Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Терминология патологик анатомия terminlar patan_

.pdf
Скачиваний:
6
Добавлен:
25.01.2024
Размер:
239.07 Кб
Скачать

ТЕРМИНОЛОГИЯ ПО ПАТОМОРФОЛОГИИ

ОБЩАЯ ПАТОЛОГИЧЕСКАЯ АНАТОМИЯ

Латинский

Русский

Узбекский

Узбекский

кириллица

латыница

 

 

 

ДИСТРОФИИ

 

Аdaver, ptoma

Труп

Мурда

Murda

Autopsia, sectio,

Вскрытие трупа -

Мурда ички аъзоларини

Murda ichki a’zolarini

Извлечение внутренних

obductio еvisceratio

кесиб текшириш усули

kesib tekshirish usuli

органов трупа

 

 

 

 

Прижизненное

Ташхис қўйиш

Tashxis qo‘yish maqsadida

Biopsia

гистологическое

мақсадида ҳаётий

hayotiy to‘qimalarni

 

исследование с

тўқималарни гистологик

 

gistologik tekshirish usuli

 

диагностической целью

текшириш усули

 

 

 

 

 

 

Alteratio

Повреждение

Тўқималарнинг

To‘qimalar-

шикастланиши

ning shikastlanishi

 

 

 

Структурные изменения

Ҳужайра ва

Hujayra va to‘qimalarning

Destructio

тўқималарнинг

клеток и тканей

tizilmaviy o‘zgarishlari

 

тизилмавий ўзгаришлари

Decompositio

Разрушение

Емирилиш,

Emirilish,

қисмларга ажралиш

qismlarga ajralish

 

 

Accumulatio

Накопление

Тўпланиш

To‘planish

Disproteinosis

Белковая дистрофия

Оқсил дистрофия

Oqsil distrofiya

Lipidosis,phanerosis

Жировая дистрофия

Ёғли дистрофия

Yоg‘li distrofiya

adiposa

 

 

 

 

 

Болезни накопления с

Моддалар алмашинуви

Moddalar almashinuvi

 

наслий бузилишлари

nasliy buzilishlari

Thesaurismoses

наследственным

оқибатидаги тўпланиш

oqibatidagi to‘planish

 

нарушением обмена

 

касаллиги

kasalligi

 

 

Hyperkeratosis

Повышенное ороговение

Тери мугузланишининг

Teri muguzlanishining

кожи

ошиши

oshishi

 

Leucoplakia

Очаг ороговения на

Шиллиқ қаватларда

Shilliq qavatlarda

слизистой оболочке

ўчоқли мугузланиш

o‘choqli muguzlanish

 

Hypoproteinaemia

Пониженное содержание

Қонда оқсил миқдори

Qonda oqsil miqdori

белка в крови

камайиши

kamayishi

 

Proteinuria

Белок в моче

Сийдик билан оқсил

Siydik bilan oqsil chiqishi

чиқиши

 

 

 

 

Накопление азотистых

Буйрак

Buyrak etishmovchiligida

 

етишмовчилигида қонда

Uraemia

шлаков в крови при

qonda azot qoldiqlarining

азот қолдиқларининг

 

почечной недостаточности

to‘planishi

 

тўпланиши

 

 

 

Desquamatio

Слущивание

Эпителий ҳужайралари-

Epiteliy hujayralari-ning

эпителиальных клеток

нинг кўчиб тушиши

ko‘chib tushishi

 

Cor tigrinum

"Тигровое" сердце

“Йўлбарс” юраги

“Yo‘lbars” yuragi

Hyperglycaemia

Повышенное содержание

Қонда қанд миқдори

Qonda qand miqdori

сахара в крови

ошиши

oshishi

 

1

Glucosuria

Сахар в моче

Сийдик билан қанд

Siydik bilan qand chiqishi

 

 

чиқиши

 

 

 

Obesitas universalis

Общее ожирение

Умумий семириш

Umumiy semirish

Adipositas cordis

Ожирение сердца

Юракни ёғ босиши

Yurakni yog‘ bosishi

 

 

ли тарзда ёғ

O‘choqli tarzda yog‘

Lipomatosis

Очаговое скопление жира

Ўчоқ

тўпланиши

to‘planishi

 

 

Lipomatosis

Болезненный липоматоз

Оғриқли липоматоз

Og‘riqli lipomatoz

dolorosa

(болезнь Деркума)

(Деркум касаллиги)

(Derkum kasalligi)

Glycogenosis

Врожденное нарушение

Туғма гликоген

Tug‘ma glikogen

обмена гликогена

алмашинуви бузилиши

almashinuvi buzilishi

 

Splenomegalia

Увеличенная селезёнка

Талоқ катталишиши

Taloq kattalishishi

Lien lardaceus

"Сальная" селезёнка

симон” талоқ

“Yog‘simon” taloq

“Ёғ

 

Жиробелковая

Артерияларда

Arteriyalarda biriktiruvchi

Atherosclerosis

инфильтрация артерий с

бириктирувчи тўқима

to‘qima o‘sishi bilan

разрастанием

ўсиши билан кечувчи ёғ-

kechuvchi yog‘-oqsilli

 

