- •Пәндер модулінің оқу әдістемелік кешені
- •Астана – 2014
- •Ұлттық құқық жоғарғы мектебі Мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасы
- •Пәннің оқу жұмыс бағдарламасы
- •Астана – 2014
- •Мазмұны
- •Түсіндірме беретін жазба
- •Аралас пәндер тізімі және олардың мемлекет және құқық теориясымен өзара байланысы:
- •Пәннің мазмұны
- •Мемлекеттің мәнін және оның қоғамдық тағайындалуын дұрыс түсіну үшін мемлекет типологиясының ғылыми маңызы.
- •Ұлттық құқық жоғарғы мектебі Мемлекет және құқық теориясы мен тарихы кафедрасы
- •Пәннің оқу бағдарламасы (Syllabus)
- •Астана – 2014
- •Қолданылатын негізгі әдебиеттер:
- •6. 7. Дәріс және семинар сабақтарының мазмұны
- •10. 1 Аралық бақылау сұрақтары
- •11. Емтихан сұрақтары
- •12. Ұсынылатын әдебиеттер тізімі
- •13. Негізгі терминдер мен түсініктер сөздігі
- •14. Пән бойынша іі аралық бақылау бойынша бағалау критерийлері
- •15. Білім бағалаудың жалпы шкаласы
- •2011-2014 Оқу жылына
- •2011-2014 Оқу жылына
- •3.Дәрістік кешен (дәріс тезистері, дәріс конспектілері)
- •4. Пәнді игеру үшін ұсынылатын әдістемелік нұсқаулықтар
- •5.Курстық жұмыс жазу үшін әдістемелік нұсқаулар
- •6. «Мемлекет және құқық теориясы» пәні бойынша курстық жұмыстарының тақырыптары
- •2011-2014 Оқу жылына
- •2011-2014 Оқу жылына
13. Негізгі терминдер мен түсініктер сөздігі
Абсолюттік монархия-шексіз монархия
Әлеуметтік норма-қоғамдық манызы бар қоғамдық қатынасты реттейтін, қабылданған және бекітілген нормалардың жиынтығы
Басқару нысаны-қоғамда жоғары мемлекеттік биліктің ұйымдасуы
Гипотеза-өмірде болатын нақтылы жағдайларда құқықтық норманың қолданылуы
Достық-сирек кездесетін, тәуелсіз мемлекеттердің арнайы бір мақсатқа жету үшін құрылған одағы
Демократиялық режим-барлық халықтардың теңдік пен бостандыққа негізделген идеясында мемлекеттің басқару ісіне қатысуы, биліктің халықта болуы
Демократиялық емес режим-халықтың билік жүргізу ісінен алшақтатылуы
Диспозиция-құқық нормасы бекіткен субъектілердің мінез-құлық ережелері
Империя-мемлекеттің күш қолдану арқылы біріктіру
Конституциялық монархия-шектелген монархия
Креационизм-әлемнің барлығын құдайдын жаратуымен түсіндіреді
Конфедерация-бір біріне тәуелсіз мемлекеттердің арнайы бір мақсатқа жету үшін құрылған одағы
Конституция-мемлекеттің құқықтық жүйесінде ең жоғарғы күші бар, референдум арқылы немесе парламентте қабылданатын құрылтайлық дәрежеге ие негізгі заңы
Консолидация-кейбір нормативтік құқықтық кесімдерді біріктіру арқылы нормалдарда кездесетін қайталауларды жоққа шығарып, жаңа мәтінін қалыптастыру
Құқықтық мемлекет-мемлекетте гуманизм, адамгершілік, теңдік, бостандық идеяларының құқықтық қағидаларға ұласып, құқық үстемдік еткен, бассыздық пен заңсыздыққа жол бермеу үшін биліктің барлық тармақтарының арнайы тетіктермен тежеу арқылы адам құқытарының тиімді қорғалуы
Құқық-әрбір этнос мәдениетінің үлгісі ретінде қалыптасып, мемлекетпен қоғамдық қатынастарды реттеу, қорғау мақсатында бекітілген, адамгершілік қасиеттерді анықтайтын, әділеттілік қағидаларын жариялайтын және қажет болған жағдайда күшпен қамтамасыз етілетін нормалардың жиынтығы
Құқық қағидалары-қоғамдық қатынастарды реттеу, қорғау барысында қалыптасқан құқық жүйесінің қалыптасыу және құрылуының, мәнінің негізгі идеяларының жиынтығы
Құқықтық идеализ-құқықтық қоғамдық қатынастарды реттеудегі рөл мен мүмкіндіктерін асырып бағалау
Құқықтық нигилизм-құқықтық тәртіпке деген сыйламаушылық көз қарас
Мемлекет-арнайы бір аумақтық кеңістіктегі таптық қоғамда билік жүргізетін басқаруды іс жүзіне асырайтын арнайы адамдардың құқықтық негізде ұйымдасқан саяси жүйесі
Мемлекет нысаны-мемлекетте билік жүргізуді ұйымдастырудың арнайы сынарларының мәндік жиынтығы
Мемлекеттің құрылым нысаны-мемлекетте биліктің территориялық кеңістікте ұйымдасуы және іс жүзіне асырылуы
Мемлекеттің функциялары-оның алдында тұрған міндеттері мен мақсаттарын іс жүзіне асырудың негізгі бағыттары
Ңұсқаулық-заңдардың қоғамдық қатынастардың қандай да бір саласында қолданылуын егжей-тегжей көрсететін нормативтік-құқықтық кесім
Объект-құқық бұзушылы қол сұққан қоғамдық қатынастардың жиынтығы және соның нәтижесінде зиянды зардаптардың пайда болуы
Плюрализм-көппікірлілік
