34

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ КОЛЛЕДЖДЕР ҚАУЫМДАСТЫҒЫ

ҚАЗІРГІ ЖӘНЕ БОЛАШАҚТАҒЫ ҒЫЛЫМ: ЖАСТАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ БІЛІМДЕРІН ДАМЫТУДЫҢ РӨЛІ МЕН БОЛАШАҒЫ

(Жастар жылы мен ҚазҰУ-дың 85 жылдығына арналған)

Студенттік ғылыми-практикалық конференция МАТЕРИАЛДАРЫ

МАТЕРИАЛЫ

студенческой научно-практической конференции, посвященной 85-летию КазНУ им. аль-Фараби и Году Молодежи, НАУКА НАСТОЯЩЕГО И БУДУЩЕГО:

РОЛЬИПЕРСПЕКТИВЫМОЛОДЕЖИ ВРАЗВИТИИНАУЧНЫХЗНАНИЙ

Алматы «Қазақ университеті»

2019

1

Наука настоящего и будущего: роль и перспективы молодежи в развитии научных знаний:

материалы студенческой научно-практической конференции, посвященной 85-летию КазНУ им. альФараби и Году молодежи. – Алматы: Қазақ университеті, 2019. – 158 с.

ISBN 978-601-04-3964-1

В книге представлены научные доклады участников городской научно-практической конференции на тему «Наука настоящего и будущего: роль и перспективы молодежи в развитии научных знаний», посвященной 85летию КазНУ им. аль-Фараби и Году молодежи.

Содержание.

Секция 1. Правоведение. Юридическая наука 21 века: актуальные проблемы юриспруденции Секция 2. Экономика. ТенденцииинтеграциифинансовойиэкономическойсистемыКазахстанав современных

условиях Секция 3. Лингвистика. Современная лингвистика: новые подходы и актуальные исследования

Секция 4. Общеобразовательные дисциплины. Актуальные вопросы науки в области общеобразовательных дисциплин.

Секция 5. Информационные технологии. ITтехнологии как двигатель научного прогресса.

Секция 6. Педагогика и образование. Современные исследования молодых педагогов в контексте научных знаний.

Сборник адресован преподавателям, студентам и школьникам.

© КазНУ имени аль-Фараби, 2019

© Ассоциация колледжей г. Алматы, 2019

ISBN 978-601-04-3964-1

2

СЕКЦИЯ 1.

ПРАВОВЕДЕНИЕ ЮРИДИЧЕСКАЯ НАУКА 21 ВЕКА: АКТУАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ЮРИСПРУДЕНЦИИ

ДТП ПО ВИНЕ ПЕШЕХОДА

Гулиев А., студент 3 курса, специальность «Правоведение»

Научный руководитель: Мусалаева Ш.А.

Колледж КазНУ им.аль-Фараби

Тема безопасности пешеходов не перестает быть актуальной. По статистическим данным, каждое десятое дорожно-транспортное происшествие в Казахстане происходит по вине пешеходов.

Вопросы крайне низкой культуры поведения на дорогах, безответственность участников дорожного движения довольно часто обсуждаются общественностью. Согласно действующему законодательству РК в случае ДТП виновным признается водитель, который владеет автомобилем - средством повышеннойопасностииобязанпринятьмерыпообеспечениюбезопасностидорожногодвижения. На сегодняшний день меньше внимания уделяется пешеходам, которые то и дело искушают судьбу, игнорируют элементарные правила безопасности, провоцируя тем самым дорожно-транспортные происшествия.

Ежедневно мы являемся участниками дорожного движения в качестве водителей, пешеходов или пассажиров. Непростые взаимоотношения водителей и пешеходов постоянно обсуждаются на различных форумах. По статистике за 12 месяцев 2011 года зарегистрировано в РК 12 019 ДТП, в 2012 году - 14 168 ДТП, в 2013 году - 16 924 ДТП. Причиной основного количества ДТП, по прежнему, является низкая дисциплина водителей, допускающих грубые нарушения ПДД РК. Однако нельзя забывать и о том, что примерно 46 % ДТП ежегодно происходит в результате наезда на пешеходов. Между тем, в 2013 году 770 ДТП произошло по вине самих пешеходов, в том числе зарегистрировано 67 ДТП по вине пешеходов, находившихся в состоянии опьянения.

Статьей 917 п. 1 ГК РК предусмотрено - в ред (имущественный и (или) неимущественный), причиненный неправомерными действиями (бездействием) имущественным или неимущественным благам и правам граждан и юридических лиц, подлежит возмещению лицом, причинившим вред, в полном объеме.

Вроде бы все понятно. Если водитель совершил ДТП, а именно наезд на пешехода, то в полном объеме обязан возместить нанесенный вред. Противоположным образом обстоит ситуация, если вина в ДТП не водителя, а пешехода.

Каксказановстатье935 п. 2 ГКРКеслигрубаянеосторожностьсамогопотерпевшегосодействовала возникновению или увеличению вреда, то в зависимости от степени вины потерпевшего и причинителя вреда размер возмещения должен быть уменьшен. В п. 3 статьи 935 ГК РК сказано - при грубой неосторожности потерпевшего и отсутствии вины причинителя в случаях, когда его ответственность наступает независимо от вины, размер возмещения должен быть уменьшен или в возмещении вреда может быть отказано, если законодательными актами не предусмотрено иное. При причинении вреда жизни и здоровью гражданина полный отказ в возмещении не допускается. А п. 4 той же статьи гласит - винапотерпевшегонеучитываетсяпривозмещениидополнительныхрасходов( статья937 настоящего Кодекса), возмещении вреда лицам, понесшим ущерб в результате смерти гражданина ( статья 940 настоящего Кодекса), а также при возмещении расходов на погребение ( статья 946 настоящего Кодекса).

