3115
.pdfи т.д. Теорема справедлива и в том случае, когда x . Действи-
тельно, |
|
|
|
|
|
|
положив |
|
x |
1 |
, |
|
|
|
получим |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
f ( |
|
|
) |
|
( f ( |
|
|
)) |
|
f ( |
|
|
)( |
|
|
|
|
) |
|
|
|
|||
|
f (x) |
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
z 2 |
|
f (x) |
|
||||||||||||
lim |
lim |
z |
lim |
z |
lim |
|
|
lim |
. |
||||||||||||||||||
(x) |
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
(x) |
||||||||||||
x |
z 0 |
|
|
z 0 |
|
|
z 0 |
|
|
|
|
|
|
x |
|
||||||||||||
|
|
|
( |
|
) |
|
( ( |
|
)) |
|
( |
|
)( |
|
|
|
) |
|
|
|
|||||||
|
|
|
z |
|
z |
|
z |
|
|
z 2 |
|
|
|
|
Пример 4.1. Найти предел |
|
lim |
ln 2 x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 ln x |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
ln 2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
ln 2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln x |
|
||||||
|
Решение. |
lim |
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
x |
|
|
|
|
2 lim |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
lim |
|
|
|
lim |
|
x |
|
lim |
|
0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
x |
|
x |
|
|
x |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 4.2. Найти предел |
|
lim |
|
|
|
|
|
4x2 |
|
2x |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
3x2 7x 4 |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
Решение. |
lim |
|
|
|
4x2 |
2x |
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
4x 2 |
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
3x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
7x |
4 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
3x |
2 |
|
|
7x |
4 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
lim |
|
8x |
2 |
|
lim |
|
8x |
2 |
|
|
|
lim |
|
8 |
|
|
|
4 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
6x |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
x |
|
|
x |
|
6x |
7 |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
Правило Лопиталя может быть использовано для исследова- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ния неопределенностей вида |
0 |
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
1 |
, 0 , |
00 , |
, |
для чего указанные виды неопределенностей сводятся к неопреде-
ленностям |
0 |
или |
|
. |
|
|
|||
0 |
|
|||
|
|
|
|
69
Пример 4.3. Найти предел lim xtgx .
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|
ln x |
|
|
lim |
|
|
|
x |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
x 0 |
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tgx ln x |
|
|
|
|
|
ctgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
lim |
|
|
x |
0 |
0 |
|
|
|
lim e |
lim e |
|
|
e |
x |
0 ctgx |
e |
|
|
|
sin 2 x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
lim |
|
|
sin 2 |
x |
|
|
|
|
|
|
lim |
|
2sin x cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
= e |
x |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
|
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 4.4. Найти предел lim |
|
|
x |
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
1 x ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
lim |
|
|
x |
1 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
lim |
|
(x |
1)' |
lim |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
x 1 x ln x |
|
|
0 |
|
|
|
x 1 (x ln x)' |
|
x 1 ln x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 4.5. Найти предел lim |
1 |
|
|
|
cos8x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
lim |
1 |
|
|
cos 8x |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
lim |
8sin 8x |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
4 lim |
8 cos 8x |
|
32. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 4.6. Найти предел lim |
tg3x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
tg5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
lim |
|
|
|
tg3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
3cos2 5x |
|
|
3 |
lim |
1 |
|
|
|
cos10x |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 cos2 3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
x |
|
|
|
|
|
tg5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
5 x |
|
|
|
1 |
|
|
cos 6x |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
3 |
|
|
|
lim |
|
10 sin 10x |
|
|
|
|
lim |
|
|
sin 10x |
|
|
|
lim |
|
10 cos10x |
|
10 |
|
|
|
5 |
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
5 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
6 sin 6x |
|
|
|
|
x |
|
|
|
sin 6x |
|
|
|
x |
|
|
|
6 cos 6x |
|
6 |
|
|
|
3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
70
|
|
|
Пример 4.7. Найти предел |
lim |
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
1 ln x |
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
||||
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
1 |
ln x |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
x |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
x 1 |
|
ln x x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 ln x (x 1) |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
x 1 |
|
ln x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
lim |
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
0 |
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 2 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Пример 4.8. Найти предел lim (cos 2x) x2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln cos 2x |
|
|
|
|
lim |
|
sin 2x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 lim |
tg 2x |
|
||||||||||||||||
lim (cos 2x) x2 |
1 |
|
|
|
|
lim e |
|
|
|
x2 |
|
|
|
e x |
0 |
2x cos 2x |
|
|
|
e x 0 2x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
2 lim |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
2cos2 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
e |
|
|
x 0 |
|
e |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
Некорректное использование правила Лопиталя может при- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
вести к неверному результату. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Например, предел lim |
|
x |
sin x |
вычисляется без правила Ло- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
питаля простым делением числителя и знаменателя на x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
= lim |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
1. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
Однако, правило Лопиталя при вычислении этого предела дает |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
неверный результат: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
x |
|
sin x |
|
lim |
1 |
|
|
cos x |
1 |
|
|
|
lim cos x . |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
Противоречие связано с невыполнением условия правила Лопиталя, состоящего в существовании предела отношения производных бесконечно больших величин.