 

соединительной ткани

оқсилли инфильтрация

infiltratsiya

 

Распад жиробелковых масс

Томирдан ташқарида

Tomirdan tashqarida

 

триглицеридлар юзасида

triglitseridlar yuzasida

Atheromatosis

в толще триглицеридов вне

ёғ-оқсилли массаларнинг

yog‘-oqsilli massalarning

 

сосудов

 

емирилишга учраши

emirilishga uchrashi

 

 

 

 

Қон томирлар девори

Qon tomirlar devori yoki

Aneurysma

Выпячивание стенки сосуда

ёки юракда кенгайтмалар

yurakda kengaytmalar

или сердца

пайдо бўлиб,юпқала-шиб

paydo bo‘lib,yupqalashib

 

 

 

қолиши

qolishi

 

 

Томирдан ташқарида

Tomirdan tashqarida

 

Отложения холестерина и

холестерин ва

Xanthomatosis

xolesterin va triglitseridlar

триглицеридов вне сосудов

триглицеридлар чўкиб

 

cho‘kib qolishi

 

 

қолиши

 

 

 

Intumescentia

Мукоидное набухание

Мукоид бўкиш

Mukoid bo‘kish

mucoidea

 

 

 

Ren arterioarteriolo-

Первично-сморщенная

Бирламчи бужмайган

Birlamchi bujmaygan

scleroticus

почка

буйрак

buyrak

Cicatrix keloidea

Гиалинизированный

Гиалинлашган тери

Gialinlashgan teri

кожный рубец

чандиғи

chandig‘i

 

Idiopathicus, kryptos

Неизвестный, неясный,

Номаълум,яширин

Noma’lum,yashirin

 

скрытый, тайный

 

 

Macroglossia

Увеличенный язык

Тил катталашиши

Til kattalashishi

Pigmentosis

Нарушение обмена

Ранг берувчи пигментлар

Rang beruvchi pigmentlar

окрашенных веществ

алмашинуви бузилиши

almashinuvi buzilishi

 

 

Накопление гемосидерина в

Гемолиз кучайиши

Gemoliz kuchayishi

 

ималарда

natijasida to‘qimalarda

Haemosiderosis

тканях при усиленном

натижасида тўқ

гемосидериннинг

gemosiderinning

 

гемолизе

 

тўпланиши

to‘planishi

 

 

 

Накопление гемосидерина

Темир кўп келиши

Temir ko‘p kelishi

Haemochromatosis

вследствие повышенного

натижасида гемосидерин

natijasida gemosiderin

 

поступления железа

тўпланиши

to‘planishi

Icterus

Желтуха

Сариқлик

Sariqlik

Cholaemia

Повышенное содержание в

Қонда ўт таркибий

Qonda o‘t tarkibiy

крови составных частей

қисмларининг миқдори

qismlarining miqdori

 

2

 

жёлчи

ошиши

oshishi

 

Отложение малярийного

Малярия пигменти-

Malyariya pigmenti-

Haemomelanosis

гемомеланиннинг

gemomelaninning

пигмента

 

чўкиши

cho‘kishi

 

 

Hypermelanosis

Избыточное накопление

Меланин миқдори ошган

Melanin miqdori oshgan

меланина

ҳолда тўпланиши

holda to‘planishi

 

Hypomelanosis

Пониженное содержание

Меланин миқдори

Melanin miqdori

меланина

камайиши

kamayishi

 

Albinisme

Врождённый общий

Туғма умумий

Tug‘ma umumiy

гипомеланоз

гипомеланоз

gipomelanoz

 

Leucoderma

Белая кожа (очаговый

Оқ тери(ўчоқли

Oq teri(o‘choqli

гипомеланоз)

гипомеланоз)

gipomelanoz)

 

Vitiligo

Пегая кожа (очаговый

Оқ доғли тери(ўчоқли

Oq dog”li teri(o‘choqli

гипомеланоз)

гипомеланоз)

gipomelanoz)

 

Chloasma

Гиперпигментация кожи

Юз териси

Yuz terisi

лица

гиперпигментацияси

giperpigmentasiyasi

 

 

Повышенное содержание

Қонда сийдик кислота

Qonda siydik kislota

Hyperuricaemia

солей мочевой кислоты в

тузлари миқдори ошиши

tuzlari miqdori oshishi

 

крови

 

 

 

 

Повышенное содержание

Сийдикда сийдик

Siydikda siydik kislota

Hyperuricuria

солей мочевой кислоты в

кислота миқдори ошиши

miqdori oshishi

 

моче

 

 

 

 

Болезнь, связанная с

Пурин алмашинуви

Purin almashinuvi

Podagra

нарушением обмена

бузилиши билан кечувчи

buzilishi bilan kechuvchi

 

пуринов

касаллик

kasallik

Tophus uricus

Подагрический узел

Подагра

Podagra

(шишка)

тугунлари(бўртма-лар)

tugunlari(bo‘rtmalar)

 