Данная норма законодательства прямо обязывает водителя оплачивать нанесенный ущерб пешеходу даже в том случае, если пешеход был признан виновным в совершенном ДТП. Получается, что 770 пешеходов, которые в 2013 году были признаны виновными в ДТП, имеют право на возмещение понесенных расходов на лечение и прочих расходов, а 770 водителей, которые были освобождены от ответственности, т.к. не являлись виновниками ДТП, обязаны оплатитьэти расходы. Однако имуществу

3

данных водителей также был нанесен определенный ущерб, который, как правило, возмещается этими водителями самостоятельно.

Большинство водителей со мной согласятся, что в такой ситуации многие пешеходы пользуются своим приоритетом перед водителями. Участились случаи так называемых «автоподстав» на дороге с участием пешеходов. Недобросовестные пешеходы «бросаются» под колеса автомобилей с целью получения «вознаграждения» за нанесенный им ущерб. Огромная часть таких ДТП не регистрируется, т.к. каждый водитель понимает, что не зависимо от того будет водитель признан виновным в ДТП или нет, он в любом случае обязан возместить ущерб пешеходу. Большая часть водителей предпочитает возместить ущерб на месте совершенного ДТП, абсолютно не задумываясь о последствиях, экономя время, деньги и нервы. В этой связи я предлагаю внести изменение в ГК РК, а именно ст. 935 ГК РК дополнить пунктом «П ри грубой неосторожности гражданина, в случаях признания его вины вступившим в законную силу постановлением суда по административным делам или приговором суда по уголовным делам, в возмещении вреда такому гражданину должно быть отказано ».

Внеся предлагаемые мной изменения мы защитим права водителей, которые соблюдают ПДД РК и обяжем пешеходов, которые грубо нарушают ПДД РК и «зарабатывают» на несовершенстве в законе, возмещать ущерб, нанесенный их действиями. Говоря обычным языком, если виноват водитель и его вина установлена вступившим в законную силу постановлением суда по административным делам, то он обязан в полном объеме возместить нанесенный ущерб пешеходу, но если виноват пешеход и его вина также установлена вступившим в законную силу постановлением суда по административным делам, то ущерб водителю должен оплатить пешеход. Считаю, что такое равноправие на дороге дисциплинирует пешеходов, уменьшится количество пешеходов переходящих дорогу в неположенном месте и резко сократит количество ДТП с участием пешеходов.

ЖАСЫРЫН ҚЫЛМЫСТАРДЫ ЗЕРТТЕУДІҢ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ

Джайлаубаева А.,

«Заңгер» мамандығы 3 курс студенті

Ғылыми жетекші: Сапирова М.М.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ колледжі

Жасырын қылмыс - іс жүзінде жасалған қылмыстардың нақты, бірақ жасырын немесе тіркелмеген бөлігі. Нақты қылмыс көбінесе құқық қорғау органдарында тіркелген қылмыстардан асып түседі. Нақты және тіркелген қылмыстар арасындағы айырмашылық жасырын қылмыс болып табылады. Білім беру механизміне сәйкес, жасырын қылмыс үш компоненттен тұрады:

–декларацияланбаған қылмыстар, яғни жасалған, бірақ құрбандарына, куәгерлерге, лауазымды тұлғаларға және оларға қатысты жасалған басқа да азаматтарға, олардың өздері немесе оларды білетін тұлғалардың куәліктерді құқық қорғау органдарына жеткізбегені;

–қылмыстіркелмеген, яғниқұқыққорғауоргандарыныңхабардарболғаны(қылмыстыңтіркелуімен қылмыстық іс қозғау себептері мен негіздері болған), бірақ тіркелмеген және тергеу жүргізбеген;

–анықталмаған қылмыстар, яғни олар хабарлаған, тіркеліп, тергеу жүргізген, бірақ жедел және тергеу органдарының абайсыздығы немесе жауапсыздығы, олардың нашар кәсіби даярлығы және басқа да себептер бойынша нақты қылмыс жасалмаған немесе қылмыс құрамы болмаған деп есептелген қылмыстар.

Жасырын қылмыстың шамасын нақты белгілеу мүмкін емес. Жасырын қылмыстың нақты деңгейіне ең жақын өлшем, әртүрлі социологиялық, статистикалық және аналитикалық әдістерді қолдану арқылы анықталады:

–қылмыстық статистиканың өзара байланысты көрсеткіштерін салыстырмалы талдау;

–қылмыстық жазба туралы ақпаратты әкімшілік және тәртіптік бұзушылықтар туралы деректермен, медициналық мекемелерден жарақаттармен, шағымдар, арыздар, азаматтардың құқық қорғау органдарына және басқа да мемлекеттік органдарға хаттармен қамтамасыз ету туралы мәліметтерімен салыстыру;

–азаматтардың және сотталғандардың сауалдары;

–мамандардың сараптамалық бағалауы және т.б.

