арада қолданылған құжатты ашу жолы:
- •13. Файлдарды иілгіш магниттік дискіге көшіру:
- •8.1. Тәжірибелік жұмыс. Интерфейс операционной системы windows
- •8.2. Тәжірибелік жұмыс. Дефрагментация және дискті форматтау
- •Лабораториялық жұмыс 8. Антивирустар және архиваторлар
- •9.1. Тәжірибелік жұмыс. Компьютерлік желілер
- •9.2. Тәжірибелік жұмыс. Кілттік сөздер бойынша ақпарат іздеу
- •9. Лабораториялық жұмыс. Ақпараттық қауіпсіздік
- •Microsoft Equation 3.0. Формулалар редакторы
- •Лабораториялық жұмыс 10. Работа с длинными документами
- •11.1. Тәжірибелік жұмыс. Кестелік процессорлар.
- •Белгілеу және интерфейс. Ұяшықтарды форматтау.
- •11.2. Тәжірибелік жұмыс. Деректерді енгізу және редактрлеу. Ұяшық адрестері
- •11. Лабораториялық жұмыс. Excel программасы. Мәліметтерді сұрыптау және фильтрациялау
- •12.1. Тәжірибелік жұмыс. Қолданбалы тапсырмаларды шешуде кестелік процессорды қолдану Сілтемелер.
- •Функциялар құру.
- •12.2. Тәжірибелік жұмыс. Финанстық функциялар.
- •12. Лабораториялық жұмыс. Кестелік процессордың графикалық мүмкіндіктері
- •13.1. Тәжірибелік жұмыс. Ms Access. Шебер көмегімен кестелер құру
- •13.2. Тәжірибелік жұмыс. Конструктор режимінде кесте құрылымн Редактрлеу
- •1. Пішін шебері көмегімен Пәндер пішінін жасау.
- •3. Автопішін көмегімен пішін режимінде Студенттер кестесін толтыру керек.
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •13. Лабораториялық жұмыс. Кестедегі мәліметтерді сұрыптау
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •14.1. Тәжірибелік жұмыс. Ms Access. Сұраныстар құру
- •Өздік жұмыс үшін тапсырмалар:
- •14.2. Тәжірибелік жұмыс. Формаларды жасау
- •1. Пішін шебері көмегімен Пәндер пішінін жасау.
- •3. Автопішін көмегімен пішін режимінде Студенттер кестесін толтыру керек.
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •Өздік жұмыс тапсырмалары:
- •15. Тәжірибелік жұмыс. ДАйЫн шаблондарды қолданып презентациялар құру.
- •(3 Кредит)
1.2 Санау жүйелері. Сандарды бір санау жүйесінен екінші санау жүйесіне аудару.
Сандарды цифр деп аталатын символдар көмегімен бейнелейді. Біз білетін цифрлар араб (0,1,2,…9) және рим (І,ІІ,…Х,,…) цифрлары.
Сандарды атау және жазу ережелері мен әдістерінің жинағын – санау жүйесі деп атайды.
Санау жүйесі позициялық емес және позициялық болып екіге бөлінеді.
Римдік жүйе
Ондық санау жүйесі
I
1
V
5
X
10
L
50
C
100
D
500
M
1000
Бұл жүйеде арифметикалық амалдар орындау күрделі болғандықтан әлем біртіндеп позициялық санау жүйесіне ауысты.
Позициялық санау жүйесінде санның әрбір цифрының мәні өзінің тұрған орнына (позициясына) байланысты. Мысалы: 757,7 санында бірінші тұрған 7 жүздікті, үшінші тұрған 7 бірлікті, төртінші тұрған 7 ондық үлесті білдіреді. Кезкелген позициялық санау жүйесі өзінің негізімен сипатталады.
Позициялық санау жүйесінің негізі деп онда қолданылатын цифрлар санын айтады Ондық санау жүйесі. Базистік цифрлары: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9.
Негізі: 1 Екілік санау жүйесі. Базистік цифрлары: 0,1. Негізі: 2 Екілік санның әрбір цифрын бит деп атайды.
Сегіздік санау жүйесі.
Базистік цифрлары: 0,1,2,3,4,5,6,7. Негізі: 8
Он алтылық санау жүйесі.
Базистік цифрлары: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9,A,B,C,D,E,F (A=10, B=11, C=12, D=13, E=14, F=15)Негізі: 16 Кез келген санау жүйесінде берілген санды ажырату үшін оның негізін төменгі индекс ретінде жазып қояды. Мысалы: 52410 – ондық сан, 101011,01012 – екілік сан, 4568 – сегіздік сан, 3Е5А116-он алтылық сан. Кез келген санау жүйесіндегі санды қосынды түрінде жазуға болады. Мысалдар: 52410=5*102+2*101+4*1006
Болашақ заңгерлердің кәсіби ақпараттық-технологиялық даярлығын жетілдіру.