71
4.5. Формула Тейлора
Приращение дифференцируемой функции y f x , соответ-
ствующее приращению аргумента |
x , равно |
|
||||||
|
y f x0 |
x f x0 |
|
f x0 |
x |
x , |
||
где |
x есть бесконечно малая величина более высокого порядка |
|||||||
малости по сравнению с |
x , т.е. |
|
x |
|
0 |
. Данная формула часто |
||
|
|
|
||||||
|
x |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
используется в простых вариантах приближенных вычислений, когда вместо приращения функции y вычисляется дифференциал
dy f x0 x . Подобный подход оказывается оправданным для достаточно малых значений x и вызывает сомнения при увеличении значений x , поскольку остается открытым вопрос о точности такого приближения. Формула Тейлора существенно расширяет воз-
можности приближенного вычисления значений функции |
y f x |
, |
||||||||||||||||||
уточняя и конкретизируя вид слагаемого |
|
x . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Теорема Тейлора. Пусть функция |
y |
|
f x |
имеет в точке x0 |
и |
|||||||||||||||
ее окрестности производные до n |
1 -го порядка включительно, |
|||||||||||||||||||
тогда для любого |
x |
из указанной окрестности найдется такая внут- |
||||||||||||||||||
ренняя точка |
|
x0 , x , что будет справедлива следующая формула: |
||||||||||||||||||
|
f (x) f (x0 ) |
|
f (x0 ) |
(x |
x0 ) |
f (x0 ) |
(x |
x0 ) |
2 |
... |
f n (x0 ) |
(x |
x0 ) |
n |
|
|||||
|
|
|
1! |
|
2! |
|
n! |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f (n 1) ( ) |
(x x0 )n 1 . |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(n 1)! |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Формула называется формулой Тейлора, а последнее слагаемое |
|||||||||||||||||||
R |
x |
f n 1 |
|
x |
|
x |
|
n 1 - остаточным членом в форме Ла- |
|
|||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|||||||||||||||
n 1 |
|
n 1 ! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
гранжа.
72
Доказательство: Представим функцию y |
f |
|
x |
в виде много- |
|||||||||||||
члена Pn |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
P |
x |
a |
0 |
a x |
x |
0 |
a |
2 |
x |
x |
0 |
2 ... |
a |
n |
x |
x |
n . |
n |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
||||||
Коэффициенты a0 , a1 ,..., an |
находятся из условий: |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
f |
x0 |
|
Pn x0 ; |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
f |
x0 |
|
Pn |
x0 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
|
|
x0 |
|
|
Pn |
x0 |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
………………… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
n |
x |
0 |
|
|
P |
n |
x |
0 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
Найдем производные многочлена Pn |
x : |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
P x |
a |
2a |
2 |
x |
x |
|
3a x |
|
x |
|
|
2 ... |
|
na |
x x |
|
n 1 |
, |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
n |
1 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
3 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
P x |
|
2a |
2 |
|
+ 3 2 a x x |
|
+…+ n n 1 a |
n |
x x |
0 |
n 2 , |
||||||||||||||||||||||||||||
n |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
P x |
|
|
|
|
|
3 2 a |
+…+ n n 1 n 2 a |
n |
x x |
0 |
|
n 3 , |
|||||||||||||||||||||||||||
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
………………………………………………………..……, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
P n n |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n n 1 n 2 |
... 4 3 2 1 an . |
||||||||||||||||||||||||||
|
Если положить |
в |
|
формулах |
|
для |
производных |
многочлена |
|||||||||||||||||||||||||||||||
x x0 , то получим: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
|
x0 |
|
|
|
Pn x0 |
|
a1 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f x0 |
|
|
|
|
Pn x0 |
2 1 a2 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f x0 |
|
|
|
Pn x0 |
3 2 1 a3 , |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
………………………………………, |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
f n |
x0 |
|
|
P n n |
|
x0 |
|
|
n |
n |
1 ...3 |
2 1 an . |
|||||||||||||||||||||
|
Выражения для коэффициентов a0 , a1,..., an |
многочлена Pn x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
a |
|
|
f x |
, |
a |
|
|
|
f |
x0 |
|
, |
a |
|
|
|
f |
x0 |
|
, …, a |
|
|
|
|
f n x0 |
|
|||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
1 |
1! |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
n! |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
позволяют приближенно представить функцию y |
|
f |
x |
|
|
в виде: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
f (x) |
f (x |
) |
f |
(x0 ) |
(x |
x |
) |
|
f (x0 ) |
(x |
|
x |
) 2 |
|
... |
|
f n (x0 ) |
(x |
x |
) n . |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
1! |
|
|
0 |
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
73
Точно функция y f xможет быть представлена в виде:
f x P |
x |
|
R |
|
x |
f (x |
|
) |
|
|
f |
(x0 ) |
(x |
x |
|
) |
|
|
f |
(x0 ) |
(x |
x |
|
|
)2 ... |
|||||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|||||||||||||||||||
n |
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
1! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
f n (x0 ) |
(x |
|
x0 ) |
n |
|
Rn |
|
x , |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
где слагаемое |
Rn |
x |
|
представляет собой погрешность, связанную с |
||||||||||||||||||||||||||||||
заменой функции |
f |
|
x |
на многочлен Pn |
x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Ищем Rn |
x |
|
в виде |
|
|
|
x |
|
x0 |
n 1 Q x |
|
. |
|
Для уточнения вида |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
1 ! |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
множителя Q x |
рассмотрим вспомогательную функцию F t |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
F t |
|
f |
x |
( f t |
|
|
|
f |
t |
|
|
x |
|
t |
|
|
|
f |
t |
x t |
2 |
|
|
... |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
f n t |
x t n |
|
|
Q x |
|
|
|
x t |
n 1 |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
1 ! |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Можно убедиться подстановкой, что вспомогательная функция F t удовлетворяет условиям:
F t |
x |
0 , |
|
|
F t |
x0 |
0 . |
|
|
По теореме Ролля найдется |
такая внутренняя |
точка |
||
x0 , x , в которой будет обращаться в нуль производная |
F |
. |
Вычисление производной F t после приведения подобных членов дает выражение:
F t |
x t n |
f n 1 t |
|
x t n Q x |
. |
|
n! |
|
n! |
||
|
|
|
|
Из условия F 0 имеем: Q x f n 1, откуда и получается формула Тейлора.
При x0 0 имеем частный случай формулы Тейлора, извест-
ный как формула Маклорена:
f (x) f (0) |
f '(0) |
x |
f "(0) |
x |
2 |
... |
f (n) (0) |
x |
n |
f (n 1) ( ) |
x |
n 1 |
, |
1! |
2! |
|
n! |
|
(n 1)! |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
74
где |
является некоторой внутренней точкой промежутка |
0, x . |
||||
|
Стоит отметить, что при n |
0 формула Тейлора имеет вид |
||||
f x |
f x0 f |
x x0 или f x |
f x0 |
f |
x x0 |
, совпа- |
дая с формулой конечных приращений, т.е. формулой Лагранжа. Рассмотренная ранее формула приближенных вычислений
f (x) f (x0 ) f (x0 )(x x0 )
оказалась частным вариантом использования формулы Тейлора.
4.6. Разложение некоторых элементарных функций по формуле Маклорена
|
|
|
|
1.Разложение функции |
f |
x |
ex . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
Найдем |
производные |
|
|
от |
|
функции |
f |
x |
: |
f |
x |
e x , |
|||||||||||||||||||||
|
f x |
|
e x ,…, f |
n x |
ex . Используя |
f |
0 f |
0 |
|
f |
0 |
|
f n |
0 |
|
1, по- |
|||||||||||||||||||||
лучим: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
e x |
1 |
|
x |
|
|
x2 |
|
... |
|
|
xn |
|
|
e |
xn 1 |
|
, |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1! |
|
2! |
|
|
|
|
n! |
|
n |
1 ! |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
где |
|
0, x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
Пример 4.9. Найти число e с точностью до 0.01. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Решение. В формуле Маклорена для функции |
f x |
ex |
поло- |
||||||||||||||||||||||||||||||
жим x 1: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
e |
1 |
1 |
|
1 |
|
|
1 |
|
... |
1 |
|
|
|
|
|
e |
|
. |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1! |
2! |
3! |
n! |
(n 1)! |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Для нахождения e с точностью 0,01 определим число слагае- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
мых n из условия, что остаточный член |
|
|
|
e |
должен быть мень- |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(n |
1)! |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
ше |
0,01. Поскольку |
0 < |
|
<1, то |
e |
< 3 , |
то |
при |
n |
5 |
имеем |
||||||||||||||||||||||||||
|
e |
3 |
|
0,004 |
0,01. Для вычисления e |
с точностью до 0,01 не- |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
6! |
|
720 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
обходимо учесть в формуле Маклорена шесть слагаемых:
75
|
e |
1 |
1 |
1 |
|
|
1 |
|
1 |
|
|
1 |
|
|
2 + 0,5 + 0,1667 + 0,042 + 0,008= |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
2! |
|
3! |
4! |
|
5! |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2,718 |
2,72 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
2.Разложение функции |
f |
x |
sin x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
Последовательное |
|
нахождение |
|
производных |
|
функции |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
f |
x |
sin x дает: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
x |
|
|
cos x |
sin( x |
|
|
|
|
|
|
) , |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
|
x |
|
|
|
sin x |
sin( x |
|
2 |
|
|
|
|
) , |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