Қылмыс санатын неғұрлым елеулі деп есептесек, жасарын қылмыс санаты соғұрлым төмен болып табылады. Мұндай қарым-қатынас бар, бірақ бұл абсолютті емес. Мысалы - ең ауыр қылмыстар -

4

жазатайым оқиғалардан жасырынған кісі өлтіру, табиғи өлім, адамдардың белгісіз жоғалуы және басқалар жасыры қалуы мүмкін.

Тіркелмеген қылмыстар негізінен:

–азаматтар мен қылмыс құрбандарының құқық қорғау органдарына сенімсіздігінен;

–құқық қорғау органдарының қылмысты шешуге және өтініш берушіні қорғауға қабілетсіздігінен;

–құқық қорғау органдарымен қарым-қатынас жасаудан бас тартқандығынан («асқынған»);

–қылмыскерлердің кек қайтаруынан қорққанынан;

–Зорлау сияқты зорлық-зомбылық фактісін жария етпеуінен;

–қылмыскермен ымыралы келісім жасасқан кезде;

–адам өзін қылмыс құрбаны ретінде және басқа да себептермен толық білмейтіндігінен туындайды. Жасырын қылмыстың жоғары болуы тіркелген қылмыстар туралы мемлекеттік статистиканың

қанағаттанарлықсыз күйін көрсетеді. Елдегі нақты криминологиялық жағдайды толық және нақты түсінбестен, қоғам мен мемлекет қылмысты бақылау үшін барабар шаралар қабылдай алмайды.

Сонымен қатар, жасырын қылмыс қылмыстың одан әрі таралуын анықтайтын және оған септігін тигіетін криминогендік фактор болып табылады. Ең бастысы, жоғары жасырын қылмыстың болуы адам құқықтарын айтарлықтай бұзады, яғни қылмыс құрбандары болып табылатын азаматтар мемлекет тарапынан Қазақстан Республикасының Конституциясымен жарияланған қажетті заң көмегі мен қорғауына ие болмайды.

Жасырын қылмыс деңгейін төмендету және оның жағдайын жүйелі түрде бақылау қылмыстық құбылыстарға барынша лайықты жауап беруге және оны бақылауға шаралар қабылдауға мүмкіндік береді. Осы жоғарыда берілген ақпаратқа негіделе отырып мен жасырын қылмыс мәселесі еліміздегі ең ауқымды және жедел шешуді талап ететін тақырып деп санаймын.

ДEНCAУЛЫҚ CAҚТAУ CAЛACЫНДAҒЫ CЫБAЙЛAC ЖOМҚOРЛЫҚ

Жaнcұлтaн A.,

«Зaңгeр» мaмaндығы 3 кyрc cтyдeнтi

Ғылыми жeтeкшici: Caпирoвa М.М.

Әл-Фaрaби aтындaғы ҚaзҰY кoллeджi

Қaзaқcтaнның дeнcayлық caқтay caлacы рecпyбликa aзaмaттaрының дeнcayлығы мeн aмaндығын caқтayды қaмтaмacыз eтyгe бaғыттaлғaн. Aнa мeн бaлa дeнcayлығын қoрғay, әлeyмeттiк мaңызды ayрyлaр мeн өлiм-жiтiм дeңгeйiн төмeндeтy, aзaмaттaрдың caнaлы түрдe өз дeнcayлығы үшiн жayaпкeршiлiгiн ұғынyы мeн caлayaтты өмiр caлтын қaлыптacтырy - oтaндық дeнcayлық caқтay caлacының бacты мәceлeci бoлып тaбылaды.

Мeдицинaлық мeкeмeлeрдiң 80% мeмлeкeт мeншiгiндe бoлғaндықтaн, мeдицинa caлacының мәceлeлeрiн шeшyдe мeмлeкeтiмiз мaңызды рoль aтқaрмaқ. Жeкe мeншiк мeдицинaлық мeкeмeлeрдiң көбici жeкeлeнгeн ceктoрлaрғa бөлiнгeн. Мыcaлығa, тic eмхaнaлaрының 70% - жeкe мeншiк. Aлaйдa, жaлпы дeнcayлық caқтay caлacы тoлығымeн рecпyбликaлық жәнe мyниципaлдық мeмлeкeттiк oргaнның бaқылayындa. Eлiмiздe 1054 ayрyхaнa жәнe 3720 aмбyлaтoрлы-клиникaлық мeдицинa oртaлықтaры қызмeт aтқaрaды. Жaлпы oтaнымыздa 59 мың дәрiгeр жәнe 126 мың oртa дeңгeйлiк қызмeткeрдeн тұрaтынмeдицинaлыққызмeткeрлeр құрaмықызмeткөрceтeдi. Жeдeлжәрдeмкөрceтy oртaлықтaрының жaлпы caны – 274, aлғaшқы мeдицинaлық-caнитaрлық көмeк көрceтy мeкeмeлeрi – 3462.

Дeнcayлық caқтay caлaлacы тұрaқты түрдe қaржылaндырылып тұрaтындықтaн, oның жeкeлeй caлaлaрынa жoғaрғы тeхнoлoгиялaр мeн жaңa диaгнocтикaлық әдicтeр үнeмi eнгiзiлiп oтырaды.

