![](/user_photo/2706_HbeT2.jpg)
Теория пределов
.pdf![](/html/2706/241/html_pLaRD7UcZ9.BazN/htmlconvd-P88XBQ11x1.jpg)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Sсек.OAC = 1 |
R2 x = 1 x , |
|||||||||||||||
|
|
S OAC = |
|
|
|
OA OC sin(OA ; OC) = |
|
1 1 sin x , |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
S OBC = |
OC BC = |
1 tg x = |
|
tg x . |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Значит, |
1 |
sin x < |
1 |
|
x < |
|
1 |
tg x sin x < x < tg x |
x (0; |
π |
) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Теперь докажем, что |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
sin x |
= 1 |
― первый замечательный предел. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рассмотрим − 2 |
< x < |
|
2 , x ≠ 0 . Тогда в силу нечётности справедливо неравенство |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
< |
|
|
x |
|
< |
|
tg x |
|
, (x ≠ 0), 1 < |
|
|
|
|
|
|
< |
|
. |
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
cos x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Так как в Ι и |
ΙV |
|
|
четвертях все выражения под знаком модуля положительные (в ΙV четверти |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x < 0 и sin x < 0 ), |
то |
1 < |
|
|
|
|
|
x |
|
< |
|
|
|
1 |
|
|
1 > |
sin x |
|
> cos x . Так как |
|
lim cos x =1, то, |
по теореме о |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
sin x |
cos x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|||||||||||||||||
сжатой функции существует lim |
sin x |
|
=1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.6. |
|
|
|
|
Ограниченные функции |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Определение. |
Функция |
|
f (x) |
|
|
называется |
|
|
ограниченной |
|
на |
|
множестве |
X , если |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
k > 0 : x X |
|
f (x) |
|
≤ k . (или существуют числа M , N : x X M ≤ f (x) ≤ N ). |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Например, |
f (x) = sin x - ограниченная функция на (−∞;+∞) , т.к. |
|
sin x |
|
≤1 при любых x . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Если функция не |
является |
|
ограниченной на |
множестве |
X , |
|
|
то |
её |
|
называют неограниченной. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Следовательно, f (x) |
не ограничена на |
|
|
X , если для любого сколь угодно большого k > 0 существует |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
хотя бы один |
x* X : |
|
|
f (x*) |
|
> k . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Теорема 1. Если функция имеет конечный предел при x → x0 , то функция ограничена в окрестности предельной точки x0 .
•
Доказательство. lim f (x) = A ε > 0 Uδ(x0 ) : x U δ(x0 ) ∩ X f (x) − A < ε
x→x0
A −ε < f (x) < A + ε.
Обозначим A −ε = M |
• |
(x0 ) выполняется |
|||
и A + ε = N . Тогда x U δ |
|||||
ограниченная. |
|
|
|||
|
|
Теорема 2. Если существует конечный ненулевой предел функции |
|||
|
1 |
|
ограничена в окрестности предельной точки x0 . |
|
|
f (x) |
|
||||
|
|
|
|
M ≤ f (x) ≤ N , т. е. f (x) -
f (x) при x → x0 , то функция
Доказательство. Пусть lim f (x) = A, где А ≠ 0 . Тогда справедливо |
|
||
x→x0 |
|
||
• |
f (x) − A |
|
< ε , или |
ε > 0 Uδ(x0 ) : x U δ(x0 ) ∩ X |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A −ε < f (x) < A + ε. |
|
Так как A ≠ 0 , то для достаточно малого ε > 0 все части последнего неравенства имеют одинаковые |
|||||||||
знаки |
1 |
< |
1 |
< |
1 |
|
1 |
- ограничена в окрестности предельной точки. |
|
A + ε |
f (x) |
A −ε |
f (x) |
||||||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
![](/html/2706/241/html_pLaRD7UcZ9.BazN/htmlconvd-P88XBQ12x1.jpg)
Теорема 3. Если функция имеет бесконечный предел, то она неограниченна в окрестности предельной точки.
•
Доказательство. lim f (x) = ±∞ ε > 0 Uδ(x0 ) : x U δ(x0 ) f (x) > ε .
x→x0
Последнее неравенство и означает, что функция в окрестности предельной точки x0 является неограниченной.
1.7. Бесконечно малые и бесконечно большие функции (б.м. и б.б.)