Реципроктлық-коллективті түрде өндірілген өнімнің бәріне ортақ болуы
Редистрибуция-жиналған барлық өнімнің қоғам мүшелері арасында тең бөлінуі
Республика-жоғары мемлекеттің биліктің қалыптасуы сайлау арқылы белгілі бір мерзімге дейін құрылады
Романо-германдық құқықтық жүйе-тарихи даму барысында рим құқығы және оның рецепциясын жасау негізінде нормативті құқықтық кесімдердің қабылдануы
Регламент-қандайда бір мемлекеттік орган мен оның құрылымдық бөлімшелерінің қызметінің ішкі тәртібін реттейтін нормативтік құқықтық кесім
Саяси режим-мемлекетте билік жүргізудің арнайы тәсілдері
Санкция-мемлекет бекіткен құқықтық нормасын субъектілерге қолданылатын жаза, заңды жауапкешіліктін түрі
Субъект-жауапқа тарту қабілеттілігі бар, құқық бузушылық жасаған сәтте заң белгіленген арнайы жасқа толған адамда айтады
Унитарлық-мемлекетте бір орталықтан басқарылатын биліктің қалыптасуы, құрамында басқа мемлекеттік құрылымдардың болмауы және аумақтарының әкімшілік-аумақтық бөліктерден құрылуы
Федерация-бір мемлекеттің құрамында толық тәуелсіздікке ие болмаған мемлекеттік субъектілердің болуы
Функция-орындау деген мағынаны білдіреді
Эволюция теориясы-әлемнің пайда болуы Үлкен жарылыс теориясымен түсіндіріледі
Құқық-әрбір этнос мәдениетінің үлгісі ретінде қалыптасып, мемлекетпен қоғамдық қатынастарды реттеу,қорғау мақсатында бекітілген,адамгершілік қасиеттерді анықтайтын,әділеттілік қағидаларын жариялайтын және қажет болған жағдайда күшпен қамтамасыз етілетін нормалардың жиынтығы.
Құқық қағидалары-қоғамдық қатынастарды реттеу,қорғау барысында қалыптасқан құқық жүйесінің қалыптасужәне құрылуының,мәнінің негізгі идеяларының жиынтығы.
Әлеуметтік норма-қоғамдық маңызы бар қоғамдық қатынасты реттейтін,қабылданған және бекітілген нормалардың жиынтығы.
Құқықтық идеализм-құқықтың қоғамдық қатынастарды реттеудегі рөл мен мүмкіндіктерін асырып бағалау.
Құқықтық сана-қолданыстағы және қалаған құқыққа деген адамдардың қатынасын көрсететін сезімдері мен елестерінің ,көз қарастары мен эмоцияларының жиынтығы.
Құқықтық нигилизм құқықтық тәртіпке деген сыйламаушылық көзқарас.
Консолидация-кейбір нормативтік құқықтық кесімдерді біріктіру арқылы нормаларда кездесетін қайталауларды жоққа шығарып,жаңа мәтінін қалыптастыру.
Гипотеза-өмірде болатын нақтылы жағдайларда құқықтық норманың қолданылуы.
Диспозиция-құқық нормасы бекіткен субьектілердің мінез-құлық ережелері.
Санкция-мемлекет бекіткен құқық нормасын субьектілерге қолданылатын жаза,заңды жауапкершіліктің түрі.
Құқықтық идеализм-құқықтың қоғамдық қатынастарды реттеудегі рөл мен мүмкіндіктерін асырып бағалау.
Обьект-құқық бұзушылық қол сұққан қоғамдық қатынастардың жиынтығы және соның нәтижесінде зиянды зардаптардың пайда болуы.
Субьект-жауапқа тартуға қабілеттілігі бар,құқық бұзушылық жасаған сәтте заң белгіленген арнайы жасқа толған адамды айтады.
Құқықтық нигилизм құқықтық тәртіпке деген сыйламаушылық көзқарас.
Регламент-қандай да бір мемлекеттік орган мен оның құрылымдық бөлімшелерінің қызметінің ішкі тәртібін реттейтін нормативтік құқықтық кесім.
Құқық нормасын доктриналдық талқылау- құқық нормаларын ғалымдармен-заңгерлермен кітаптарында, ғылыми түсініктемелеріндегі, мақалаларындағы өте терең және негізді талқылау.
Нормативті келісім- құқықтық- шығармашылық субьектілерінің арасындағы келісім, оның нәтижесінде жаңадан құқық нормасы пайда болады.
Келісім тәртібі- шаруашылық және басқа келісімдердегі көрсетілген міндеттерді субьектілердің сақтай білуі.
Табиғи құқық- адамның табиғи қамтамасыз етілген құқықтары мен еркіндігінің жиынтығы, сонымен қатар, белгілі заң шығарушыдан тәуелсіз.
Құқықты теріс пайдалану- субьективті құқықты оның әлеуметтік орнына қарсы пайдалануы арқылы заңмен қорғалатын қоғамның, мемлекеттің, жеке адамдардың құқықтарын бұзу.
Ипичмент- жоғары лауазымды адамдарды жауапқа тарту процедурасы.
Талап- бұзылған құқықты не болмаса, дауға түскен заңды мүддені қорғайтын заңды құрал.
Лоббизм- белгілі әлеуметті құрылымдардың мүдделері үшін , құқықтық шығармашылық процессінде және құқықты қолдануда басқару шешімдеріне қысым жасайтын топ арқылы ықпал ету нысаны.
Мораль- адамдардың тәртібін, жақсылық, әділдік, адалдық жағынан реттейтін нормалар мен принциптерінің жүйесі.