«Дeнcayлық caқтay caлacы eрeкшe әлeyмeттiк мaңызғa иe. 2016 жылы Aлмaты oблыcындa көрceтiлгeн 12 млн мeмлeкeттiк қызмeттiк қызмeттiң 6 миллиoны дeнcayлық caқтay caлacынa тиeciлi. 2017 жылы қaңтaрдaғы мәлiмeткe cүйeнceк, oблыc тұрғындaрынa 826 мeдицинaлық мeкeмe көмeк

көрceтeдi. Oныңiшiндe 663 мeкeмe миниcтрлiкжүйeciндe бoлca, 163-i жeкe мeншiктe. Дeнcayлықcaқтay caлacынa мeмлeкeттiк қaржылaндырy жыл caйын aртып кeлeдi, aтaп aйтқaндa Aлмaты oблыcы 2013 жылы 54 млрд тeңгe бөлiнce, 2016 жылы 69 млрд тeңгeгe өcкeн. Дeгeнмeн, дeнcayлық caқтay caлacындa жeмқoрлық жaғдaйы caқтaлып oтыр. Бұл caлa мaмaндaрының eңбeкaқыcының төмeндiгi, тиicтi әлeyмeттiк қoрғaлмayы ocығaн ceбeпкeр», – дeдi Ceрiкбaй Нұрғиcaeв.

Мeдицинaдaғы жeмқoрлықты жoю үшiн миниcтрлiккe бiрнeшe ұcыныc aйтылды.

Мeдицинa caлacындa 2016 жылы80 лayaзымдытұлғaғa қaтыcты200-дeнacтaмcыбaйлac жeмқoрлық қылмыcы тiркeлгeн.

5

29.03.2017 1895 ҚР Мeмлeкeттiк қызмeт icтeрi жәнe cыбaйлac жeмқoрлыққa қaрcы ic-қимыл aгeнттiгiндe cыбaйлac жeмқoрлыққұқықбұзyшылықтaрдыңceбeптeрi мeнжaғдaйлaрынaзaйтy мeнжoю жұмыcтaрының қoрытындыcынa aрнaлғaн жиын өттi. «ҚР Мeмлeкeттiк қызмeт icтeрi жәнe cыбaйлac жeмқoрлыққa қaрcы ic-қимыл aгeнттiгi мeн «Aтaмeкeн» Ұлттық кәciпкeрлeр пaлaтacы aрacындa Жoл кaртacы бeкiтiлдi. Бұл кaртaның бacты мaқcaты – cыбaйлac жeмқoрлықтың көлeмiн aзaйтy, aлдын aлy, ceбeптeрi мeнcaлдaрлaрынжoю. Ocығaнoрaй16 caлaнытeкceрyдi жocпaрлaдық. Eңaлдымeндeнcayлық caқтay caлacы тeкceрiлдi. Ocы caлaдa нoрмaтивтiк-құқықтық aктiлeрдiң cәйкecтiгiн тeкceрy, oрындayшылық-бacқaрy жұмыcтaрын, мeмлeкeттiк қызмeт көрceтy, кaдр caяcaтын жүргiзy мәceлeлeрi нaзaрғa aлдынды», – дeп түciндiрiп өттi, дeп жaзaды palata.kz.

ҚР Мeмлeкeттiк қызмeт жәнe cыбaйлac жeмқoрлыққa қaрcы ic-қимыл aгeнттiгi төрaғacының oрынбacaры Aлик Шпeкбaeв. Aгeнттiк төрaғacының oрынбacaры дeнcayлық caқтay caлacындaғы бiрқaтaр мәceлeлeрдi көтeрiп, мәлiмeттeрдi кeлтiрдi. Мeдицинaлық қызмeт көрceтy caпacын aрттырy мeмлeкeттiң caяcaтының нeгiзгi бaғыттaрының бiрi. Aтaлғaн caлaның қaржылaндырy coңғы 10 жылдa 5 eceдeнacтaм өcкeн. 2005 жылы191 млрдтeңгe бөлiнce, бұл coмa 2016 жылы1 трлн-ғa aртқaн. Дeгeнмeн, Дүниeжүзiлiкдeнcayлықcaқтay ұйымыныңхaлықaрaлықрeйтингiндe Қaзaқcтaн145 eлдiңaрacындa 111oрындa. 2016 жылы 80 лayaзымды тұлғaғa қaтыcты 200-дeн acтaм cыбaйлac жeмқoрлық қылмыcы

тiркeлгeн, 22-ci coттaлғaн.

Мeдицинaлық мeкeмeлeргe ceртификaттaрды зaңcыз бeрy фaктiлeрi, кaдрлық мәceлeлeрдi шeшyдeгi жәнe мeдицинaлық қызмeткeрлeргe aттecтaция жүргiзy кeзiндeгi cыбaйлac жeмқoрлық.

Мұндaй құқықбұзyшылықтaр Дeнcayлық caқтay caлacындa жиi кeздeceдi. Бұл тyрaлы caрaпшылaр бacты cыбaйлac жeмқoрлық тәyeкeлдeрi мeн oлaрмeн күрecy әдicтeрiн тaлқылaй oтырып хaбaрлaды.