Pneumoconiosis

Пылевые заболевания

Ўпкалар чанг касаллиги

O‘pkalar chang kasalligi

лёгких

 

 

 

Anthracosis

Пылевые заболевания

Ўпкалар чанг касаллиги

O‘pkalar chang kasalligi

лёгких

 

 

 

Siderosis

Пигментация

Темир тутувчи чанглар

Temir tutuvchi changlar

железосодержащей пылью

пигментацияси

pigmentatsiyasi

 

Lissinosis

Пигментация

Пахта-қоғоз чанги

Paxta-qog‘oz changi

хлопчатобумажной пылью

пигментацияси

pigmentatsiyasi

 

 

Отложение солей кальция

Кальций тузлари

Kalsiy tuzlari

 

(обызвествление,

Calcinosis,

чўкиши(оҳакланиш,бўрл

cho‘kishi(ohaklanish,bo‘rl

омелотворение).

calcificatio

аниш)

anish)

Дистрофический

Calcinosis discrasia

Дистрофик оҳакланиш

Distrofik ohaklanish

кальциноз.

 

Метастатик оҳакланиш

Metastatik ohaklanish

 

Метастатический кальциноз

 

Минерализация

ай

 

 

соединительной или

Бириктирувчи ёки тоғ

Biriktiruvchi yoki tog‘ay

Ossificatio

тўқимасининг

хрящевой тканей

to‘qimasining suyaklanishi

 

суякланиши

 

(окостенение)

 

 

 

 

Osteoporosis,

Дистрофическое

Суяк тўқимасининг

Suyak to‘qimasining

rareflcatio

разрежение костной ткани

дистрофик емирилиши

distrofik emirilishi

Osteomalacia

Дистрофическое

Декальцинация билан

Dekalsinatsiya bilan

размягчение костной ткани

лиқ ҳолда суяк

bog‘liq holda suyak

 

боғ

3

 

в связи с декальцинацией

тўқимасининг дистрофик

to‘qimasining distrofik

 

 

юмшаши

yumshashi

Cholestasis

Застой жёлчи

Ўт димланиши

O‘t dimlanishi

Urostasis

Застой мочи

Сийдик димланиши

Siydik dimlanishi

Dyskinesia

Двигательные расстройства

Ҳаракат бузилишлари

Harakat buzilishlari

Retentio

Задержка

Тутилиш

Tutilish

Lithiasis, calculosis

Камнеобрабзование

Тош ҳосил бўлиши

Tosh hosil bo‘lishi

Concrementum,

Камень

Тошлар,конкрементлар

Toshlar,konkrementlar

calculus

 

 

 

Nephrolithiasis

Почечнокаменная болезнь

Буйрак тош касаллиги

Buyrak tosh kasalligi

Urolithiasis

Мочекаменная болезнь

Сийдик тош касаллиги

Siydik tosh kasalligi

 

Скопление мочи в

Косача ва жомларда

Kosacha va jomlarda

 

сийдик олиб кетилиши

 

чашечках и лоханках

siydik olib ketilishi

Hydronephrosis

қийинлашиши

вследствие затруднения

qiyinlashishi natijasida

 

натижасида сийдик

 

оттока

siydik to‘planib qolishi

 

тўпланиб қолиши

 

 

 

Cholelithiasis

Жёлчнокаменная болезнь

Ўт тош касаллиги

O’t tosh kasalligi

Sialolithiasis

Слюнно-каменная болезнь

Сўлак тош касаллиги

So’lak tosh kasalligi

Colica

Приступ резких болей

Ўткир оғриқ хуружи

O’tkir og’riq xuruji

Сарrоlithis

Каловый (кишечный)

Ичак (ахлат) тошлари

Ichak( axlat) toshlari

камень

 

 

 

 

Обызвествлённый

Нобуд бўлган

Nobud bo’lgan ohaklangan

Lithopaedion

внутриутробно погибший

оҳакланган ҳомила (тош

homila

 

плод

ҳомила )

 

 

Petrificatio

Обызвествлённый тромб в

Оҳакланган вена тромби

Ohaklangan vena trombi

Phlebolithus

вене

 

 

 

НЕКРОЗ

 

Autolysis

Аутолиз

Ириш, аутолизланиш

Irish, autolizlanish

 

 

Ҳужайра ва

Xujayra va to`qimalarning

Necrosis

Некроз

тўқималарнинг маҳаллий

maxalliy o`limi

 

 

ўлими

 

 

 

Exitus letalis

 

Тез ва қисқа муддат

Tez va qisqa muddat

Скоропостижная смерть

ичида ривожланувчи

Morssubita

ichida rivojlanuvchi o`lim

 

ўлим

 

 

 

Mors

Общая смерть

Ўлим

O`lim

Geron, gerontos,

Старость, старческий

Кексалик,қарилик

Keksalik, qarilik

senilis

 

 

 

Siccatio

Высыхание трупа

Мурданинг қуриши

Murdaning qurishi

Rigormortis

Трупное окоченение

 

 

Algormortis

Охлаждение трупа

 

 

Livores mortis

Трупные пятна

 