|
x |
|
|
|
cos x |
sin( x |
|
3 |
|
|
) , |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
………………………………….. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
n |
|
|
x |
sin( x |
n |
|
|
) , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
|
n 1 |
x |
|
sin( x |
(n |
1) |
|
|
|
|
|
) , |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
f |
0 |
0 , |
f 0 1, |
|
f |
0 |
|
|
0 , f |
0 |
|
1,…, f |
|
|
n |
0 |
sin |
n |
. |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Подстановка полученных производных в формулу Макларена |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
дает разложение функции |
f |
x |
sin x : |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
sin x |
x |
x3 |
|
x5 |
... |
|
|
xn |
sin |
n |
|
|
xn 1 |
|
|
|
|
|
|
sin |
n |
1 |
|
, |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
3! |
|
5! |
|
|
|
|
|
|
n! |
|
2 |
|
(n |
1)! |
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||||
где |
0, x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
3.Разложение функции |
f |
x |
cos x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
Найдем производные от функции f |
|
x : |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
x |
|
sin x |
cos |
|
|
x |
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
x |
|
cos x |
cos |
x |
2 |
|
|
, |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
76
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
|
|
x |
sin x |
|
cos |
x |
3 |
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
………………………………. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f n |
x |
|
cos x |
n |
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f 0 1, |
f |
0 0 , |
|
|
f 0 |
|
|
1, |
|
f |
|
0 |
|
|
0 ,…, f |
|
n |
|
0 |
cos |
n |
|
|
. В ре- |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
зультате получаем разложение функции |
|
f |
x |
|
|
|
|
cos x |
по формуле |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Маклорена: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
cos x |
1 |
|
x 2 |
x |
4 |
... |
|
x n |
cos |
n |
|
|
|
x n 1 |
|
cos |
|
n 1 |
|
|
|
|
, |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2! |
|
|
4! |
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
2 |
|
|
|
(n |
1)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||||||||
где |
0, x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Приведем разложение по формуле Маклорена некоторых дру- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
гих элементарных функций: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
x) |
x |
|
x 2 |
|
|
x3 |
|
x 4 |
|
|
|
|
n 1 x n |
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
x n 1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
ln(1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
... |
|
( 1) |
|
|
|
|
|
|
( |
|
1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
||||||||
|
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
(n |
1)(1 |
|
|
)n 1 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
(1 |
|
x) |
|
1 |
|
|
x |
( |
|
|
1) |
|
x |
2 |
|
... |
( |
|
|
1)...( |
|
|
n |
1) |
x |
n |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
|
1)...( |
|
|
n)(1 |
) |
|
n 1 |
|
xn 1 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(n |
|
1)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
где |
0, x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вопросы для самопроверки
1.Сформулируйте теорему Ролля. Почему между двумя точками, соответствующими нулевым значениям дифференцируемой функции, найдется значение аргумента, при котором производная обращается в нуль?
2.Сформулируйте теорему Лагранжа. Каков геометрический смысл теоремы?
77
3.Что такое правило Лопиталя?
4.О чем говорит теорема Тейлора?
5.Каков смысл остаточного члена?
6.Чем отличается формула Маклорена от формулы Тейлора?
Задачи для самостоятельного решения
Вычислить следующие пределы:
|
|
|
ln 1 |
1 |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. |
lim |
|
x 2 |
. |
Ответ: 1. |
|||||||
|
|
|
||||||||||
|
arcctgx2 |
|||||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
||||||
2. |
lim |
ln sin 5x |
. |
|
Ответ: 1. |
|||||||
|
|
|
||||||||||
|
x 0 ln sin 2x |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
3. |
lim |
ctgx |
ln x |
. |
|
Ответ: |
. |
|||||
|
|
|||||||||||
|
x 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
Написать формулу Маклорена третьего порядка для функции y = arctgx .
Ответ: |
arctgx x - |
x3 |
12x 2 |
|
1 x4 |
|||
3 |
|
2 |
1 |
4 |
4! |
|||
|
|
|||||||
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
5. ИССЛЕДОВАНИЕ ФУНКЦИЙ И ПОСТРОЕНИЕ ГРАФИКА ФУНКЦИИ
5.1. Возрастание и убывание функции
Одним из простейших приложений производной является ее применение к исследованию функций и построению графика функции.
Установим необходимые и достаточные условия возрастания и убывания функции.
78