Oлaрдың aйтyыншa, coңғы 5 жылдa мeдицинa caлacындaғы жeмқoрлық 3 eceгe aртты. Жыл бacынaн бeрi қылмыcтық жayaпкeршiлiккe 25 aдaм тaртылды. Бұл мәceлeнi шeшy үшiн Дeнcayлық caқтay миниcтрлiгiндe жaңa зaң жoбacынa нeгiздeлгeн кeйбiр тaлaптaрды жeтiлдiрy ұcынылaды. Aтaп өтiлгeндeй, бiрiншi кeзeктe oлaр дәрi-дәрмeктeрдiң aйнaлымы прoблeмacынa бaғыттaлғaн.

Мұнымeн қoca Aлмaты oблыcы бoйыншa дeнcayлық caқтay caлacын тeкceрy бoйыншa бiрқaтaр мәceлeлeр көтeрiлiп, oның cыбaйлac жeмқoрлық ceбeптeрi дe aнықтaлғaнын, мeмлeкeттiк қызмeт көрceтyдiң, әciрece aнықтaмa бeрyдeгi зaң бұзyшылықтaрды түciндiрiп өттi. Ocығaн oрaй мeдицинaлық aнықтaмa бeрyдi элeктрoнды үкiмeт пoртaлы aрқылы жүргiзyдi ұcынды.

ЭКСТРЕМИЗМ

Исаков Б., студент 3 курса, специальность «Правоведение »

Научный руководитель: Мусалаева Ш.А.

Колледж КазНУ им.аль-Фараби

Экстремизм – бич современного общества. Экстремизмом принято считать политическую практику, в основе которой лежат радикальные идеи, отрицающие идейно-институциональные основы данного общественно-политического устройства и призывающие к немедленному насильственному изменению легитимного конституционного строя. Следует уточнить, что понятие экстремизма - искусственное понятие современности, рожденное столкновением государств с новым комплексом вызовов моральнополитического плана. При этом государство еще не знает, как адекватно отреагировать на эти вызовы своейлегитимности, начинаясмешиватьразныеявлениякак«экстремизм», «терроризм», «радикализм».

Субъектами экстремистской деятельности обыкновенно выступают те политические деятели, которые не способны в силу разных причин добиваться своих целей легальными средствами. В силу этого экстремисты широко используют практику политического шантажа действующей власти и общества в целом, направленную на дестабилизацию основ политического режима.

Основным объективным критерием отнесения к области экстремизма является переход к политической практике, в которой реализуются те или иные политические идеи. Экстремизм законодательно и объективно можно «зафиксировать» только тогда, когда крайние формы политического мышления переходят в «экстремизм действия» - террор, гражданскую войну, нелегитимное насилие, геноцид, этноцид, нарушение прав и свобод человека, закрепленных в конституциях современных государств и нормах международного права. Поэтому политический радикализм становится экстремизмом только тогда, когда переходит от слов к действию. На теоретическом уровне разницы между ними нет.

6

История предлагает немало примеров, когда экстремистской может стать не только деятельность маргинальных групп, но и политика, официальная практика и законы крупных цивилизованных государств. Более того, исторически реализация прав и свобод угнетенного, бесправного человека часто осуществлялась с помощью насилия, будь то восстание рабов под руководством Спартака в Древнем Риме, освобождение рабов в ходе Гражданской войны в США и т.п. Это насилие имело нравственную легитимность и историческое оправдание, так как восстанавливало для значительной части населения всеобщие основы человеческих прав и свобод.

С целью отделения экстремизма от иных видов насилия рассмотрим его в двух взаимосвязанных измерениях: легитимное - нелегитимное, публичное - приватное. Экстремизм может быть только политическим, поскольку любое насилие, осуществляемое в сфере частной жизни граждан, полностью совпадает с бытовыми, неполитическими преступлениями, ответственность за которые предусмотрена в Кодексе данного государства. Публичное легальное насилие - государство и его агенты: армия, полиция. Публичное нелегальное насилие - область политического экстремизма. Приватное легитимное насилие - «народные герои» добровольцы, дружинники, частные охранные предприятия, которые действуют в порядке частной инициативы с целью поддержания существующих законов и порядков. Приватное (бытовое) нелегитимное насилие - бытовой экстремизм, представляющий собой обыкновенную преступность.

Основные трудности классификации экстремизма связаны:

1)с относительностью исторических оценок акций экстремизма;

2)сневозможностьюточноопределить, гдекончаетсяприватное(частное) автономноепространство личности и начинается публично-политическое пространство общества.

Последняя граница всегда условна, субъективна, подвижна и не поддается однозначной формализации. Человек, излагающий определенные взгляды, может вовсе не разделять, занимая позициювоображаемогооппонента. Тоженесправедливоивотношениихраненияичтениялитературы, признанной экстремистской, изображений и видеоматериалов, просмотр которых вовсе не производит автоматически человека в экстремисты. Представляется, что экстремизм может быть только действием, но не словом, а экстремистские высказывания могут преследоваться в рамках обычных неполитических преступлений, если данные высказывания являются клеветой, ложью или оскорблением отдельных лиц или групп, но не в силу экстремизма самих высказываний. Поскольку политический экстремизм как злоупотребление свободой слова и убеждений является противоречием по определению.

Социальную базу экстремизма составляют маргинальные слои общества, представители националистических, религиозных движений. Экстремизм принято разделять на два вида: рациональный и иррациональный, представляющий собой логически труднообъяснимые акты поведения.

