Учебное пособие 491
.pdfФактически необходимо каждый элемент строки матрицы A (стоящей слева) умножить скалярно на каждый элемент столбца матрицы B (стоящей справа).
Пример: Найти произведение матриц АВ:
|
−1 |
1 |
|
|
1 |
− 2 |
|
|
A = |
|
0 |
4 |
|
||||
|
|
и B = |
|
|
. |
|||
|
|
|
|
3 |
4 |
|
||
|
|
2 |
1 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Размер матрицы A− 3x2, матрицы В− 2х2. Число строк матрицы А и число столбцов матрицы совпадают, поэтому произведение АВ существует. Действуя по сформулированному выше правилу, получаем:
|
−1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
(−1;1)(1,3) |
(−1;1)(−2;4) |
|
−1+ 3 |
2 + 4 |
|
|
2 |
6 |
|||||
|
0 |
4 |
|
|
1 |
− 2 |
= |
|
(0;4)(1;3) |
(0,4)(−2;4) |
|
= |
|
0 +12 |
0 +16 |
|
= |
|
12 |
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
3 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
(2;1)(1;3) |
(2;1)(−2;4) |
|
|
|
2 + 3 |
− 4 + 4 |
|
|
|
5 |
0 |
|
||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задание для выполнения практической работы Найти линейные комбинации заданных матриц:
1. |
|
2A− B,если |
|
|
|
4 |
−1 |
|
|
|
|
|
1 |
0 |
|
|
|
|
||||
|
|
А = |
|
|
,В = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
3 |
|
|
|
|
|
−3 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
2A − B = |
|
4 −1 |
1 |
0 |
|
8 |
− 2 |
−1 |
|
0 |
7 |
− 2 |
|
|||||||||
2 |
|
− |
|
|
|
= |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
= |
|
. |
||||
|
|
|
|
− 3 |
2 |
|
|
|
|
6 |
|
|
3 |
|
|
|
|
7 |
|
|
||
|
|
2 3 |
|
|
|
4 |
|
|
|
− 2 |
|
4 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
−1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A− λЕ,если |
|
А = |
5 |
−3 |
|
3 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
0 |
− 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
−1 0 |
|
|
|
|
3 |
1 2 |
|||||||
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4A−5B,если |
|
А = |
|
3 |
|
4 |
|
− 2 |
, |
|
В = − 2 |
1 |
3 |
. |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
−3 |
1 |
|
5 |
|
|
|
|
|
0 2 − 4 |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
− 2 |
3 |
|
− 4 |
2 |
−1 |
3 |
1 |
|||||
4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3A+ 4B,если |
А = |
0 |
|
2 |
1 |
|
−1 |
, |
В = |
7 |
−1 |
0 |
4 |
. |
|
|
|
|
−5 3 |
2 |
|
0 |
|
|
8 |
− 2 |
1 |
5 |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
3A− 2B,если |
А = |
1 |
2 |
|
|
0 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
5. |
|
|
, |
В = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
4 |
|
|
|
1 |
− 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. |
A− λЕ,если |
2 |
3 |
|
|
|
|
|
|
||
|
А = |
3 |
− 2 |
. |
|
|
|
|
|
10
Найти произведения матриц АВ и ВА.
