2. Превенторларды басқару жүйесі.

Превенторлар, ысырмалар, және дроссельдер негізгі және көмекші пульттермен ашылып жабылады. Негізгі пульт гидравликалық басқару станциясымен бірге ұңғыма сағасынан 10 м кем емес арақашықтықта орналасады. Меаникалық жетек плакшкалы превенторларды жабу үшін қолданылады. Гидроаккумуляторға май сорап арқылы айдалады. Гидроаккумулятордағы жұмыс қысымы 10 МПа аспайды.

3. Пневмокомпенсаторлар, жұмыс жасау принципі, түрлері.

Пневмокомпенсаторлар сораптағы поршеньдердің жылдамдықтарының әрт үрліліген байланысты сұйықтың әркелкі берілуі тербелістен туатын қысым пульсациясын теңестіру үшін арналған.

Пневмокомпенсатор сығылған ауа немесе азотпен толтырылған жабық ыдыс болып келеді. Сұйықты беру кезінде газдың көлемі азайып, нәтижесінде газдың бастапқы қысымы сораптың жұмыс қысымына дейін өседі. Сораптың жұмыс кезінде пневмокомпенсатордағы газ көлемі периодты түрде сорап берілісінің бір қосжүрісі кезіндегі аралықта ауысып отырады.

Пневмокомпенсаторлардың бітеулі типтегі диафрагмалы, шартәріздес (сфералы), пошенді түрлері сериялы өндірісте шығыралады.

Билет № 22

1. Бұрғылау роторы. жұмыс жасау принципі, құрылымы.

Ротор айналдыруға және ұңғыманың тік осі бойынша ілгері орын ауыстыратын бұрғылау тізбегіндегі айналу моментін беруге арналған. Сонымен қатар ротор КТО кезінде бұрғылау және шегендеу тізбегін ұстап тұруға арналған.

Ротор жетегі бұрғылау шығырынан немесе жеке қозғалтқышпен шынжырлы, карданды және тісті берілістермен іске асырылады. Роторлар пневматикалық ұстау сынасымен немесе онсыз да болады.

Роторларды келесі параметрлері бойынша жіктейді:

-ротор үстелінің тесігінің өту диаметрі;

-рұқсат етілетін статикалық жүктеме;

-қуат.

Бұрғылау қондырғыларында роторды ұңғы сағасының үстіне орнатады. Ротор конструкциясы жақтаудан және конустық шестерна мен дөңгелектің көмегімен жылдам жүрісті біліктен айналыс алатын үстелдан тұрады.

Ротор жақтауы болат құймадан жасалады. Жақтауда үстел мен жылдам жүрісті білікті орнатуға арналған горизонталь және вертикаль ойма болады.

2. Шығырдың таспалы тежегішін есептеу.

Таспалы тежегіштер құбыр тізбектреін көтеріп ұстау, түсіру жылдамдығын реттеу, толық тоқтату, бұрғылау кезінде қашауды жіберіп отыру қызметтерін атқарады. Тежегіш шкивутер мен фрикционды колодкалар арасында болатын үйкелістен пайда болатын тежегіш моменті мына шартты қанағаттандыру қажет:

мұнда айналдырушы момент, Н∙м;

тежеу қорының коэффициенті.

Таспалы тежегішпен жасалатын тежеу моменті

мұнда Т – таспаның қуушы ұшының тартылуы, Н;

таспаның қашушы ұшының тартылуы, Н;

тежеу шкивінің диаметрі, м;

тежеу шкивтерінің саны.

3. Тәл арқандары, негізгі талаптар, ерекшеліктері.

Тәлді арқандар үш түрде жасалады:

1Метал өзекпен (мс)

2Үш тармақты органикалық өзекпен (ос)

3Пластмасты өзекпен (пс)

Арқандардың негізгі өлшемдері МЕСТ 10853-71 көрсетілген.

Беріктігі бойынша тәлді арқандарды екі маркаға – жоғарғы және бірінші – В1 бөледі.

Болат арқандардың ұзақтұрақтылығы материал мен оның құрылымына байланысты. Болат өзекшелер сығылуға қатысты үлкен кедергіге ие, соныдқтан олардың ұзақтұрақтылығы пластмассалыға қарағанда жоғары, ол олар өз кезегінде пенькалыларға қарағанда ұзағырақ шыдайды (30%).

Ұзақтұрақтылққа ең көп әсер ететін коррозидан сақтау және арқандарды майлау болып табылады (техникалық вазелин, гурдон мен битумның қоспасы, полиамидті майлар және т.б.). майлау өзіндік жабысқақтыққа ие болу керек (адгезия).

Тәлді арқандар екі өрім арқылы жасалады. Ең көп қолданылатыны алты өрімді арқандар.

Билет № 23