Рациональный экстремизм ставит своей целью максимально эффективное преодоление социальных дисфункций с помощью радикальных мер. Зачастую детерминантом национального экстремизма служит бездеятельность исполнительной власти или законодателей, которые не в состоянии решить возникшую социальную проблему легитимным способом.

Иррациональный экстремизм также часто безжалостен, но цели его приземленные, не вызывающие такого сочувствия, которые можно испытывать перед вариантами рационального экстремизма. Это экстремизм молодежный (вандалы), психопатический (немотивированные массовые убийства), спортивный (фанаты) и т.п.

По направленности выделяется экстремизм: экономический, политический, националистический, религиозный, экологической, духовный и т.д.

Таким образом, экстремизм - это сложный социальный феномен, характеризующийся приверженностью к крайним взглядам и действиям, включающий самые разные формы и проявления радикализма.

Феномен экстремизма можноклассифицироватьипоформамегопроявления: частоэкстремизмом называют различные течения в политике и отождествляют его с крайними радикальными направлениями. Это экстремизм политического характера. В науке есть тенденция идентифицировать последний с фашизмом, шовинизмом, радикализмом и т. п. Фашизм - это политическое течение, выражающее интересы наиболее реакционных и агрессивных сил, у власти открытая террористическая диктатура, направленная на подавление всех демократических свобод прогрессивных общественных движений. Идеология фашизма - воинствующий расизм, шовинизм, насилие, культ вождя, тотальная власть государства, милитаризация всех сфер жизни общества, агрессия. Шовинизм - проповедь национальнойисключительности; противопоставлениеинтересоводнойнацииинтересамдругойнаций, разжигание национальной вражды и ненависти; крайняя реакционная форма национализма.

7

Стоим заметить, что в наше время стал релтгтозный экстремизм стал одним из наиболее распостраненных видов экстремизма. Религиозный экстремизм — разновидность экстремизма, в основе которого лежит определённая религиозная идеология и деятельность (практика), присущие отдельным лицам, принадлежащим к различным религиозным организациям и конфессиям, группам и течениям, которые отличаются приверженностью крайне радикальным и фундаменталистским взглядам на толкование некого вероучения, стремятся вступить в непримиримое противостояние (включая всестороннее применение физического насилия, насильственный захват власти, насильственное изменениегосударственногостроя) ссуществующимирелигиознымитрадициямисцельюихкоренного изменения или уничтожения. Основой религиозного экстремизма является проявление крайней степени жестокости и агрессивности в сочетании с демагогией. Религиозный экстремизм способствует резкому росту напряжённости, возникающему внутри религиозного сообщества. В современном мире религиозный экстремизм складывается, как вторжение религиозных или же псевдорелигиозных организаций в жизнь общества, при помощи которых делается попытка воплотить соответствующие модели поведения индивидов и переустройства как отдельно взятого религиозного общества (внутриконфессиональный и межконфессиональный экстремизм), так и всего мира посредством модели глобализации.

В борьбе с экстремизмом под религиозными знаменами, следует исходить из общего подхода к проблеме новых угроз и вызовов, решение которой требует объединения усилий всего мирового сообщества. Подход к данной проблеме демократических европейских стран должен служить ориентиром и для нашей страны. Подчас весьма проблемный характер носит деятельность в Казахстане разного рода филиалов зарубежных религиозных, благотворительных и прочих организаций, которая формально не противоречит положениям российского законодательства, а на деле нередко способствует появлению напряженности на религиозной почве.

Неуважительное отношение к традиционным конфессиям способствует формированию предпосылок к экстремистским проявлениям религиозного характера, в том числе и на бытовом уровне, возбуждению религиозной розни и антиобщественным действиям по религиозным мотивам, влияет на состояние межгосударственных отношений.

Соответствующими государственными органами принимаются различные меры как оперативного, так и долговременного характера по противодействию проявлениям исламского экстремизма. Особую опасность представляют попытки экстремистов расширить свою социальную базу за счет молодежи. В этих целях зарубежные эмиссары направляют усилия на формирование в стране своего кадрового резерва, организуют направление молодых граждан на обучение в зарубежные исламские центры. Большинство обучающихся там казахстанцев, пройдя подготовку в духе чуждых установок, после возвращения служат проводниками исламского экстремизма и радикализма. Как показывает практика, требуется комплексный подход к осуществлению противодействия экстремизму, при котором предусматривались бы меры не только регулирующего и запретительного, но и превентивного характера. Существенноеместовработепопредупреждениютакогоопасногосоциально-политического явления, как экстремизм, должны занять общественные институты и религиозные объединения, государственные структуры.

Стоитотметить, что в КонституцииРКопределяютсяправовыеиорганизационныеосновы противодействия экстремизму в целях защиты прав и свобод человека и гражданина, основ конституционного строя, обеспечения суверенитета Республики Казахстан, целостности, неприкосновенности и неотчуждаемости ее территории, национальной безопасности.

Президент Республики Казахстан уделяет большое внимание вопросам экстремизма, в Послании главы государства народу Казахстана «Нурлы жол - путь в будущее», Н.А. Назарбаев отметил: «Мир и стабильность - это общенародное достояние, которое нужно каждодневным трудом защищать и укреплять. Я всегда говорю: молодежь - опора нашего будущего. Государство открыло перед новым поколением все двери и все пути! «Нурлы жол» - вот где можно приложить усилия, развернуться нашей креативной динамичной молодежи!»