|
|
|
−1 |
1 |
|
|
|
1 |
− 2 |
|
|
|
|
|
||||||
1. |
А = |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
4 , В = |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
−1 |
1 |
|
|
1 |
− 2 |
|
|
2 |
|
6 |
|
||||||
А В = |
|
0 4 |
|
|
= |
|
|
|
|
|
, |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
12 16 |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
3 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
||||||
|
|
1 |
− 2 |
|
−1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
0 |
4 |
|
, произведение ВА не существует, так как число |
|||||||||||||
В А = |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
3 |
|
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
столбцов матрицы В не совпадает с числом строк матрицы А (3≠ 2). |
||||||||||||||||||||
2. |
|
|
3 |
|
− 2 |
|
|
3 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|||||
А = |
|
|
|
|
,В |
= |
|
|
. |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
5 |
|
− 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
5. |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3. А = (4 0 − 2 3 1),В = |
−1 . |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
4. |
|
|
1 |
|
2 |
|
В = |
|
2 |
6 |
|
|
|
|
|
|||||
А = |
|
|
, |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
−1 −3 |
|
|
|
|
|
|||||
5. |
|
|
2 |
|
1 |
|
В = |
|
3 |
−1 |
|
|
|
|
|
|||||
А = |
|
|
, |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
−5 |
2 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
1 |
|
0 |
2 |
|
|
|
|||
6. |
|
|
|
В = |
|
−3 4 5 |
|
. |
|
|
||||||||||
А = |
|
|
, |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
6 |
−3 |
1 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вычислить произведения ААТ и АТА |
|||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = |
3 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = |
|
−3 |
0 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
− 2 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
3. |
|
|
1 |
|
2 |
|
|
|
1 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = |
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
4 |
|
−1 |
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11
Вычисление определителяматрицы
Определитель — это число, представленное в виде квадратной таблицы чисел или математических выражений. Обозначение: ∆, det A, |A|.
Нахождение определителей для первого, второго и третьего порядка
1.При n=1.
А=(а11), det A=| а11|= а11.
Например, А= (−12), det A=|−12|= −12.
2.При n=2.
Определитель 2-го порядка находим по правилу вычитания, то есть произведения элементов, стоящих на главной диагонали матрицы, минус произведение элементов, стоящих на побочной диагонали.
det A = |
|
A |
|
= |
a11 |
a12 |
|
= a a |
22 |
|
− a a |
21 |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
a21 |
a22 |
|
11 |
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Например, |
|
|
2 |
1 |
|
,det A |
= |
|
A |
|
= |
|
|
2 |
1 |
|
= 2 |
× 0 |
−1× (−1) |
= 0 − (−1) |
= 1. |
||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
А = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.При n=3.
А) Правило треугольников .
Схематически это правило можно изобразить на рис.1. следующим образом:
Рис.1 При нахождении определителя 3-го порядка первым методом, мы из
суммы со знаком «+», состоящих из трёх слагаемых, состоящих из: первое слагаемое − это произведение элементов главной диагонали, второе и третье − произведения элементов, двух треугольников основания которых параллельны главное диагонали , вычитаем, знак «−» сумму из трёх слагаемых, состоящих из: первое слагаемое − это произведение элементов побочной (противоположной главной) диагонали, второе и третье − произведения элементов, двух треугольников основания которых параллельны второй (побочной) диагонали.
12
a11 a12 a13
detA= A = a21 a22 a23 = а11×а22×а33 +а21×а32×а31+а12×а23×а31−(а13×а22×а31+а12×а21×а33 + a31 a32 a33
+а32×а23×а11).
1 2 3
Пример: 4 5 6 =1×5×0+4×8×3+2×6×7−(3×5×7+4×2×0+8×6×1)=27.
7 8 0
Б) Разложение определителя 3-го порядка.
Минор (Мij) − определитель, составленный из элементов aij, оставшихся после вычеркивания i-ой строки и j-ого столбца.
