- •1. Тэорыя літаратуры ў сістэме навук аб літаратуры.
- •2. Паходжанне мастацтва. Мастацтва як спосаб пазнання свету.
- •3 Літаратура ў сістэме культуры.
- •4 Літаратура як мастацтва слова. Месца літаратуры сярод іншых відаў мастацтва.
- •5. Літаратура як мастацтва слова. Літаратура і смі.
- •6. Мастацкі вобраз. Літаратурны вобраз.
- •7. Міфалогія – фальклор – літаратура. Міф у сучаснай літаратуры.
- •8. Аўтар, апавядальнік, персанаж у літаратурным творы.
- •9. Змест і форма літаратурнага твора.
- •10. Літаратурны твор як сістэма. Паняцце пра цэласнасць мастацкага тэксту.
- •11. Элементы зместу: тэма, праблема, ідэя. Задума твора.
- •12. Ідэя твора. Аўтарская і аб’ектыўная ідэя ў літаратурным творы.
- •13. Выбар тэмы. Тэматыка мастацтва.
- •14. Тыпы аўтарскай эмацыянальнасці. (або пафас):
- •15. Прадметны свет літаратурнага твора.
- •16. Літаратурны вобраз. Вобраз-персанаж: сродкі стварэння.
- •17. Мастацкая дэталь. Дэталь і падрабязнасць.
- •18. Персанаж і пісьменнік: герой і аўтар. Формы і прыемы псіхалагізму.
- •19. Персанаж і яго каштоўнасная арыентацыя.
- •20. Час і прастора ў літаратурным творы. Паняцце пра хранатоп.
- •21. Мова мастацкага твора. Паэзія і проза.
- •22. Мова як матэрыял літаратуры. Літаратурная мова і мова мастацкага твора.
- •23. Метафара і яе разнавіднасці. Метафарычнае мысленне ў літаратуры.
- •24. Тропіка.
- •25. Паэтычны сінтаксіс.
- •26. Элементы формы: кампазіцыя.
- •27. Кампазіцыйныя прыемы.
- •28. Сюжэт і фабула літаратурнага твора. Сюжэт як сродак раскрыцця характараў персанажаў.
- •29. Неаўтарскае слова: літаратура ў літаратуры.
- •30. Сістэмы вершаскладання.
- •31. Сілаба-танічная сістэма вершаскладання.
- •32. Рытміка. Метрыка (стапа, памер, метр, рытм).
- •33. Строфіка. Віды строф.
- •34. Цвердыя формы верша.
- •35. Белы верш, вольны верш, свабодны верш: суадносіны ва ўжыванні тэрмінаў.
- •36. Рыфма і рыфмоўка
- •37. Гукапіс літаратурнага твора. Інтанацыя.
- •38. Літаратурныя роды. Прынцыпы класіфікацыі літаратурных родаў.
- •39. Эпас як літаратурны род.
- •40. Лірыка як літаратурны род. Паняцце пра лірычнага героя.
- •41. Асаблівасці драмы як літаратурнага рода.
- •42. Літаратурныя жанры. Жанравыя канфрантацыі і традыцыі. Кананізацыя жанраў.
- •43. Міжродавыя і пазародавыя літаратурныя формы.
- •44. Літаратурныя іерархіі і рэпутацыі.
- •45. Міжнародныя літаратурныя сувязі. Нацыянальная спецыфіка літаратуры.
- •46. Літаратурны працэс: дынаміка і стабільнасць.
- •47.Літаратурны працэс: мастацкія сістэмы 19-20 стст.
- •48. Літаратуразнаўства і літаратурная крытыка.
- •49. Да пытання аб вывучэнні генэзісу літаратурнага твора.
- •50. Прынцыпы разгляду літаратурнага твора.
- •51. Стыль пісьменніка.
- •52. Жанры літаратуры і праца публіцыста.
1. Тэорыя літаратуры ў сістэме навук аб літаратуры.
Прадмет тэорыі літаратуры - найбольш агульныя заканамернасці літ-ры і літ-нага працэсу. Гэты аспект вывучэння літаратурна-мастацкай прытомнасці, спецыфічны для тэорыі літ-ры, абумоўлівае яе адмысловае, метадалагічнае значэнне для літаратурнай навукі ў цэлым. Тэорыя літ-ры апыняецца найболей строгай і дакладнай сярод іншых літ-ных навук.
Тэорыя літ-ры актуалізуе найболей істотныя праблемы літ-най навукі на кожным этапе яе развіцця. Засяроджваючыся на пытаннях, прынцыповых для мастацкай прытомнасці літ-ры эпохі і яго навуковага асэнсавання, яна спрыяе інтэнсіўнаму кантакту літаратуразнаўчай і філасофскай думкі, выяўляе і ўзмацняе адмысловы, эстэтыка-ідэалагічны характар літ-най навукі.
Нарэшце, актыўнасць кантактаў тэорыі літ-ры са шматлікімі - гуманітарнымі і натуральнымі - навуковымі дысцыплінамі (мастацтвазнаўствам, лінгвістыкай, эстэтыкай, філасофіяй, гісторыяй, сацыялогіяй, псіхалогіяй, фізіялогіяй, інфарматыкай і інш). Дазваляе ёй не губляць сувязяў з рухам навуковай думкі часу, уключаючыся ў актуальную для яго праблематыку рашэннем сваіх, адмысловых пытанняў.
Літ-ра як навука і яе сувязь з іншымі навукамі.
Тэорыя літ-ры - тэарэтычная частка літаратуразнаўства, уваходная ў літаратуразнаўства нараўне з гісторыяй літ-ры і літ-най крытыкай, якая абапіраецца на гэтыя вобласці літаратуразнаўства і разам з тым давальная ім прынцыповае абгрунтаванне.