И в заключение можно сделать следующий вывод: экстремизм как социальное явление - сложное и многогранное. Он представляет собой сложный социальный феномен, характеризующийся приверженностью к крайним взглядам и действиям, включающий самые разные формы проявления радикализма и являющийся неотъемлемой частью такого явления как терроризм.

8

ЭКОНОМИКАДАҒЫ ҚЫЛМЫСҚА ҚАРСЫ КҮРЕСТІҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Кенжетаева А.,

«Зaңгeр» мaмaндығы 3 кyрc cтyдeнтi

Ғылыми жeтeкшici: Caпирoвa М.М.

Әл-Фaрaби aтындaғы ҚaзҰY кoллeджi

Экономикалық қылмыстар - мемлекет пен әлемдегі экономикалық қарым – қатынастарға тікелей байланысты мақсаттармен жасалған қылмыс.

Криминологиялық маңыздылығы мен экономикалық қылмыстардың көлемі командалық және нарықтық экономикасы бар мемлекеттерде сәйкес келмейді, бірақ бұл фактіні елемеуге болмайды. Әлемдегі экономикалық қылмыстың бірінші сыныптастарының бірі 70-ші жылдардың соңында БҰҰның Азия және Қиыр Шығыс институты тарапынан қылмыстың алдын-алу және құқық бұзушылармен қарым-қатынас жасау үшін (UNAFEI) нарықтық экономиканы жақсартуға және нарықтық экономиканы реттеуге бағытталған заңдарды бұзғаны үшін ұсынылды қаржылық және салықтық заңдар, сыбайлас жемқорлық.

Шетелдік криминологиялық әдебиеттерді кеңінен талдау негізінде экономикалық қылмыстың алты белгісі анықталуы мүмкін:

1)кәсіптік қызмет барысында жасалса;

2)заңды экономикалық қызмет шеңберiнде және шегiнде;

3)өз бетінше қызмет ету;

4)тұрақты жүйелі дамуы;

5)мемлекеттің, жекекәсіпкерліктіңжәнеазаматтардыңэкономикалықмүдделеріненұқсанкелтіреді;

6)кәсiпорын атынан және оның мүдделерiнде әрекет ететiн заңды және жеке тұлғалар жасасады. Бізсондай-ақэкономикалыққылмыстыңбелгілібіртоптарыныңсоттықерекшеліктерінжәнеоларды

орындаған адамдарды белгілі бір санаттар бойынша осы қылмыстардың себептері мен жағдайларын қарастыруды талап етеміз:

а) ұрлық, қарақшылық, алаяқтық жағдайлары; б) заңсыз иелену мен ұрлау арқылы, ұрлықтың себептері мен шарттары, сондай-ақ экономикалық

саладағы қылмыстар.

Ұрлық, қарақшылық, опасыздық, алаяқтықтың жалпы себептері дағдарыстық құбылыстардың, әлеуметтік және рухани саладағы кемшіліктердің, тәрбие жұмысындағы кемшіліктердің, формальды бюрократиялыққарым-қатынастарменбайланыстыэкономиканыңөтеқолайсызүрдістеріндеәлеуметтік даму қарама-қайшылығына негізделген. адамдарға, тауарлар жетіспеушілігіне, бағаның өсуіне, инфляцияға және басқа да құбылыстарға байланысты.

Ұрлықтарды, тонауды, алаяқтықты жасауға жағдай жасайтын жағдай:

- жазалауды болдырмау қағидатын қамтамасыз ету, қылмыстарды ашу және қылмыскерлерді іздестіру, сондай-ақ есеп берушіліктермен алдын-алу жұмыстарын жүргізу туралы құқық қорғау органдарының қызметіндегі кемшіліктер.

Экономикалық салада жасалған қылмыстардың себептері объективті де, субъективті де болып табылады. Криминологиялық әдебиетте экономикалық қатынастар, олардың сәйкессіздігі және теріс сипатықылмысқа, соныңішіндеэкономикалыққылмысқаұласадыдепайтылады. Олар әлеуметтік-жеке және жеке-психологиялық деп атауға болатын қылмыстың себептерін анықтайды. Ең алдымен, сараңдық көрсетілген жеке-психологиялық себептері, пайда табу үшін ақша қуаты мен мүмкіндігін ғана емес, сезінуге арнайы қуаты бар адамды мүмкіндік береді, бірақ көбінесе басқаларға олардың жағдайын жаздыртқанын. Нәтижесінде, оныңтұрақтыәлеуметтік– психологиялық деформацияларменжекетұлға пайда болады.

Жоғары кідіріссіздіктің негізгі себебі - экономикалық қылмыстарды анықтауға мүдделі жәбірленушілердің және басқа адамдардың болмауы. Тікелей және жанама залал мемлекет тарапынан қамтамасыз етіледі. Азаматтардың мүдделері тікелей және жанама әсерін тигізеді және соңғы экономикалық қылмыскерлерді айыптауға бейім емес. Парақорлық пен спекуляцияны жасаған кезде, нақты зардап шеккендер өздерін өздері деп есептемейді, өйткені олардан өздерінің пайдасы болды. Мемлекет экономикалық шабуылдардың барлық түрін бақылауға дәрменсіз. Сондықтан төменде талданатын деректер мүмкіндігінше сыни түрде қабылдануы тиіс. Олар тек ең аз дәрежеде экономикалық актілердің деңгейін және біршама көп - олардың жалпы үрдістерін көрсетеді. Ең ауыр қылмыстар кредиттік және банктік қатынастарда жасалды. Көптеген ұрлықтар қылмыстық

9

қауымдастықпен жасалды. Шикізат пен дайын өнімнің шетелде кеңінен ұрлау және заңсыз әкетуге, түрлі-түсті және сирек-жер металдар, отын-энергетикалық және басқа да стратегиялық ресурстар.