Алгебраическое дополнение Аij, к элементу aij называется произведение:
Аij=(−1) × , (1) При нахождении определителя 3-го порядка вторым методом, мы по
правилу «раскрытия определителя по первой строке» вычисляем сумму произведений элементов строки определителя на их алгебраические дополнения:
det A = |
|
A |
|
= |
|
a11 |
a12 |
a13 |
= a × (−1)1+1 |
× |
|
a22 |
a23 |
|
+ a |
× (−1)1+2 × |
|
a21 |
a23 |
|
+ a |
× (−1)1+3 × |
|
a21 |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
a |
21 |
a |
22 |
a |
23 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
|
a32 |
a33 |
|
12 |
|
|
a31 |
a33 |
|
13 |
|
|
a31 |
|||
|
|
|
|
|
a31 |
a32 |
a33 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
затем вычисляем определитель 2-го порядка:
det A = |
|
A |
|
= |
a11 |
|
|
a12 |
= a |
a |
22 |
− a a |
21 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
a21 |
|
|
a22 |
|
|
11 |
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
3 |
|
|
|
|
5 |
6 |
|
|
|
|
4 6 |
|
4 |
5 |
||||||
Пример: |
4 |
5 |
6 |
=1×1× |
+(2)×(−1)× |
+3×1× |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
8 |
0 |
|
|
|
8 |
0 |
|
|
|
|
|
|
7 |
0 |
|
|
7 |
8 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=1×1×(5×0−8×6)+2×(−1)×(4×0−7×6)+3×1×(4×8−7×5)=27.
Задание для выполнения практической работы
Вычислить определитель 2-го порядка
1. |
1 |
− 2 |
||
B = |
|
|
. |
|
|
|
− 2 |
5 |
|
|
|
|
||
2. |
|
1 |
2 |
|
А = |
|
|
. |
|
|
|
− 2 |
− 4 |
|
|
|
|
||
3. |
y |
xy |
|
|
B = |
|
. |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x |
|
a22
a32
13
4. |
−3 |
6 |
|
|
А = |
|
|
. |
|
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
Вычислить определитель 3-го порядка с помощью правила «треугольников»
|
3 |
2 |
1 |
|||
1. |
|
|
|
|
|
|
А = |
2 |
5 |
3 |
. |
||
|
|
3 |
4 |
2 |
|
|
|
|
|
||||
|
0 |
0 |
1 |
|
||
2. |
|
|
|
|
|
|
А = |
0 |
2 |
0 |
. |
||
|
|
3 |
0 |
0 |
|
|
|
|
|
||||
|
0 |
1 |
0 |
|
||
3. |
|
|
|
|
|
|
А = |
2 |
3 |
4 |
. |
||
|
|
0 |
5 |
0 |
|
|
|
|
|
||||
|
0 |
x |
0 |
|||
4. |
|
|
|
|
|
|
А = y |
0 |
0 |
. |
|||
|
|
0 |
0 |
z |
|
|
|
|
|
Вычислить определитель 3-го порядка разложением по какой-нибудь строке или столбцу
|
2 |
0 |
3 |
|
||
1. |
|
|
|
|
|
|
А = |
7 |
1 |
6 |
. |
|
|
|
|
6 |
0 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|||
|
sinα |
cosα |
1 |
|||
2. |
|
|
|
|
|
|
А = sin β |
cosβ |
1 . |
||||
|
|
|
|
cosγ |
|
|
|
sinγ |
1 |
||||
|
1 |
2 |
3 |
|
||
3. |
|
|
|
|
|
|
А = |
0 |
0 |
1 |
. |
|
|
|
|
4 |
5 |
6 |
|
|
|
|
|
|
|||
|
0 |
a |
0 |
|
||
4. |
|
|
|
|
|
|
А = b |
c |
d . |
|
|||
|
|
0 |
e |
|
|
|
|
|
0 |
|
Вычисление обратной матрицы
В математике есть взаимно обратные числа. Любое число в отрицательной степени есть её обратное:
14
5 и 5-1 или 5 и –пара обратных чисел.
Обратные числа при умножении друг на друга всегда дают единицу:
5×5-1=5× =1
Матрица А-1 называется обратной для квадратной матрицы А, если АА-1 = А-1А = Е.
Если определитель не равен нулю, то матрица называется невырожденной, а если определитель равен нулю − вырожденной. Всякая невырожденная матрица имеет единственную обратную.