Определение 1. Функция α(x) называется бесконечно малой (б.м.) в точке x0 , если lim α(x) = 0 . |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
Теорема. Для существования конечного предела lim f (x) = A, необходимо и достаточно, |
чтобы |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
функцию f (x) можно было представить в виде |
|
f (x) = A + α(x) , где α(x) - б.м. в точке x0 . |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
lim f (x) = |
A ε > 0 U |
|
|
|
|
|
|
|
|
• |
(x0 ) ∩ X |
|
f (x) − A |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Доказательство. |
δ(x0 ) : x U δ |
|
|
|
< ε |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Обозначим f (x) − A = α(x) |
|
α(x) |
|
< ε, иначе говоря |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
α(x) −0 |
|
< ε lim α(x) = 0 . |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
ε > 0 Uδ (x0 ) : x U δ(x0 ) ∩ X |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Следовательно α(x) |
― б. м. в точке x0 , где α(x) = f (x) − A f (x) = A + α(x) . |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Определение 2. |
Функция |
f (x) |
|
|
|
называется бесконечно |
большой (б.б.) в точке |
x0 , |
если |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
lim f (x) = ∞. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
ЗАМЕЧАНИЕ. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
В определении б.б. функции f (x) → ∞, это значит, что охватываются случаи стремления f (x) → +∞ |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
или f (x) → −∞. Однако можно привести пример б.б. функции, которая не стремится к + ∞ или −∞. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Например, f (x) = tg x - б.б. в точке x = |
π |
|
, хотя |
lim f (x) не существует. Действительно |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x→ |
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
lim tg x = −∞ и |
lim tg x = +∞. Односторонние пределы не равны. Однако |
|
lim |
|
|
tg x |
|
= +∞, т. е. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x→ |
π |
−0 |
x→ |
π |
+0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→ |
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
f (x) = tg x - б.б. в точке x = |
π |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
1.8. |
Свойства б.м. и б.б. функций |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Теорема 1. Если α(x) б.м. в точке x0 , то |
|
|
|
|
1 |
|
- б.б. в точке x0 |
и если f (x) б.б. в точке x0 , то |
1 |
- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
α( х) |
f (х) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
б.м. в точке x0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Доказательство. Пусть α(x) |
|
б.м. в точке |
x0 . Обозначим |
1 |
|
|
= f (x) и X |
|
- область определения |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
α( х) |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
функции α(x) . Возьмём E > 0 - |
сколь угодно большое число, тогда |
1 |
|
= ε- сколь угодно малое число. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
E |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Так как α(x) б.м. в точке x0 , то для ε = |
> 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
Uδ(x0 ) : x U |
|
|
|
|
|
|
|
E |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 1 = 1 > 1 = E |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
δ(x0 ) ∩ X α(x) < ε f (x) |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Итак, ε > 0 Uδ(x0 ) : x U•δ(x0 ) ∩ X |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
α(õ) |
|
|
α(õ) |
|
|
ε |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
f (x) |
|
> E , т. е. |
f (x) ― б.б. в |
точке x0 . |
Аналогично |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
доказывается и второе утверждение теоремы.
Теорема 2. Произведение функции, б.м. в точке x0 , на ограниченную функцию в окрестности точки x0 есть б.м. функция в той же точке.
8
|
|
Доказательство. Пусть α(x) - б.м. в точке x0 , а ϕ(x) |
- ограниченная в Uδ(x0 ) , т.е. |
|
ϕ(x) |
|
|
≤ k для |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
всех значений x Uδ(x0 ). Обозначим f (x) = α(x) ϕ(x) . |
Пусть X - область определения для функций |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
α(x) |
и ϕ(x) . Возьмём |
ε > 0 и найдём ε = |
ε |
. Так как |
α(x) б.м. в точке x0 , то по |
ε = |
ε |
|
|
найдём |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
1 |
k |
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ε |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
U |
δ |
(x |
0 |
) : x U δ |
(x |
0 |
) ∩ X |
α(x) |
|
< ε = |
. Тогда для x U δ(x |
0 |
) ∩ X справедливо неравенство: |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ε |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
f (x) |
|
= |
|
α(x) ϕ(x) |
|
= |
|
α(x) |
|
|
|
ϕ(x) |
|
≤ |
k = ε f (x) |
б.м. в точке x0 . |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
Пример. lim |
|
= 0 , т. к. sin x - ограниченная для всех x , а 1 |
- б.м. в точке ± ∞ . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x→±∞ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
Следствия:
1). Произведение конечного числа бесконечно малых функций есть б.м. в той же точке. Действительно б.м. функция является ограниченной, т. к. имеет конечный предел.
2). Произведение конечного числа бесконечно больших функций есть б.б. в той же точке. Действительно, если ϕ1(x),...,ϕn (x) - б.б., то
|
|
|
|
f (x) = ϕ (x) ... ϕ |
n |
(x) = |
|
|
1 |
|
|
... |
|
|
|
|
1 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ϕ ( õ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
ϕ |
( õ) |
|
|
|
|
ϕ ( õ) |
|
ϕ |
( õ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ï |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
ï |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
откуда следует, что функции f (x) представляет собой |
|
1 |
|
|
|
|
, то есть б.б. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
á.ì. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
Теорема 3. Сумма конечного числа функций, б.м. в точке x0 , является б.м. функцией в той же точке. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Доказательство. Пусть α1 (x), α2 (x) |
|
- б.м. в точке |
x0 . Тогда возьмём любое сколь угодно малое |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ε |
1 |
= |
ε |
> 0 , для которого |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ε |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ε |
|
|||||||
|
|
|
|
Uδ1 (x0 ) : x Uδ(x0 ) ∩ X |
|
α1 (x) |
|
< |
и Uδ2 (x0 ) : x Uδ(x0 ) ∩ X |
|
α2 (x) |
|
< |
|
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
• |
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ε |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ε |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
Тогда ε > 0 U δ(x0 ) =U δ1 (x0 ) ∩U δ2 |
(x0 ) : x U δ(x0 ) |
|
|
α1 (x) |
|
|
< |
, |
|
α2 (x) |
|
< |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
α |
1 |
(x) + α |
2 |
(x) |
|
≤ |
|
α |
1 |
(x) |
|
+ |
|
α |
2 |
(x) |
|
< |
ε |
|
+ |
|
ε |
= ε |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таким образом, f (x) = α1 (x) + α2 (x) - б.м. в точке x0 .