Қазіргі кезде индустриялық қоғамнан ақпараттық өркениетке, ашық және құқықтық мемлекет құру барысында, қоғамның даму факторы жүйелі түрде өзгеріп, қоғамның ақпараттық-коммуникацияға бет бұруына байланысты біздің саясатымызға, экономика мен әлеуметке, ғаламдық экономика және қоғамдағы қатынастарға өзгерістер енді.
Құқық саласындағы болашақ мамандарын жаңа өрлеу заманында ақпараттандыру негіздерімен қаруландыру бүгінгі күннің кезек күттірмейтін мәселелерінің бірі. Себебі, біздің қазіргі өмір сүріп отырған кезең – ұлан-ғайыр әлеуметтік өзгерістердің дәуірі, ақпарат, техника және технология тасқыны кәсіпқой мамандарға жоғары кәсіби даярлық алуға мүмкіндік береді.
Осыған орай Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру – мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» Жолдауында білім беру саласының басты міндеті – 2010 жылға дейін білім беруді дамыту жөніндегі мемлекеттік бағдарламаны орындай отырып, осы саланың сапалы қызмет көрсету аясын кеңейту және осы заманға сай білім алуға және озық технологияларды игеруге мүмкіндік беретін білім берудің тиімді инфрақұрылымын жасауды аяқтау екендігі айтылған.
Қазіргі заманда ақпараттық және бағдарламалық білім беруді қамтамасыз ету жетістіктері негізінде білім алудың ауқымды мүмкіндіктері туып отыр. Соның ішінде үздіксіз білім алу мәселесі де тұр. Кез келген адам білім алу барысында білімнің сапалы болғанын қалайды. Бұл жерде ақпараттық технологияның атқарар ролі ерекше. Осы негізде болашақ заңгерлерді даярлауда ақпараттық технологияларды қолданудың маңыздылығын саралап көрсетуге болады:
- ақпараттық технология арқылы оқытудың маңыздылығы бұл ғылымның тек ЭЕМ-ді пайдалану мүмкіндіктері мен олардың жұмыс істеу принциптерін түсіндіріп қана қоймай, қоғамдық өмірде және адамдар арасында ақпараттарды кеңінен тарату заңдары мен тәсілдері туралы түсініктер береді;
- ақпараттық технологияларды пайдалану болашақ заңгерлердің белгілі бір ақпаратты жинау, дайындау және өңдеу жұмыстарын жеңілдетіп, жобалау және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жылдам жүргізуге мүмкіндік береді;
- ақпараттық технологияларды пайдалану белгілі бір мәдениет иесі болуды талап етеді, яғни ол мәдениеттіліктің белгісі болып саналады. Ол үшін ЭЕМ-нің негізгі мүмкіндіктерін жақсы білу қажет, олар – мәселелерді айқын түрде қоя білу, оларды шешудің жоспарын жасау және түсінікті түрде жазу, қажетті мәліметтерді айқындай білу мен алынған нәтижелерді талдау мәселелерін әрбір адамның жетік меңгеруі болып табылады. Мұндай мәдениеттілікті игеру логика мен ақпарат заңдарын білуді көздейді.
Соңғы жылдардың ішінде көптеген ғалымдар ақпараттық процестің талабына жауап беретін мамандарды даярлау мәселесіне назар аударған. Зерттеу тақырыбына сәйкес ғылыми-педагогикалық жұмыстарды талдау негізінде көптеген ғалымдардың жұмысын қарастырдық:
- кәсіби білім беру мәселесін зерттеу Б. Әбдікәрімұлы, В.В. Егоров, З.А. Исаева, С.Т. Каргин, К.М, Кертаева, А.П. Сейтешев, Қ.А. Сарбасова, М.В. Семенова, Н.Д. Хмель, Л.А. Шкутина және т.б.;
- білім беруді ақпараттандыру, компьютерлік техниканы оқу процесінде пайдалану, оны қолдану Е.А. Батешов, Р.М. Дұзбаева, Д.М. Жүсібалиева, Д.А. Казимова, Ж.А. Қараев, М.С. Мәлібекова, Ә.К. Мыңбаева, А.И. Тәжіғұлова және т.б.;
- оқыту технологиясын оқу процесіне енгізу В.П. Беспалько, И.Ф. Исаев, И.Я. Лернер, В.А. Сластенин, Н.Ф. Талызина, Е.Н. Шиянов және т.б.;
- білім беру саласында құжаттану мамандықтарын даярлауда ақпараттық технологияны қолдану С.А. Муликова, Т.А. Медеуова, Г.О. Тәжіғұлова, Г.Е. Самашова және т.б.;
- құқық қорғау органдары қызметкерлерінің даярлығын арттыру А.В. Баширов, Р.Т. Завотпаев, Е.А. Лобынцева, Н.Ә. Мыңжанов, Р.Д. Оқашев, С.С. Түркенова, Е.Т. Түсіпбеков және т.б.