 

Caryopycnosis

Сморщивание ядра

Ядро бужмайиши

Yadro bujmayishi

Caryorrhexis

Распад ядра на фрагменты

Ядронинг қисмларга

Yadroning qisimlarga

ажралиши

ajiralishi

 

 

Caryolisis

Растворение ядра

Ядро эриб кетиши

Yadro erib ketishi

Plasmorrhexis

Распад цитоплазмы на

Цитоплазманинг

Sitoplazmaning qisimlarga

фрагменты

қисмларга ажралиши

ajiralishi

 

Plasmolysis

Разжижение цитоплазмы

Цитоплазманинг

Sitoplazmaning fermentlar

ферментами

ферментлар таъсирида

tasirida erib ketishi

 

4

 

 

эриб кетиши

 

Cytolisis

Разрушение всей клетки

Ҳужайранинг эриши

Xujayraning erishi

Detritus

Продукт распада тканей

Тўқималар емирилиши

To`qimlar emirilishi

маҳсулоти,детрит

maxsuloti,detrit

 

 

Inflammatio

Демаркационное

Демаркацион

Demoraksion yallig`lanish

defensiva

воспаление

яллиғланиш

 

 

Некротическое или

Тўқималарнинг некротик

To`qimalarning nekrotik

Malacia

дистрофическое

ёки дистрофик

yoki distrofik

 

размягчение тканей

юмшаши,маляция

yumshashi,malyasiya

Resorbtio

Рассасывание

Сўрилиб кетиш

So`rilib ketishi

 

Полость после

Некротик массаларнинг

Nekrotik massalarning

Caverna, cysta

рассасывания

сўрилиб кетишидан сўнг

so`rilib ketishidan so`ng

 

некротических масс

ҳосил бўладиган бўшлиқ

xosil bo`ladigan bo`shliq

 

Самоотторжение

Некротик(нобуд бўлган)

Nekrotik(nobud bo`lgan)

Detritis

массанинг узилиб

massaning uzilib

некротических масс

 

тушиши(мутиляция)

tushishi(mutatsiya)

 

 

Necrosis sicca

Сухой некроз

қ

Quruq ,nekroz

Қуру некроз

Necrosis humida

Влажный некроз

Ҳўл некроз

Xo`l nekroz

(colliquativa)

 

 

 

Necrosis caseosa

Творожистый некроз

Сузмасимон некроз

Suzmasimon nekroz

Necrosis ceroidea

Восковидный некроз

Мумсимон некроз

Mumsimon nekroz

Hernia

Грыжа

Чурра

Churra

Gangraena sicca

Сухая гангрена

Қуруқ гангрена

Quruq gangrena

 

 

Нобуд бўлган

Nobud bo`lgan

Mumificatio

Высыхание мёртвых тканей

ималарнинг

to`qimalarning

тўқ

 

 

қуриши,мумификацияси

qurishi,mumifikatsiya

Gangraena humida

Влажная гангрена

Ҳўл гангрена

Xo`l gangrena

Noma

Влажная гангрена щёк и

Лунж ва оралиқ соҳа ҳўл

Lunj va oraliq soxa xo`l

промежности

гангренаси(нома)

gangrenasi(noma)

 

Decubitus

Пролежень

Ётоқ яра

Yotoq yara

 

Ишемический (сосудистый)

Қон томирга

Qon tomirga

Infarctus

алоқадор(ишемик)

 

некроз

некроз

aloqador(ishemik)nekroz

 

 

 

Infarctus anemicus

Инфаркт белый

Оқ инфаркт

Oq infarqt

Infarctus

Инфаркт красный

Қизил инфаркт

Qizil infarqt

haemorrhagicus

 

 

 

Myomalacia cordis

Размягчение мышцы сердца

Юрак мушаклари

Yurak mushaklari

 

 

юмшаши,миомаляция

yumshash,miomalyasiya

Rupturavera cordis

Истинный разрыв сердца

Юрак чин ёрилиши

Yurak chin yorilishi

Malacia

Размягчение (инфаркт)

Мия тўқимаси

Miya

cerebri,encephaloma

юмшаши,энцефаломаляц

to`qimasiyumshashi,ensefa

мозга

lacia

ия

lomalyasiya

 

 

Полная потеря мышечных

Мушак қисқаришлари

Mushak qisqarishlari

Paralysis, plegia

батамом

batamom

сокращений

 

йўқолиши,паралич

yo`qolishi,paralich

 

 

Paresis

Частичная мышечная

Мушак ҳаракати қисман

Mushak xarakati qisman

обездвиженность

олиши,парез

yo`qolish,perez

 

йўқ

 

РАССТРОЙСТВА КРОВООБРАЩЕНИЯ

 

Plethora,

Общее полнокровие

Умумий тўлақонлилик,

Umumiy to`laqonlik,

5

hypervolemia

 