Шматстайныя сувязі літаратуразнаўства з інш. гуманітарнымі навукамі, адны з якіх служаць яго метадалагічнай базай (філасофія, эстэтыка), іншыя блізкія да яго па задачах і прадмету даследавання (фалькларыстыка, агульнае мастацтвазнаўства), трэція агульнай гуманітарнай скіраванасцю (гісторыя, псіхалогія, сацыялогія).
Літаратуразнаўства – шматаспектная навука, у склад якой уваходзіць мноства спец. дысцыплін:
1. паэтыка-вучэнне аб складзе і структуры маст.твораў;
Выгляды паэтыкі:
-тэарэтычная- аб агульных законах будавання і функцыянаванні
-гістарычная - вывучае твор, зыходзячы з яго гіст. эвалюцыі
2. стылістыка- тэорыя худ.прамовы
3. тэорыя кампазіцыі - вывучае функцыянаванне маст. твораў
4. вершаведанне - вывучае функцыі верша
5. эйдалогія - тэорыя маст.выявы
6. літаратурная крытыка - звязаная з адзнакай літ-ры (падзяляюць на прафесійную і дылетанцкую)
7. практычная паэтыка - звязаная з мастацтвам інтэрпрытыцыі і адзнакі літ. твораў
Філасофія звязаная з літаратуразнаўствам (вывучае духоўны мір)
8. гнасеалагічная ф-ыя (агульная)- спазнанне, зразуменне чал.быцця
9. эстэтыка- галоўная ф-ыя літ-ры, навука аб выдатным, эстэтычная ф-ыя звязаная з перажываннем выдатнага, звязаная з паняццем катарсісу, якое было вызначанае Арыстоцелем,
10.лінгвістыка-навука параўнальнага даследавання моў; мовазнаўства, мовазнаўства
11.рыторыка- навука аб прамоўніцкім мастацтве; аб ф-ыі, стварэнні празаічнага тэксту
12. герменеўтыка - навука, якая тлумачыць святое пісанне.
Найважнай часткай Л. з'яўляецца паэтыка - навука аб структуры твораў і іх комплексаў: творчасці пісьменнікаў у цэлым, літ-нага кірунку, літ-най эпохі і г.д.
Сучаснае Л. уяўляе сабой вельмі складаную і рухомую сістэму дысцыплін. Адрозніваюць тры галоўныя галіны Л.: тэорыя літ-ры, гісторыя літ-ры і літ-ная крытыка. Тэорыя літ-ры даследуе агульныя законы структуры і развіцці літ-ры. Прадметам гісторыі літ-ры з'яўляецца мінулае літ-ры. Літ-ную крытыку цікавіць адносна адначасовае, апошняе, "сённяшняе" стан літ-ры;
Метадалогія навукі - навука навук, кожная пэўная навука павінна мець базавыя метады:
- структуралізм(фармальны метад)
- семіятычны метад (навука аб знаках і знакавых сістэмах)
- метад герменеўтыкі(тлумачэнне, заснаванае на веданне культурнага кантэксту)
- рэцэпціўны - метад, заснаваны на ўспрыманні чалавекам тэксту
- інтэрпрэтацыя міфа або знака, пакладзенага ў аснову твора.
- псіхааналітычныя прынцыпы, сфармуляваў тэорыю калектыўна-несвядомага (архетыпы) К. Г. Юнгаў
- дэканструкцыя (Жан Береда)
Літаратуразнаўства - навука аб літаратуры. Зарадзілася ў Старажытнай Грэцыі. Заснавальнік - Арыстоцель. 1-ая кніга - "Паэтыка", 4 стагоддзе да н.э. Гэта навука, якая вывучае спецыфіку літаратуры, развіццё славеснай мастацкай творчасці, мастацкія літаратурныя творы ў адзінстве яго ўтрымання і формы, заканамернасці літаратурнага працэсу.
18 стагоддзе - літаратуразнаўства стала самастойнай навукай.
Літаратуразнаўства аб'ядноўвае 3 літаратурныя дысцыпліны:
- Тэорыю літ-ры (вывучае спецыфіку, сац. прыроду, грамадскую ролю і заканамернасці развіцця мастацкай літ-ры);
- Гісторыю літ-ры (даследуе працэс літ-нага развіцця ў храналагічнай паслядоўнасці);
- Літ-ную крытыку (адгукаецца на найважныя літаратурныя падзеі часу). Літаратурная крытыка звернутая да сучаснага літаратурнага працэсу. Яна адгукаецца на новыя творы. Галоўная задача крытыкі - даць твору адзнаку. Узнікае тады, калі выразна праступае сувязь мастака і грамадствы. Руская крытыка пачынаецца з Бялінскага. Крытыка маніпулюе меркаваннем чытача. Часта яна неаб'ектыўная. Прыклад: рэакцыі на "Аповесці Белкіна" Пушкіна і ганенне Барыса Пастарнака, калі аб ім адклікаліся дрэнна тыя, хто яго нават не чытаў.
Дапаможныя навукі:
- Гістарыяграфія (збірае і адпрацоўвае дасягненні ў развіцці літаратурных дысцыплін);
- Тэксталогія (аднаўляе аўтарства твораў, назоў, аднаўляе яго аўтарскі тэкст);
- Кнігапіс (паказальнік, даведнік кніг).
- Бібліяграфія – збор літ-ры па задан. тэме
- Храналогія
- Крыніцазнаўства
- Ахівазнаўства
- Музеезнаўства