Методы вычисления обратной матрицы
1. Метод присоединенной матрицы, при котором вычисления обратной матрицы к невырожденной матрице А состоит в применении формулы:
-1 |
|
|
|
|
|
А |
= |
|
× |
, |
(2) |
|
Где − присоединенная матрица, полученная транспонированием матрицы, составленной из алгебраических дополнений Аij к элементам аij ( =(Аij)Т).
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Пример: |
А = |
4 |
5 |
6 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
8 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
1) Найдём определитель det A: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
2 |
3 |
|
=1× |
|
5 |
6 |
|
− 2× |
|
4 |
6 |
|
+ 3× |
|
4 |
5 |
|
= −48 − 2× (−42) + 3×(32 |
− 35) = −48+ 84 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
4 |
5 |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
det A= |
|
|
|
8 |
0 |
|
|
7 |
0 |
|
|
7 |
8 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
7 |
8 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
− 9 = 27 ≠ 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Так как det A≠ 0, то матрица невырожденная и имеет обратную. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
2) Найдём алгебраическое дополнение ко всем элементам матрицы А: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
А11=(−1) |
1+1 |
× |
5 |
6 |
=5×0−6×8=−48; |
|
|
|
А31=(−1) |
3+1 |
|
2 |
3 |
=−3; |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
× |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
8 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
6 |
|
|||
А12=(−1) |
1+2 |
× |
4 |
6 |
=−(4×0−6×7)=42; |
|
|
|
|
3+2 |
|
1 |
3 |
=6; |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
А32=(−1) |
|
|
× |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
7 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
6 |
|
|||
А13=(−1) |
1+3 |
× |
4 |
5 |
=4×8−5×7=−3; |
|
|
|
А33=(−1) |
3+3 |
|
|
1 |
2 |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
× |
=−3. |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
7 |
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
5 |
|
15
А21=(−1) |
2+1 |
2 |
3 |
=24; |
||
|
× |
|
|
|
||
|
|
|
8 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
||
А22=(−1) |
2+2 |
1 |
3 |
=−21; |
||
|
× |
|
|
|
||
|
|
|
7 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
||
А23=(−1) |
2+3 |
1 |
2 |
=6; |
||
|
× |
|
|
|
||
|
|
|
7 |
8 |
|
|
|
|
|
|
|
4)Запишем получившуюся матрицу из алгебраических дополнений и транспонируем её:
|
− 48 42 |
− 3 |
|
|
|
|
− 48 24 |
|
|
|
|
|
|
− 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
А = |
|
24 − 21 6 |
|
, |
|
А T = |
|
|
42 − 21 |
|
|
|
|
|
|
6 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
ij |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ij |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
−3 |
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
− 3 |
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
− 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
5) Найдём матрицу А-1: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
16 |
|
|
8 |
|
|
|
|
|
− |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
1 |
|
− 48 24 |
|
|
−3 |
|
9 |
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14 |
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
А−1 = |
|
|
|
42 |
− 21 |
|
|
6 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
27 |
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
−3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
−3 |
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
6) Сделаем проверку: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
8 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
− 48 24 |
|
|
|
|
−3 |
|
|
9 |
|
|
|
|
|
9 |
|
|
9 |
1 0 |
0 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14 |
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
А А−1 |
= |
42 − 21 6 |
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
= |
0 1 |
0 |
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
−3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
1 |
|
0 0 |
1 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−3 |
− |
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
9 |
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
− |
16 |
8 |
|
|
|
− |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
9 |
|
|
|
9 |
|
|
− 48 24 |
|
− 3 |
1 0 |
0 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
А−1 А = |
14 |
− 7 |
|
|
|
2 |
|
|
42 |
|
|
|
− 21 6 |
|
= |
0 1 |
0 |
. |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
9 |
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 3 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
0 0 |
1 |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
− 3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
9 |
9 |
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Метод элементарных преобразований (метод Гаусса), при котором к невырожденной матрице приписывается и приравнивается справа единичная матрица такого же порядка Г=(А|Е) и с помощью элементарных преобразований матрица А приводится к единичной матрице Е, а единичная матрица становится обратной и результате матрица имеет вид Г=(Е|А-1).