плетора, гиперволемия

plethora, gipervolemiya

Hyperaemia

Местное полнокровие

Маҳаллий тўлақонлилик

Maxalliy to`laqonlik

Anaemia acuta

Острое малокровие

Ўткир камқонлилик

O`tkir kamqonlik

Anaemia chronica

Хроническое малокровие

Сурункали камқонлилик

Surunkali kamqonlik

Inspissatio sanguinis

Сгущение крови

Қон қуюқлашиши

Qon quyqalashsihi

Hydraemia

Разжижение крови

Қон суюқлашиши

Qon suyuqlashishi

Cyanosis

Синюшность

Кўкариш,цианоз

Ko`karish , sianozi

Hepar moschatum

"Мускатная" (застойная)

“Мускат” (димланишли)

 

печень

Muskat (dimlanishi) jigar

(congestivum)

жигар

 

 

 

 

 

 

Hepar moschatum

Бурая мускатная печень

Қўнғир мускат жигар

Qo`ng`ir muskat jigari

fuscum

 

 

 

Hepar moschatum

Жирная мускатная печень

Ёғли мускат жигар

Yog`li muskat jigari

adiposum

 

 

 

Hepar moschatum

Атрофическая мускатная

Атрофик мускат жигар

Atrofik muskat jigar

atrophicans

печень

 

 

Oedema, hydrops

Отёк, водянка

Шиш,истисқо

Shish, istisqo

 

Отёчная

Шиш(яллиғланишга

Shish(yallig`lanishga

Transsudatum

(невоспалительная)

алоқадор бўлмаган)

aloqador bo`lmagan

 

жидкость

суюқлик,транссудат

suyuqlik, transsudat

Anasarca

Распространенный отек

Тери ости ёғ қавати

Teri osti yog` qavati

подкожной клетчатки

тарқоқ шиши,анасарка

tarqoq shishsi, anasarka

 

 

Отёчная жидкость в

Қорин бўшлиғида шиш

Qorin bo`shlig`ida shish

Ascites

суюқлиги

брюшной полости

suyuqligi to`planishi,assit

 

тўпланиши,асцит

 

 

 

 

Отёчная жидкость в

Юрак бўшлиғида шиш

Yurak bo`shlig`ida shish

Hydropericardium

полости

суюқлиги тўпланиши

suyuqligi to`planishi

 

сердечной сорочки

 

 

 

 

Отёчная жидкость в

Кўкрак қафаси

Ko`krak qafasi

Hydrothorax

грудной полости

бўшлиғида суюқлик

bo`shlig`ida suyuqlik

 

 

тўпланиши

to`planishi

Lien cyanoticus

Застойная селезёнка

Цианотик

Siatonik (dimlanishi) taloq

 

 

(димланишли)талоқ

 

 

 

Ren cyanoticus

Застойная почка

Цианотик (димланишли)

Siatonik (dimlanishi)

буйрак

buyrak

 

 

Induratio

Застойное уплотнение

Димланишли

Dimlanishli zichlanish

зичланиш(индурация)

(indurasiya)

 

 

Induratio fusca

Бурое уплотнение лёгких

Ўпкаларнинг қўнғир

O`pkalarning qo`ng`ir

pulmonum

зичланиши

zichlanishi

 

Haemorrhagia per

Кровотечение вследствие

Томир ёрилиши

Tomir yorilishi natijasida

rhexin

разрыва сосуда

натижасида қон кетиши

qon ketishi

 

Кровотечение вследствие

Қон томир девори

Qon tomir devoir

Haemorrhagia per

емирилиши

yemirilishi

разъедания (аррозии)

diabrosin

(аррозия)натижасида қон

(arroziy)natijasida qon

стенки сосуда

 

кетиш

ketishi

 

 

Haemorrhagia per

Кровотечение вследствие

Томир девори

Tomir devoir

повышенной

ўтказувчанлиги ошиши

otkazuvchanligi oshishi

diapedesin

проницаемости сосуда

натижасида қон кетиш

natijasida qon ketishi

 

Petechia

Точечное капиллярное

Тери ва шиллиқ

Teri va shiliq pardalarri

6

 

кровоизлияние кожи и

пардалари

kapilyarlaridan nuqtali qon

 

слизистых оболочек

капиллярларидан

quyilishi, petexiya

 

 

нуқтали қон

 

 

 

қуйилиш,петехия

 

 

Обширное кровоизлияние

Тери ва шиллиқ

Teri va shilliq pardalariga

Ecchymosis

пардаларига тарқоқ қон

tarqoq qon quyilishi,

кожи и слизистых

 

қуйилиш,экхимоз

ekximoz

 

 

 

Мелкие множественные

Тери ва шиллиқ

Teri va shiliq pardalariga

 

кровоизлияния кожи и

 

пардаларга кўп сонли

ko`p sonli mayda qon

Purpura

слизистых.