Сформулируем еще два свойства для бесконечно больших функций:
Сумма конечного числа функций, б. б. в одной точке, и имеющих одинаковый знак, является б.б. того же знака в той же точке.
Сумма функции, б.б. в точке x0 , и ограниченной функцию в окрестности точке x0 есть б.б. функция в той же точке.
1.9. Арифметические операции над функциями, имеющими конечный предел. Вычисление пределов
Теорема 1. Если существуют конечные пределы двух функций lim f (x) = A и |
lim g(x) = B , то |
|
|
x→x0 |
x→x0 |
lim ( f (x) + g(x)) = A + B |
|
|
x→x0 |
|
|
Доказательство. |
|
|
lim |
f (x) = A f (x) = A + α(x) , где α(x) - б.м. в точке x0 . |
|
x→x0 |
|
|
lim |
g(x) = B g(x) = B +β(x) , где β(x) - б.м. в точке x0 . |
|
x→x0 |
|
|
|
9 |
|
Тогда f (x) + g(x) = A + B + (α(x) +β(x)) , где (α(x) +β(x)) - б.м. в точке x0 . Следовательно,
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim ( f (x) + g(x)) = A + B . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Теорема 2. Если существуют конечные пределы двух функций lim f (x) = A и |
lim |
g(x) = B , то |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
||||
lim ( f (x) g(x)) = A B |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Доказательство. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
f (x) = A f (x) = A + α(x) , где α(x) - б.м. в точке x0 . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
g(x) = B g(x) = B +β(x) , где β(x) - б.м. в точке x0 . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Найдём |
f (x) g(x) = ( A + α(x)) (B +β(x)) = A B + ( A β(x) + B α(x) + α(x) β(x)) , |
где |
B α(x) и |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
A β(x) , |
|
|
а |
|
|
|
|
также |
|
α(x) β(x) |
|
являются |
б.м. |
|
|
в |
|
|
|
точке |
|
x0 . |
Значит |
|||||||||||||
f (x) g(x) = A B + (б.м.) lim ( f (x) g(x)) = A B . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
Теорема 3. Если существуют конечные пределы двух функций |
|
lim |
f (x) = A и |
lim g(x) = B ≠ 0 , |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
f (x) |
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
x→x0 |
|
||||||
то lim |
|
|
= |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
x→x0 g(x) |
|
|
B |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
Доказательство. Из определения предела следует, что справедливы утверждения: |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim f (x) = A f (x) = A + α(x) , где α(x) - б.м. в точке x0 . |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
g(x) = B g(x) = B +β(x) , где β(x) - б.м. в точке x0 . |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Найдём разность |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
f (x) |
− |
|
A |
= |
A + α( x) |
− |
A |
= |
A B + B α(x) − A B − A β(x) |
= |
|
B α(x) − A β(x) |
= |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
g(x) |
|
B B + β( x) |
|
B |
|
B (B +β(x)) |
|
|
|
|
|
B2 + B β(x) |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(B α(x) − A β(x)) |
|
1 |
= (б.м.) (огр.)=(б.м.) |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B2 + B β(x) |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
где |
|
|
1 |
|
|
|
- ограниченная, т. к. знаменатель стремится к B2 ≠ 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
B2 + B β(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таким образом |
f (x) |
= |
A |
+ (б.м.) lim |
|
f (x) |
|
= |
A |
. |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
g(x) |
|
B |
x→x0 |
|
g(x) |
|
|
B |
|
|
|
|
Следствие. Постоянный множитель можно выносить за знак предела.
|
|
lim C |
f (x) = lim C lim |
f (x) = C lim f (x) . |
|
|
x→x0 |
x→x0 x→x0 |
x→x0 |
|
Рассмотрим все возможные случаи, которые могут встретиться при вычислении пределов суммы, |
|||
произведения и отношения функций. |
|
|
||
|
|
Вычисление предела суммы f (x) + g(x) |
||
|
Пусть lim f (x) = A и lim g(x) = B . Тогда, если: |
|
||
|
x→x0 |
x→x0 |
|
|
1. |
A, B - конечные числа lim ( f (x) + g(x)) = A + B . |
|
||
|
|
x→x0 |
|
|
2. |
A = +∞, B = +∞ |
lim ( f (x) + g(x)) = [+∞ + ∞] = +∞. |
||
|
|
x→x0 |
|
|
3. |
A = −∞, B = −∞ |
lim ( f (x) + g(x)) =[−∞ −∞] = −∞ . |
||
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
10 |
|
4. |
A = +∞, B - конечное lim ( f ( x) + g( x)) = [+∞ + В] = ∞ . |
||
|
|
x→x0 |
|
5. |
A = +∞, B = −∞ |
lim ( f (x) + g(x)) =[+∞ −∞] |
неопределённость. |
|
|
x→x0 |
|
Примеры: |
|
|
1).