Пример:
(А |
|
|
1 |
2 |
|
1 |
0 |
|
× (−3) + II |
|
1 |
2 |
1 |
0 |
|
→ |
|
1 |
0 |
|
− 2 |
1 |
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
Е) = |
|
|
|
|
|
|
→ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
3 |
4 |
|
0 |
1 |
|
|
|
0 |
− 2 |
− 3 |
1 |
|
|
|
0 |
− 2 |
|
−3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I+ II |
|
|
1 |
×(− |
|
) |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
0 |
|
− 2 |
1 |
|
|
→ (Е |
|
А−1 ). |
|
|
|
|
|||||||||
→ |
|
3 |
|
− 1 |
|
|
|
||||
|
0 |
1 |
|
2 |
2 |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
Задание для выполнения практической работы Найти обратную матрицу методом присоединенной матрицы
|
1 |
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = |
0 |
1 |
0 |
. |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
0 |
0 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
1 |
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|||
2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = |
3 |
2 |
|
|
− |
4 |
. |
|
|
|
|
||
|
|
2 |
−1 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
2 |
− 3 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = |
4 |
− 5 |
|
2 |
. |
|
|
|
|
|
|||
|
|
5 |
− 7 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
3 |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = |
2 |
3 |
1 |
. |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
Найти обратную матрицу методом Гаусса |
|||||||
|
|
|
|
1 |
1 |
1 |
|
|
|
||||
|
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = 1 |
2 |
1 |
. |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = |
− 2 −1 − 2 |
. |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
3 |
|
|
|||
|
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = |
2 |
6 |
|
4 |
. |
|
|
||||
|
|
|
|
|
3 |
10 |
8 |
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
3 |
|||
|
4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А = |
|
2 |
|
|
6 |
4 |
. |
||||
|
|
|
|
|
− 4 |
|
−14 − |
6 |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
Решить матричное уравнение
1. |
−1 |
2 |
− 2 |
3 |
|||
|
|
|
X = |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
1 |
− 4 |
|
|
|
− 3 |
|
|
Данное уравнение представим в виде АХ=В. Его решением является матрица Х=А-1×В. Отсюда,
17
-1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−3 |
− 2 |
3 |
2 |
|
||||||
А = |
|
|
× =(−1)× |
|
|
|
−1 |
|
= |
2 |
1 |
|
, |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
− 2 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Значит, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
3 |
|
2 |
|
− 2 |
|
3 |
= |
− 4 |
1 |
|
|
|
|
|
||||||
Х= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
− 4 |
|
−3 |
|
|
|
|
|
|
||||||||
2. |
|
−1 |
|
1 |
|
|
|
2 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
X = |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
−1 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
3. |
|
Х |
−1 |
1 |
|
2 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
−1 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
1 |
2 |
3 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 4 6 |
X = |
2 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
3 |
6 |
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ранг матрицы
Рангом матрицы А называется наибольший из порядков её миноров, не равных нулю. (rang(A), r (A)).
Базисным минором называется любой из отличных от нуля миноров матрицы А, порядок которого равен рангу.
Методы определения ранга матрицы
1) Метод элементарных преобразований, который заключается в том, что матрицу А приводят к ступенчатому виду с помощью элементарных преобразований. Ранг ступенчатой матрицы равен количеству её ненулевых строк.
Пример:
1 |
3 |
3 |
4 |
|
× (−2)+III |
1 |
3 |
3 |
4 |
|
|
1 |
3 |
3 |
4 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A = |
0 |
0 |
1 |
2 |
|
~ |
|
0 |
0 |
1 |
2 |
×5+III |
~ |
|
0 |
0 |
1 |
2 |
. |
|
2 6 |
1 |
− 2 |
|
|
|
0 0 |
− 5 |
−10 |
|
|
|
0 0 |
0 |
0 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
Полученная ступенчатая матрица, содержит 2 ненулевые строки, значит
r(A)=2.