майда қон қуйилишлар,

quyilishlar, purpura,

 

Быстрое массивное

 

пурпура, аъзога тез

a`zoga tes massiv qon

 

кровоизлияние в орган

 

массив қон қуйилиш

quyilish

 

(удар)

 

 

 

Insultus Sugillatio

Острое нарушение

Мияда қон айланиши

Miyaga qon aylanishi

мозгового кровообращения

ўткир бузилиши

o`tkir buzilishi

 

Melaena

Кровь в кале

Ахлат билан қон чиқиши

Axlat bilan qon chiqishi

 

 

Сийдик билан

Siydik bilan

Haematuria

Кровь (эритроциты) в моче

қон(эритроцитлар)

qon(eritrositlar)ajirilishi

 

 

ажралиши

 

 

 

Haemarthrosis

Кровь в полости сустава

Бўғим бўшлиғида қон

Bo`g`im bo`shlig`idan qon

тўпланиши

to`planishi

 

 

Haemophthalmus

Кровоизлияние в

Шишасимон танага(кўз

Shishsasiman tanaga(ko`z

стекловидное тело

олмасига) қон қуйилиши

olmasi) qon quyilishi

 

Haemopericardium

Кровь в полости сердечной

Юрак халтасига қон

Yurak xaltasiga qon

сорочки

қуйилиши

quyilishi

 

Haemothorax

Кровь в плевральной

Плевра бўшлиғига қон

Plevra bo`shlig`iga qon

полости

тўпланиши

quyilishi

 

 

 

ига қон

Qorin bo`shlig`iga qon

Haemoperitoneum

Кровь в брюшной полости

Қорин бўшлиғ

тўпланиши

to`planishi

 

 

Thrombus parietalis

Пристеночный тромб

Девор олди тромби

Devor oldi trombi

Thrombus

Закупоривающий тромб

Томир йўлини бекитиб

Tomir yo`lini bekitib

obturatorius

қўювчи тромб

qo`yuvchi tromb

 

 

Сдавление просвета сосуда,

Томир йўли, ковак

Tomir yo`li, kovak a`z

 

ларининг

Compressio

полого органа, полости

аъзо,бўшлиқ

obo`shliqlarining tashqi

ташқи томондан

 

извне

tomondan bosilishi

 

босилиши

 

 

 

Obturatio,

Закрытие просвета сосуда,

Томир йўли,ковак

Tomir yuli, kovak a`zo,

полого органа, полости

аъзо,бўшлиқларнинг

bo`shliqlarining bekilib

obstructio, occlusio

изнутри

бекилиб қолиши

qolishi

 

 

 

имида ёт

Qon oqimida yot

 

Циркуляция в крови

Қон оқ

 

заррачаларнинг пайдо

zarrachalarning paydo

Embolia

инородных частиц с

бўлиб, томир йўлини

bo`lib, toir yo`lini bekitib

 

закупоркой сосуда

 

ўйиши

qo`yishi

 

 

бекитиб қ

Embolia gasea

Газовая эмболия

Газли эмболия

Gazli emboliya

Embolia adiposa

Жировая эмболия

Ёғли эмболия

Yog`li emboliya

 

 

осил қилиб,қон

Bo`shliq xosil qilib,qon

 

Кровоизлияние с

Бўшлиқ ҳ

Haematoma

қуйилиши(ўчоқли қон

quyilishi(o`choqli qon

образованием полости

 

қуйилиш соҳаси)

quyilish soxasi)

 

 

Haematemesis

Кровавая рвота

Қон қусиш

Qon qusish

7

Epistaxis

Носовое кровотечение

Бурундан қон кетиши

Burindan qon ketishi

Haemoptoe,

Кровохарканье

Қон туфлаш

Qon tuflash

haemoptysis

 

 

 

Metrorrhagia

Маточное кровотечение

Бачадондан қон кетиши

Bachadondan qon ketishi

ПРОЦЕССЫ КОМПЕНСАЦИИ

И ПРИСПОСОБЛЕНИЯ

Adaptatio,

Приспособление

Мослашиш

Moslashish

accomodatio

 

 

 

Compensatio

Возмещение

Ўрнини тўлдириш

O`rnini to`ldirish

 

 

ма

 

 

Врождённое отсутствие

Аъзонинг туғ

A`zoning tug`ma

Agenesia, aplasia

ривожланмаганлиги,йўқл

 

органа

иги

rivojlanmaganligi, yo`qligi

 

 

 

 

 

ма нотўлиқ

 

 

Врождённое недоразвитие

Аъзонинг туғ

A`zoning tug`ma noto`liq

Hypoplasia

(қисман)

органа

(qisman)rivojlanganligi

 

ривожланганлиги

 

 

 

Malformatio

Врожденный порок

ма нуқсон

Tug`ma nuqson

Туғ

Hypertrophia

Нейрогормональная

Нейрогормонал

Neyrogormonal

correlativa

гипертрофия

гипертрофия

gipertrofiya

Hyperplasia

Железистая гиперплазия

Безли гиперплазия

Bezli giperplaziya

glandularis

 

 

 

Hypertrophia vicaria

Заместительная

Ўрнини босувчи(викар)

O`rnini bosuv vik

гипертрофия

гипертрофия

 

 

Hypertrophia spuria

Ложная гипертрофия

Сохта гипертрофия

Soxta gipertrofiya

(vacata)

 

 

 