2).
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x2 |
−1 |
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
lim |
|
|
|
− |
|
|
|
|
= [∞ −∞]= lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
= −∞. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
x4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
+ 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
x→0 x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 x |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
− |
2 |
x |
= [∞ −∞]= lim |
|
|
x +1 − 2 x |
|
= −lim |
|
|
|
x −1 |
|
|
|
|
= − |
1 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
||||||||||||||||||||
|
− |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||
x→1 x |
|
|
|
x2 −1 |
|
|
|
|
x→1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→1 (x −1) (x +1) |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вычисление предела произведения f (x) g(x) . |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пусть |
lim |
|
f (x) = A и |
lim g(x) = B . Тогда, если: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
1. |
A, |
B - конечные числа lim ( f (x) g(x)) = A B . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
2. |
A ≠ 0, B = ∞ |
|
lim ( f ( x) g( x)) = [ A ∞] = ∞ . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. |
A = 0, B = ∞ |
|
lim ( f (x) g(x)) =[0 ∞] |
|
|
|
|
|
|
неопределённость. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример: lim x ctg x =[0 ∞] = lim |
|
|
x |
|
|
|
cos x = |
|
lim |
cos x |
= |
1 |
=1. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
x→0 sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
sin x |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вычисление предела отношения |
|
f (x) |
. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
g(x) |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пусть |
lim f (x) = A и |
lim g(x) = B . Тогда, если: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f (x) |
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
1. |
A, B - конечные числа, |
B ≠ 0 lim |
|
|
|
= |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
g(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
B |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
A ≠ 0, B = 0 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f ( x) |
|
|
|
A |
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
2. |
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
= |
A |
|
|
|
|
|
= ∞ . |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
g(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
→x0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
б.м. |
|
|
б.м. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
A -конечное, B = ∞ , |
lim |
|
|
|
f (x) |
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
= 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
g(x) |
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
A = ∞, B - конечное, |
|
lim |
|
|
|
f (x) |
|
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
= ∞ . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
g(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
B |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
A = ∞, B = 0 , |
|
|
|
lim |
|
|
|
f (x) |
|
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
= ∞ . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
g(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
A = 0, B = ∞ , |
|
|
|
lim |
|
|
|
f (x) |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
= 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
g(x) |
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f (x) |
0 |
|
|
|
|
|
|
|||
7. A = 0, B = 0 , |
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
- неопределённость. |
||||||
|
|
|
|
|
g(x) |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f (x) |
∞ |
|
|
|
|
|
|
|||
8. A = ∞, |
B = ∞, |
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
= |
|
|
- неопределённость. |
|||||||
|
|
|
|
g(x) |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
∞ |
|
|
|
|
|
|
||||||
Примеры. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 −3 x + 2 |
0 |
|
|
|
|
(x −1) |
(x − 2) |
|
1 |
|
||||||||||
1). lim |
|
|
= |
|
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
. |
|
x2 +3 x |
0 |
|
|
|
(x −1) (x −3) |
2 |
||||||||||||||
x→1 x3 − 4 |
|
|
|
x→1 x |
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
|
|
![](/html/2706/241/html_pLaRD7UcZ9.BazN/htmlconvd-P88XBQ16x1.jpg)
|
|
|
x2 − 4 x3 |
|
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
x3 ( |
1 |
|
− 4) |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
= lim |
|
|
|
х |
= 4 . |
|
|
|||||||||||
2). |
lim |
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
2 |
|
3 |
|
|
3 |
|
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|||||||||
|
x→∞ x |
|
+3 x − x |
|
|
|
∞ |
|
x→∞ x |
|
( |
|
+ |
|
−1) |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
х |
х2 |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3). |
lim |
4 − x − 4 + x |
|
0 |
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
− 2 x |
= − |
1 |
. |
||||||
|
|
2 x |
|
|
= |
|
2 |
x( 4 − x + |
4 |
||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
x→0 |
4 + x) |
|
1.10. Сравнение бесконечно малых и бесконечно больших функций (б.м. и б.б)
Определение 1. Пусть α(x) и β(x) ― б.м. в точке x0 , тогда
1). Если lim |
α(x) |
= 0 , то α(x) называется б.м. более высокого порядка относительно |
x→x0 |
β(x) |
|
β(x) .Обозначение: α(x) = о(β(x)) .