Қазіргі Қазақстанда алкоголь өнімдерін өндіру, импорттау және сатудың құқықтық реттеудің оңтайлы механизмі әзірленді. 1992 жылы мемлекеттік монополия кiргiзуден, сондай-ақ экономикалық қызметтің осы өте табысты және қылмыстық саласындағы мемлекеттің қызметі, шетелден квота алкогольимпортотандықөндірушілер үшіншектенсалықтарменакцизенгізу әкелдішамаменұйымдар үшін негізсіз кедендік артықшылықтар қамтамасыз кезінде алкогольді заттектердің жасырын өндірісін және импортын кеңейтуге, зор экономикалық, физикалық және моральдық шығындарға жол беру. 1996 жылы жасырын арақ өнімдері заңнан асып кетті, ал импорттың контрабандасы заңға тәуелді импорттың бір жарымесеасыптүсті. Осытұрғыданалғанда, экономикалық жәнезорлық-зомбылыққылмысәсіресе тез артуда.

Ішкі экономикалық қылмыстың үрдісі туралы айта келе, «нарықтық нарық» қылмыстарын елемеу мүмкін емес. КСРО-дағы командалық экономика қылмыстық-құқықтық қорғаудың қатаң сақталғаны белгілі. Мемлекет спекуляцияға, жеке кәсіпкерлікке, коммерциялық делдалдыққа, валюталық ережелерді бұзуға және нарықтық қатынастар үшін басқа да алғышарттарға белсенді түрде араласты.

Жоғарыда айтылғандай, басқа елдерде, әсіресе нарықтық экономика бұрыннан қалыптасқан жағдайда, экономикалық қылмыстың құрылымы әртүрлі. Олардың оңайлатылған схемасы Еуропа Кеңесі сарапшыларымен мақұлданған келесі композицияларды қамтиды: монополистік қылмыстар; алаяқтық (парақорлық, сенімділікті бұзу, сатып алушыларды алдау); цифрлық алаяқтық; жалған ұйымдар; бухгалтерлік құжаттарды бұрмалау; эргономикалық талаптар мен стандарттарды бұзу; тауардың сипаттамасында қасақана дәлме-дәлдік; жосықсыз бәсекелестік; қаржылық бұзылулар және салық төлеуден жалтару; кедендік бұзушылықтар; валютадағы алаяқтық; қор биржасы және банктік бұзушылықтар; қоршаған ортаға келтірілген зиян; қылмыстық және мүлікті болып келеді.

Экономикалық қылмыстарды жасаған кезде, барлық жағдайларда жеке адамның қажеттіліктерін қанағаттандыруға ұмтылады, бірақ үнемі өзімшіл емес қажет. Кез – келген қылмыстық мінез-құлық субъектіге қатысты субъективті түрде анықталады және заңды. Алайда кейбір жағдайларда қылмыстық заңға тыйым салудың бұзылуына әкеліп соқтырған жеке қасиеттер, субъекті мойындамай, мінез-құлқын білдіруге болмайды. Кейде тәжірибе көрсеткендей, сот және тергеу органдарының қажетті ақпараты жоқ.

Қорыта келе айтарым, менің ұсынысым білім ошақтарында:

-өз құқықтарын қорғауды оқыту;

-экономикалық сауаттылықты заман талабына сай жетілдіріп дамытатын қосымша сабақтар

еңгізу;

-әр адамның өз іс қимылына жауапкершілігін арттыруды дағдылау;

«ел болам десең, бесігіңді түзе» - дегендей білім ошақтарынан бастап, белгелі заман талабына сай, бәсекелестікке қарсы тұра алатын тұлға қалыптастыру керек.

ПРАВОВЫЕ АСПЕКТЫ ТРУДОУСТРОЙСТВА МОЛОДЕЖИ В КАЗАХСТАНЕ

Киринчук Р., группа 17-РЭиС-609-2р, специальность «Радиоэлектроника и связь»

Научный руководитель:Ергалиева А.К.

Алматинский колледж связи при КАУ

Главная задача социальной политики Республики Казахстан на современном этапе - достижение благосостояния человека и общества, обеспечение равных и справедливых возможностей для развития личности. Основная задача социального развития общества определяет основные направления социальной политики Казахстана. В их число входят:

-охрана труда и здоровья людей;

-установление гарантированного минимального размера оплаты труда;

-обеспечение государственной поддержки семьи, инвалидов и пожилых людей;

-развитие системы социальных пособий и иных гарантий социальной защиты и т.д. Государственное регулирование проблем занятости и безработицы осуществляет Министерство

труда и социальной защиты в Казахстане, а так же его органы на местах - Центры и службы занятости. Это же ведомство разрабатывает и реализует общую государственную политику в области труда,

10