Dilatatio

Диффузное расширение

Ковак аъзонинг диффуз

Kovak a`zoning diffuz

полого органа

кенгайиши(дилятация)

kengayishi(dilyatasiya)

 

Cor pulmonale

"Лёгочное" сердце

“Ўпкали” юрак

``O`pkali`` yurak

Cor bovinum

"Бычье" сердце

“Ҳўкиз” юраги

``Xo`kkiz`` yuragi

Elephantiasis

Слоновость

Филоёқлилик

Filoyoqlilik

Lymphoedema

Отёк тканей при

Лимфостазда тўқималар

Limfostaza to`qimalar

лимфостазе

шиши,лимфэдема

shishsi, limfedema

 

Regeneratio

Восстановление

Зарарланган

Zararlangan qisimlarning

утраченных частей

қисмларнинг тикланиши

tiklanishi

 

 

 

Анатомик

Anatomik

Restitutio

Полное восстановление

структураларнинг тўлиқ

strukturalarining to`liq

анатомической структуры

ўзини ўз элементлари

o`zini o`z elementlari

 

 

 

ҳисобига тиклаши

xisobiga tiklash

 

 

Нотўлиқ

 

Substitutio

Неполное восстановление

тикланиши,бошқа

Noto`liq tiklanish,boshqa

анатомической структуры

тўқима ҳ исобига

to`qima xisobiga tiklanish

 

 

 

тикланиш

 

Sanatio

Заживление

Битиш

Bitish

Reparatio

Восстановительная

Тикланишла

Tiklanish regeneratsiya,

регенерация

регенерация,репарация

reparatsiya

 

Sanatio per primam

Заживление первичным

Бирламчи чандиқ ҳосил

Birlamchi chandiq xosil

intentionem

натяжением

қилиб битиш

qilib bitish

Sanatio per

Заживление вторичным

Иккиламчи чандиқ ҳосил

Ikkilamchi chandiq xosil

secundam

натяжением

қилиб битиш

qilib bitish

intentionem

 

 

 

8

Eschara

Струп (корочка)

Пўстлоқ(струп)

Po`stloq(strup)

Metaplasia

Превращение одного типа

Бир тўқиманинг бошқа

Bir to`qimaning boshqa

ткани в другой

тўқимага айланиши

to`qimaga aylanishi

 

 

 

Шиллиқ

Shilliq

Leucoplacia

Очаг ороговения шейки

қаватларнинг(бачадон

qavatlarning(bachadon

матки

бўйни) ўчоқли

bo`yi)o`choqli

 

 

 

мугузланиши

muguzlanshi

Pseudoerosia

Ложная эрозия

Сохта эрозия

Soxta eroziya

 

Уменьшение органа или

Аъзо ёки тўқималарнинг

A`zo yoki to`qimalarning

Atrophia

паренхимаси камайиши

parinxemasi kamayishi

ткани за счет паренхимы

 

ҳисобига кичиклашиши

xisobiga kichiklanishi

 

 

Reductio,involutio

Возрастная

Ёшга боғлиқ

Yoshga bog`liq(fiziologik)

 

(физиологическая) атрофия

(физиологик) атрофия

atrofiya

Atrophia spuria

Ложная атрофия

Сохта атрофия

Soxta atrofiya

Atrophia glabra

Гладкая атрофия

Силлиқ атрофия

Silliq atrofiya

Atrophia granularis

Зернистая атрофия

Донадор атрофия

Donador atrofiya

Atrophia fusca

Бурая атрофия

Қўнғир атрофия

Qo`ng`ir atrofiya

Atrophia generalis,

Общее истощение

Умумий атрофия

Umumiy atrofiya

marasmus

 

 

 

 

Крайняя степень общего

Ўта

O`ta

Cachexia

озғинлик,кахексия(ёмон

ozg`inli,kaxeksiya(yomon

истощения

 

ҳолат)

xolat)

 

 

Hydrocephalia

Избыток ликвора в

Мия қоринчаларида

Miya qorinchalarida likvor

желудочковой системе

ликвор кўп тўпланиши

ko`p to`planishi

 

Sclerosis

Склероз

Чандиқлашиш

Chandiqlashish

 

Склероз с деформацией

Аъзо деформацияси ва

A`zo deformasiyasi va

 

структураларининг қайта

strukturalarining qayta

Cirrhosis

органа и перестройкой

тузилиши билан кечувчи

tuzilishi bilan kechuvchi

 

структуры

 

чандиқланиш(цирроз)

chandiqlanishi(siroz)

 

 

 

Обратимое разрастание

Аъзо зичлашмаган ҳолда

A`zo zichlashmagan xolda

 

бириктирувчи

Fibrosis

соединительной ткани без

biriktiruvchi to`qimaning

тўқиманинг

 

уплотнения органа

o`sishi(qaytar jarayon)

 

айтар жараён)

 

 

ўсиши(қ

 

 

 

Ёт таначаларнинг

Yot tanachalarning

 

Замещение соединительной

юзаларини

Organisation

biriktiruvchi to`qima

тканью инородных тел

бириктирувчи тўқима

 

qoplashi(organizatsiya)

 

 