2). Если |
lim |
α(x) |
= C , где C ≠ 0,C ≠ ∞, то α(x) и β(x) называется б.м. одинакового порядка. |
||||||
|
x→x0 |
β(x) |
|
|
|
|
|
|
|
3). Если |
lim |
α(x) |
не существует, то α(x) и β(x) называются несравнимыми. |
|
|
||||
|
x→x0 |
β(x) |
|
|
|
|
|
|
|
Пример. Сравнить α(x) = x2 −1 и β(x) = x −1 в точке x =1. |
|
|
|||||||
Решение. Так как lim |
x2 −1 |
= lim(x +1) = 2 α(x) и β(x) одного порядка. |
|
|
|||||
x −1 |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
x→1 |
x→1 |
|
α(x) |
||
Определение 2. |
Две б.м. функции называются эквивалентными при x → x0 |
, если lim |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
β(x) |
Обозначается : α(x) |
~ |
β(x) . |
|
|
|
||||
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
б.м.
=1.
Примеры. 1) sin x |
~ |
x , так как |
|
lim |
sin x |
=1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
tg x |
~ x , так как |
|
tg x |
|
|
|
|
|
sin x |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
2) |
lim |
|
|
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=1 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
cos x |
|
|
x→0 |
|
|
|
|
x→0 cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 −cos x |
|
|
|
|
2 |
sin 2 ( |
x |
) |
|
|
|
sin 2 |
( |
x |
) |
sin( |
x |
) |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3) 1 −cos x |
~ |
|
|
, так как |
lim |
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
= lim |
|
2 |
|
|
=1. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x→0 2 |
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
x→0 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||
4) |
arcsin x |
~ x , так как |
lim |
arcsin x |
= lim |
|
y |
|
=1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
x→0 |
|
x |
|
|
|
y→0 sin y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
5) |
arctg x |
~ x , так |
как |
|
lim |
arctg x |
|
= lim |
y |
=1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
x→0 |
x |
|
|
y→0 tg y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Свойства эквивалентных б.м. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Теорема 1. Сумма функций, б.м. в точке x0 , разного порядка эквивалентна б.м. меньшего порядка. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Доказательство. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Пусть β(x) |
- б.м. в точке x0 более высокого порядка, чем α(x) . Рассмотрим γ(x) = α(x) +β(x) . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
γ(x) |
|
|
|
|
α(x) +β(x) |
|
|
|
|
|
|
|
β(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
Найдём |
lim |
= |
lim |
|
= lim 1 |
+ |
|
|
=1 + 0 =1, то есть α(x) +β(x) |
~ α(x) . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x→x0 α(x) |
|
|
x→x0 α(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
α(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Теорема 2. Предел |
отношения |
|
двух |
б.м. |
функций в |
|
точке |
x0 |
|
не |
|
|
изменится, |
если |
числитель и |
знаменатель заменить на эквивалентные им б.м. функции. Иначе:
если α(x) ~ α1 (x) и β(x) ~ β1 (x) , x → x0 |
, то lim |
α(x) |
= |
lim |
α1 (x) |
|
β(x) |
β1 (x) |
|||||
|
x→x0 |
|
x→x0 |
|||
12 |
|
|
|
|
|
![](/html/2706/241/html_pLaRD7UcZ9.BazN/htmlconvd-P88XBQ17x1.jpg)
Доказательство. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
α(x) |
|
|
|
α(x) |
|
α1 |
(x) β1 |
(x) |
|
α1 (x) |
|
||
lim |
|
= |
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
= lim |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
β(x) |
|
α1 (x) |
β1 |
(x) |
|
|
β1 (x) |
|||||||
x→x0 |
|
x→x0 |
|
|
β(x) x→x0 |
|
Теорема 3. Если α(x) ~ α1 (x) |
и β(x) ~ β1 (x) , |
x → x0 , то α(x) β(x) ~ α1 (x) β1(x) . |
||||||
Доказательство. |
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
α(x) β(x) |
= lim |
|
α(x) |
lim |
β1 (x) |
=1. |
α1 (x) β1 (x) |
|
|
β(x) |
|||||
x→x0 |
x→x0 α1 (x) |
x→x0 |
|
Теорема 4. Сумма б.м. функций эквивалентна сумме эквивалентных им б.м., если заданная сумма не
является разностью эквивалентных б.м. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Пример. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
tg x −sin x |
~/ |
x − x , |
поскольку ноль является конечным числом, а не бесконечно малой функцией. В |
|||||||||||||||||||||||
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
этом |
случае |
|
|
постараемся |
|
|
разложить |
заданное |
выражение |
на |
множители. |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
x |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
tg x −sin x = sin x |
1 −cos x |
~ |
|
x |
|
= |
|
. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
cos x |
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Определение 3. Пусть |
U (x) |
и |
V (x) - б.б. в точке x0 . Тогда: |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
1) если |
lim |
|
U (x) |
= ∞, то U (x) |
называется б.б. высшего порядка относительно V (x) . В этом случае |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
x→x0 |
|
V (x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
V (x) - б.б. низшего порядка относительно U (x) . Очевидно lim |
V (x) |
= 0 . |
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
U (x) |
|
|
|
2) если |
lim |
U (x) |
= C , где C ≠ 0, C ≠ ∞ , то U (x) и |
V (x) называются б.б. одинакового порядка. |
||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
x→x0 |
V (x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
3) если / |
lim |
U (x) |
|
, то U (x) |
и |
V (x) называются несравнимыми. |
|
|
||||||||||||||||||
V (x) |
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
4) если |
lim |
U (x) |
=1 , то U (x) |
и |
V (x) называются эквивалентными: U (x) ~ |
V (x) . |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
x→x0 |
V (x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
Свойства эквивалентных б.б. функций.