Жоғарыдағы еңбектерді талдау зерттеудің көкейкестілігінің болашақ заңгерлердің кәсіби ақпараттық-технологиялық даярлығын жетілдіру бағытында жұмыс істей алатын, ақпараттарды өңдеп, жұмыс барысында дұрыс шешім қабылдай алатын қызметкерді даярлауда екендігін көрсетеді. Заңгер кәсібінің сипаттамасына байланысты ол тек қана заңгерлік білімді терең біліп қана қоймай, жоғары құқықты мәдениет пен кәсіби ақпараттық технологияларды да білуге міндетті.
Заңгер дегеніміз – заң саласындағы, заңгерлік қызметтегі, заңдық істерді (құқықтық нормаларға сәйкес қарастыру мен шешім қабылдауды талап ететін және қылмыстық істер мен азаматтық дауларды, қақтығыстарды) жүзеге асыратын маман. Жоғары оқу орындарында заңгерлік даярлық қазіргі заман талабына сәйкес жүргізіліп, оқыту процесінің негізгі мазмұнын құрайды және оның маңызды мәселелеріне жауап береді.
Қазіргі қоғамның заңгер маманға деген талабына, дәрежесіне сәйкес келуі – дайындығы кәсіби стандартқа жауап беретін құқықтық және заң жұмысының негізін білуі, заңгердің қызметі – құқықтық ақпаратпен жұмыс жасай отыра, оның ішкі мәнін түсіну. Ол дегеніміз – материалдың мазмұнын, құқықты тарату мүмкіндігін бекіту, оның басқару потенциалын көтеру және т.б. Аталған жұмыстарды орындау барысында заңгерлер тек құқық көздерін ғана біліп қоймай, құжат мәтіндерін талдай алуы, қайта шыққан заңнамалық құжат актілерін салыстыру, берілген нұсқаның ішінен дұрысын іріктеу жұмыстарын тиімді атқара алады.
Жалпы заңгер кәсібіне қойылатын талаптар: нақты және теориялық білімді, қазіргі құқықтық және экономикалық қатынастарда ойлау қабілеті дұрыс, мемлекеттік саясат ағымын талқылай алатын маман болу; заңдарды білу; өзінің білімін кәсіби қызметтегі практикада пайдалана білу; мамандығы бойынша практикалық дағдыларды игеру немесе жұмысында қолдана алу қабілетінің барлығы. Заңгерлердің кәсіби мәдениеттілігі дегеніміз – басқару әдістерін білу, адамдарға әсер ету; ел арасында тәрбиелік және құқық жұмыстарын жүргізу немесе насихаттау; еңбекті ұйымдастырудың ғылыми әдісін меңгеру, үнемі біліктілігін жетілдіру; нарықтық даму жағдайында өзге адамдармен қарым-қатынас жасай білу қасиеті.
Болашақ заңгерлердің кәсіби қызметінің педагогикалық-психологиялық ерекшеліктерін талдау барысында олардың даярлығын жетілдіру жеке тұлғаның өзін-өзі көрсете білу және алынған білімді іс жүзінде жүзеге асыра алу дәрежесімен өлшенеді. Демек, бұдан шығатын қорытынды: болашақ заңгерлердің кәсіби ақпараттық-технологиялық даярлығын жетілдіру өз кезегінде заңгерлердің кәсіби мамандығынан туындайтын ұйымдастырушылық, зерттеушілік және әлеуметтік-коммуникативтік компоненттерін құрайды.
Тест 10 сұрақ
1 – тақырып бойынша тест сұрақтары
ЭЕМ арқылы информацияны жинау, сақтау, түрлендіру, жеткізу және оны пайдалану заңдылықтары мен әдістерін зерттейтін комплексті ғылым
Кибернетика
Информатика
Экология
Философия
Математика
Он алтылық санау жүйесінде неше цифр қолданылады?
A. он;
B. сегіз;
C. оналты;
D. екі;
E. ешқандай.
2 ондық саны екілік санау жүйесінде қалай жазылады?
A. 10;
B. 01;
C. 00;
D. 11;
E. 2.
256 символдан тұратын информация мөлшерінің біреуін кодтау үшін қандай бірлік қолданылады?
A. 1 бит;
B. 1 байт;
C. 4 бит;
D. 1 Кбайт;
E. 1 мегабайт.
10001101 екілік саны сегіздік санау жүйесінде неге тең?
A. 215;
В. 431;
C. 103;
D. 432;
E. 120.
Мына 111011+101010 екілік сандардың қосындысы неге тең?
A. 1100101;
В. 0101100;
C. 0101101;
D. 0011011;
E. 1101100.
Мына 10110-111 екілік сандардың айырмасы неге тең?
A. 1110;
В. 1000;
C. 1011;
D. 1111;
E. 1001.
10 ондық саны екілік санау жүйесінде қалай жазылады?
A. 1010;
B. 0010;
C. 1111;
D. 0101;
E. 1100.
10 ондық саны сегіздік санау жүйесінде қалай жазылады?
A. 12;
B. 10;
C. 11;
D. 15;
E. 13.
15 ондық саны он алтылық санау жүйесінде қалай жазылады?