қоплаши(организация)

 

 

 

 

Образование фиброзной

Ёт жисмлар атрофида

Yot jisimlar atarofida

 

фиброз капсула ҳосил

Incapsulatio

капсулы вокруг инородного

fibroz kapsula xosil

бўлиши,битишма,шварт,

Commissura,

тела, спайка, шварта

найсимон аъзоларнинг

bo`lishi,bitishma,shvart,na

synechia Strictura

сужение трубчатого органа

ysimon a`zolarning

торайиши,бўшлиқ ва

Obliteratio

заращение полости, сосуда,

torayishi,bo`shliq va tomir

томир йўлининг битиб

 

протока

yulining bitib ketishi

 

кетиши

 

 

 

 

ВОСПАЛЕНИЕ

 

Inflammatio

Воспаление

Яллиғланиш

Yallig`lanish

Rubor

Покраснение

Қизариш

Qizarish

Calor

Жар

Иситма

Isitma

Dolor

Боль

Оғриқ

Og`riq

9

Tumor

Припухлость

Шиш,тумор

Shish, tumor

Functio laesa

Понижение функции

Функциясининг

Funksiyaning pasayishi

пасайиши

 

 

 

Exsudatum

Воспалительная жидкость

Яллиғланиш экссудати

Yallig`lanish ekssudati

Generalisatio,

Распространение процесса

Бутун организм бўйлаб

Butun organizm bo`ylab

жараённинг тарқалиши,

jarayonning tarqalishi,

disseminatio

по всему организму

генерализацияси

generalizatsiyasi

 

 

Intlammatio

Гнилостное воспаление

Чирик яллиғланиш

Chirik yallig`lanish

putrida

 

 

 

Inflammatio

 

Сарамас, рожа

Sarmas, roja kasalligidagi

Рожистое воспаление

касаллигидаги

erysipelatosa

yallig`lanish

 

яллиғланиш

 

 

 

Cor hirsitum

«Волосатое» сердце

“Сочли” юрак (фибриноз

``sochli`` yurak(fibrinoz

(фибринозный перикардит)

перикардит

perikardit)

 

 

 

Яллиғланишда сероз

Yallig`lanishda serroz

 

Сращение серозных

пардаларнинг

Adhaesio

pardalarning

оболочек при воспалении

битишиб,ёпишиб

 

bitishib,yopishib qolishi

 

 

қолиши

 

 

 

Pericarditis

Слипчивый перикардит

Битишган перикардит

Bitishgan perikardit

adhaesiva

 

 

 

Cor testaceum

"Панцирное" сердце

“Панцир” юрак,тошбақа

``Pansir`` yurak,toshbaqa

косасини эслатувчи юрак

kosasi eslatuvchi yurak

 

 

Pus, pyon

Гной

Йиринг

Yiring

Inflammatio

Гнойное воспаление

ланиш

Yiringli yallig`lanish

purulenta

Йирингли яллиғ

 

 

 

Furunculis

Гнойное воспаление

Соч фолликуласининг

Soch follikulasining

волосяного фолликула

йирингли яллиғланиши

yiringli yallig`lanishi

 

 

Очаговое гнойное

Чегарали йирингли

Chegarali yiringli

 

ланиш,абсцесс,бўш

yallig`lanish, absess,

Abscessus, apostema

воспаление с образованием

яллиғ

лиқ ҳосил қилган

bo`shliq xosil qilgan

 

полости

 

йирингли яллиғланиш

yiringli yallig`lanish

 

 

 

Гнойное воспаление

Бир нечта соч

Bir nechta soch

Carbunculis

группы волосяных

фолликулалари ва ёғ

folekullalari va yog`

фолликулов и сальных

безларининг йирингли

bezlarining yiringli

 

 

желез

ланиши

yallig`lanishi

 

яллиғ

Panaricium,

Гнойное воспаление тканей

Тирноқ тўқималари

Tirnoq to`qimalari yiringli

paronychia

пальца

йирингли яллиғланиши

yallig`lanishi

 

Гной в анатомической

Табиий бўшлиқлар ёки

Tabiy b`shliqlar yoki

Empyema

ковакли аъзоларнинг

kovakli a`zolarning

полости или в полом органе

 

 

йирингли яллиғланиши

yiringli yallig`lanishi

Phlegmone

Диффузное гнойное

Диффуз,тарқоқ йирингли

Diffuz, tarqoq yiringli

воспаление

яллиғланиш

yallig`lanish

 

Cellulitis,

Гнойное воспаление

Тери ости ёғ қавати

Teri osti yog` qavati

panniculitis

подкожной клетчатки

йирингли яллиғланиши

yiringli yallig`lanishi

Fistula

Свищ

Оқма,фистула

Oqma, fistula

Pleuritis

Воспаление плевры

Плевра пардасининг

Plevra pardasining

ланиши

yallig`lanishi

 

 

яллиғ

Empyema pleurae

Гнойное воспаление

Плевра пардаси

Plevra pardasi yiringli

плевры

йирингли яллиғланиши,

yallig`lanishi, empemasi

 

10