Отметим лишь некоторые свойства.
1)Сумма б.б. функций разного порядка эквивалентна б.б. высшего порядка.
2)Предел отношения б.б. не изменится, если числитель и знаменатель заменить на эквивалентные б.б.
Иначе: если U (x) ~ U |
1 |
(x) и V (x) ~ V (x) , |
x → x |
0 |
, то lim |
U (x) |
= lim |
U1 (x) |
|
|
|||||||
|
1 |
|
x→x0 |
V (x) |
x→x0 V1 (x) |
|||
|
|
|
|
|
3) Сумма б.б. функций можно заменить на сумму эквивалентных б.б., если заданная сумма не является разностью эквивалентных б.б.
4) Если U (x) ~ U1(x) и V (x) ~ V1(x) , x → x0 , то U (x) V (x) ~ U1(x) V1(x) .
1.11. Главная часть б.м. и б.б. функций
Для каждой б.м. или б.б. функции существует бесконечное множество эквивалентных функций. Например, при x → 0 б.м. функция tg x ~ sin x; ~ arcsin x; ~ x и т. д.
Естественно при вычислении пределов использовать замену на простейшую эквивалентную функцию. Определение 1. Пусть α(x) - простейшая б.м. в точке x0 , а β(x) - другая б.м. в той же точке x0 .
Если β(x) ~ C(α(x))k , где C, k - постоянные числа, C ≠ 0 , то бесконечно малую C(α(x))k x→x0
называют главной частью β(x) . Число k называют порядком функции β(x) относительно α(х) .
13
![](/html/2706/241/html_pLaRD7UcZ9.BazN/htmlconvd-P88XBQ18x1.jpg)
ЗАМЕЧАНИЕ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вид главной части зависит от того, конечным или бесконечным является число x0 . Пусть β(x) |
- б.м. в |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
точке x0 , то |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
1) Если x0 = a - конечное число, то главная часть функции |
|
β(x) |
|
|
имеет вид C (x − a)k . |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2) Если x0 = ∞, то главная часть функции |
|
β(x) имеет вид C |
|
|
1 k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Определение 2. Пусть U (x) - простейшая бесконечно большая в точке x0 , |
V (x) - другая бесконечно |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
большая в той же точке x0 . Если V (x) |
|
~ |
|
|
|
|
C(U (x))k , где C, k - постоянные числа, C ≠ 0 , |
k > 0 , то |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
бесконечно большую C(U (x))k |
|
|
называют главной частью функции V (x) . Число k называют порядком |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
функции V (x) относительно U (х) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
ЗАМЕЧАНИЕ. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пусть V (x) - б.б. в точке x0 . Тогда: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
1). если x0 |
= a - конечное число, то главная часть функции V (x) имеет вид C |
|
1 |
|
|
|
k |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
− a |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= ∞, то главная часть функции V (x) имеет вид C (x)k . |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2). если x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.12. Второй замечательный предел |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Теорема. |
Последовательность |
|
|
|
(1 + |
|
1 |
)п, |
где |
|
п =1, 2,K, |
|
|
|
|
|
|
стремится |
|
|
к |
|
|
конечному |
пределу, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
заключенному между числами 2 и 3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
п |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
Доказательство. Воспользуемся формулой бинома Ньютона |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
(1 + х)п =1 + пх+ |
|
п(п−1) |
х2 + |
|
п(п−1)(п−2) |
х3 +K+ хп При |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2! |
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x = |
1 |
|
(1 + |
|
1 |
|
)п |
|
|
=1 + п |
1 |
+ |
|
п(п−1) |
|
( |
1 |
)2 + |
п(п−1)(п−2) |
( |
1 |
)3 |
+K+ ( |
1 |
)п |
= |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
п |
2! |
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
п |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
п |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
п |
|
|
|
|
|
|
|
п |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
= 2 + 1 |
|
|
п−1 |
+ |
1 |
|
|
|
|
(п−1)(п−2) +K+ 1K(п−1)п |
1 |
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
п |
|
|
|
|
2 3 |
|
|
|
|
|
|
|
п2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 3Kп |
пп |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
= 2 + |
|
1 |
(1 − |
1 |
)+ |
|
1 |
|
(1 − |
1 |
)(1 − |
2 |
)+K+ |
|
1 |
|
|
|
|
|
(п(п−1)K(1+п−п) |
)= |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 3 |
|
|
2 3Kп |
|
|
|
|
|
|
|
|
п |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
п |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
п |
|
|
|
|
п |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
п |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
= 2 + |
|
1 |
(1 − |
1 |
)+ |
1 |
(1 − |
1 |
)(1 − |
2 |
)+K+ |
1 |
|
(п−1 |
|
п−2 |
K |
п−(п−1) |
)= |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
п |
2 3 |
п |
п |
2 3Kп |
|
п |
п |
п |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= 2 + |
1 |
|
(1 − |
1 |
)+ |
1 |
(1 − |
1 |
)(1 − |
|
2 |
)+K+ |
1 |
(1 − |
|
1 |
)(1 − |
|
|
2 |
)K(1 − |
п−1 |
). |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
п |
2 3 |
п |
|
п |
2 3Kп |
п |
|
|
п |
п |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
123 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14243 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
144424443 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
>0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
>0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
>0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Так как слагаемые положительные, то последовательность (1 + 1п)п имеет наименьшее значение 2, а
затем растет с увеличением п.