2)Метод окаймляющих миноров. Суть этого метода состоит в том, что необходимо найти миноры всех возможных порядков, в нашем случае первого, второго и третьего порядка матрицы А и вычислять до тех пор, пока не найдётся минор не равный нулю (если таких нет, то r (A)=0).
Пример:
1 |
3 |
3 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
A = |
0 |
0 |
1 |
2 |
|
|
2 |
6 |
1 |
− 2 |
|
|
|
Так как миноры 1-го порядка уже имеют несколько нулевых значений, то r (A)>1.
Рассмотрим минор 2-ого порядка:
18
М2= |
3 |
3 |
|
|
≠ 0 |
, значит r (A)>2 или r (A)=2. |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
= 3 |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
0 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Найдём минор 3-го порядка: |
|
|
|
|
||||||||
|
|
1 |
3 |
3 |
|
1 |
3 |
|
||||
М |
= |
|
0 |
0 |
1 |
|
= ( |
= 0 . |
||||
|
|
разложим по второй строке) = 0 + 0 + (−1) |
|
|
|
|||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
2 |
6 |
|
|
||
|
|
|
2 |
6 |
1 |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Минор 3-го порядка равен нулю, следовательно, r (A) <3.
Отсюда следует, что минор 2-го порядка (М2) является окаймляющим (одним из базисных) и ранг матрицы равен 2.
Задание для выполнения практической работы Найти ранг матрицы методом элементарных преобразований
|
1 |
2 |
3 |
0 |
|
|
|
|
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
1 |
1 |
1 |
. |
|
|
|
|
|
1 |
3 |
4 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
1 |
2 |
|
−1 |
1 |
3 |
|
|
2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
−1 |
|
1 |
6 |
11 |
. |
|
|
|
1 |
−1 |
|
−1 |
4 |
− 3 |
|
|
|
|
|
Найти ранг матрицы методом окаймляющих миноров
|
1 |
2 |
3 |
|
|
1 |
2 |
3 |
|
||
1. |
|
|
|
|
|
2. |
|
|
|
|
|
|
2 |
4 |
5 |
. |
|
2 4 |
5 |
. |
|||
|
|
7 |
8 |
9 |
|
|
|
4 |
8 |
|
|
|
|
|
|
|
11 |
Задание для самостоятельной работы
Задание 1. Выполнить арифметические действия с матрицами:
1) |
1 |
−2 |
|
1 |
−4 |
; |
|
|
|
|
|
|
|
2) |
1 |
−2 T |
|
|
5 |
−1 |
|
|
||||||
3 |
|
−2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
2 |
|
0 |
; |
|
|
||||||||
|
3 |
5 |
|
5 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
−4 |
|
|
|
3 |
|
|
|||||
|
3 −4 |
5 |
T |
|
−5 |
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
0 8 |
|
|
|
|
2 10 3 T |
|
||||||
3) |
|
− |
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
4) |
|
|
|
|
|
+ 2 |
|
0 4 −2 |
|
; |
|||||
|
|
4 |
|
3 |
8 4 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
8 5 |
|
|
|
|||||||||||
|
−8 10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
−4 7 |
|
|
|
|
|
5 2 −9 |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
1 −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
5) |
1 |
2 |
1 |
4 −2 4 |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
+ |
|
|
|
−1 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
−3 14 |
|
5 10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
2 −1 −3 |
|
2 |
|
|
3 T |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
0 −1 |
|
0 |
|
|
|
−2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
6)(−3 1 0 1) |
−1 |
3 1 |
10 |
|
− 3 |
|
−3 |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
2 |
4 |
|
8 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
19