С другой стороны, так как выражения (1 − 1п)<1 , (1 − 1п)(1 − п2 )<1 и т.д., то
(1 + |
|
)п < 2 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
(1 − |
1 |
)= 2 +1 − |
|
|
|
|
|
|
|||||
1 |
1 |
+ |
1 |
+K+ |
1 |
< 2 + |
1 |
+ |
1 |
+K+ |
|
1 |
= 2 + |
|
2 |
2n−1 |
|
1 |
= 3 − |
|
1 |
< 3 . |
||||||
п |
2 |
2 3 |
2 3Kn |
2 |
2 |
|
n−1 |
|
|
1 − |
1 |
|
n−1 |
|
n−1 |
|||||||||||||
|
|
|
|
{ |
123 |
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|||||
|
|
|
|
>2 |
|
>2 2K2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Таким образом 2 < (1 + 1п)п < 3 , то есть последовательность ограниченная возрастающая. Тогда она
имеет предел, заключенный между 2 и 3. Этот предел обозначают числом е, то есть lim (1 + 1 )n = e . n→∞ n
Выяснено, что e ― это иррациональное число (оно называется числом Непера). Это число вычислено
e 2,7182818284...
14
![](/html/2706/241/html_pLaRD7UcZ9.BazN/htmlconvd-P88XBQ19x1.jpg)
Полученное предельное соотношение можно записать в другом виде, обозначив |
1 |
= z |
n = 1 |
: |
|
п |
|||||
|
|
z |
|
1
lim(1 + z)z = e ― второй замечательный предел. z→0
Определение. Натуральными называются логарифмы, за основание которых принято число е.
Обозначение: ln x = loge x .
Пользуясь вторым замечательным пределом, докажем несколько эквивалентностей:
lim ln(1 + x)
x→0 x
lim loga (1 + x) = lim
x→0 x x→0 ln a
1
= lim ln(1 + x) x = ln e =1
x→0
ln(1+x) |
|
ln(1 + x) |
|
||
|
ln a |
= lim |
=1 |
||
|
|
|
|||
|
x |
|
x→0 |
x |
|
|
ln a |
|
|||
|
|
|
|
ln(1 + x) ~ x .
x→0
loga (1 + x) ~ x .
x→0 ln a
|
|
|
ах −1 |
|
|
|
1 |
|
|
ах −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
||||||||
|
lim |
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
= lim |
|
|
|
ln a |
|
|
|
|
=1 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
loga (1 + (a x −1)) |
|
|
|
loga (1 + y) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
хln a |
|
x→0 ln a |
|
|
y→0 ln a |
|
|
|
|
y→0 loga |
(1 + y) |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a x −1 ~ |
x ln a . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Как частный случай ex −1 ~ |
x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
lim |
(1 + x)a −1 |
= lim |
|
ea ln(1+x) |
−1 |
= lim |
|
a ln(1 + x) |
= lim |
ax |
=1 |
|
|
|
|
|
|
(1 + x)a −1 ~ |
ax . |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
ax |
|
|
|
|
ax |
|
|
|
|
|
|
|
ax |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
x→0 |
|
|
x→0 |
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
x→0 ax |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таблица 3. Таблица эквивалентных бесконечно малых |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
sin x |
~ |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 −cos x |
~ |
x |
2 |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
tg x |
~ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
loga (1 + x) |
~ |
|
x |
|
|
ln(1 + x) |
~ x |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 ln a |
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|||||||
3 |
|
|
|
|
arcsin x ~ |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
a x −1 ~ |
x ln a |
ex −1 ~ |
x |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
4 |
|
|
|
|
arctg x |
~ |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 + x)a −1 ~ |
|
ax |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x sin x −1 = lim |
(1 − x sin x) |
|
−1 |
|
1 |
x sin x |
= |
|
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Пример. |
lim |
= lim |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x→0 |
|
ex2 −1 |
|
|
x→0 |
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
x2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.13. Показательные неопределенности |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Определение. Функция вида |
y = (u(x))v( x) , где u(x) > 0 |
называется показательно-степенной. Так |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
как (u(x))v( x) = eln(u(x))v( x) |
= ev( x) ln u( x) , то |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
lim (u( x))v( x) = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
v( x) ln u( x) |
|
|||||||||||||
|
|
lim |
ev( x) ln u( x) |
|
= по т. о пределе суперпозиции = ex→x0 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
x→x0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Возможны следующие неопределенности: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
[1∞ ], если u →1, v → ∞ . Тогда lim uv = [1∞ ]= elimv ln u |
= e[∞ 0], |
|
|
|
|
|
[∞0 ], если u → ∞, v → 0 . Тогда lim uv = [∞0 ]= e[0 ∞], [00 ], если u → 0, v → 0 . Тогда lim uv = [00 ]= e[0 ∞].
15
|
x |
−1 2x |
lim 2xln |
x−1 |
|
lim 2xln(1− |
1 |
) |
lim 2x(− |
1 |
) |
|
|
|
||||||||
|
x |
x |
x |
|
|
|
||||||||||||||||
Пример. lim |
|
|
|
|
= [1∞ ]= ex→∞ |
|
|
|
= ex→∞ |
|
|
|
= ex→∞ |
|
|
|
= e−2 |
|
||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
1.14. Непрерывность функций |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Определение 1. |
Пусть дана функция y = f (x) . Рассмотрим два значения ее аргумента x и |
x0 . |
||||||||||||||||||||
Разность |
x − x0 = |
|
x |
называется |
приращением |
аргумента |
|
x |
в |
точке x0 . Разность |
||||||||||||
у − у0 = f (x) − f (x0 ) = |
y называется приращением функции y = f (x) в точке x0 . |
|
||||||||||||||||||||
|
|
Так как x − x0 = |
x , то x = x0 + x и |
y = f (x0 + |
х) − f (x0 ) . |
|
||||||||||||||||
Определение 2. Функция y = f (x) |
называется непрерывной в точке |
x0 , |
если она определена в |
|||||||||||||||||||
некоторой |
окрестности |
точки x0 |
и |
lim |
y = 0 , т.е. |
если |
бесконечно |
малому приращению |
||||||||||||||
x соответствует б. м. приращение |
y . |
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
y = lim (f (x) − f (x0 ))= 0 |
|
|||||||||||||
Так как |
y = f (x) − f (x0 ) , |
то |
можно |
переписать |
lim |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
x→х0 |
|
|
lim f (x) = f (x0 ) .
x→х0
Таким образом, получаем эквивалентное определение:
Определение 3. |
Функция |
y = f (x) |
называется непрерывной в точке x0 , |
если она определена в |
||||
некоторой окрестности точки x0 и lim |
f (x) = f (x0 ) или |
lim f (x) = |
lim |
f (x) = f (x0 ) . |
||||
|
|
|
x→х0 |
|
|
x→х0 +0 |
x→х0 −0 |
|
Это равенство можно переписать в виде lim |
f (x) = f ( lim x) , то есть под знаком непрерывной |
|||||||
функции можно переходить к пределу. |
x→х0 |
|
x→х0 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
||||
Приведем две важные теоремы о непрерывных функциях. |
|
|
||||||
Теорема 1. Если функции |
f (x) и g(x) непрерывны в точке x0 , то непрерывны в этой же точке их |
|||||||
сумма, произведение и частное (при g(x0 ) ≠ 0 ). |
|
|
|
|
||||
Доказательство. Найдем |
|
|
|
|
|
|
||
lim F(x) = lim (f (x) + g(x))= lim f (x) + lim g(x) = f (x0 ) + g(x0 ) = F(x0 ) |
||||||||
x→õ0 |
x→õ0 |
|
x→õ0 |
x→x0 |
|
|
||
функция F(x) = f (x) + g(x) ― непрерывная в точке |
x0 . Аналогично доказываются теоремы для |
|||||||
произведения и частного. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Теорема 2. Если функция g(x) непрерывна в точке x0 , а функция |
f (u) ― в точке u0 = g(x0 ) , то |
|||||||
сложная функция f (g(x)) |
непрерывна в точке x0 . |
|
|
|
|
|||
Доказательство. |
lim |
f (g(x)) = lim f (u) = f (u0 ) = f (g(u0 )) . |
|
|
||||
|
x→х0 |
|
u→u0 |
|
|
|
|
|
Определение 4. Если функция y = f (x) непрерывна в каждой точке некоторого интервала (а; b), то |
||||||||
функция называется непрерывной на этом интервале. |
|
|
|
|||||
Определение 5. Функция |
y = f (x) |
называется непрерывной слева (справа) в точке x0 , если она |
||||||
определена в точке x0 и |
lim |
f (x) = f (x0 ) (или |
lim |
f (x) = f (x0 ) ). |
|
|||
|
x→х0 −0 |
|
x→х0 +0 |
|
|
|||
Определение 6. Функция |
y = f (x) |
называется непрерывной на замкнутом интервале [a; b], если |
она непрерывна в каждой точке интервала (а; b), и непрерывна справа в точке а и слева в точке b . Рассмотрим некоторые свойства функций, непрерывных на отрезке.
1. Непрерывная на [a; b] функция достигает на этом отрезке по крайней мере один раз наибольшего значения Ì и наименьшего значения ò , т.е. m ≤ f (x) ≤ M (рис. 11).
16