Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Презентация №14

.pdf
Скачиваний:
23
Добавлен:
05.01.2021
Размер:
836.53 Кб
Скачать

Вебер ва тарих

}Вебер тарихга бўлган қизиқиши кучли бўлганлиги сабабли социологиянинг

вазифаси тарихга керакли хизматни таъминлаш, деб ҳисоблаган.

}Вебер тарих ва социология ўртасидаги фарқни тушунтиради: социология эмпирик жараёнларнинг тип ва универсал яхлитлиги тушунчаларини ишлаб чиқиш устида изланади. Тарих эса маданий аҳамиятга эга шахслар, индивидуал ҳаракатлар, структураларни сабабий таҳлил қилиш ва тушунтиришга йўналтирилган.

Вебер ва тарих

}Вебер фикрига кўра, тарих эмпирик даражада ҳеч қандай

умумлаштириб бўлмайдиган, ўзига хос уникал эмпирик ҳодисалардан ташкил топади.

}Социологлар ўзлари яратаётган концептуал оламнинг эмпирик дунёсини ажратиб олишлари зарур.

}Тушунчалар ҳеч қачон эмпирик дунёни тўлиқ қамраб ололмайди, лекин улардан воқелик тўғрисида энг яхши тушунча олиш учун эвристик инструментал воситалар сифатида фойдаланиш мумкин.

}Бу тушунчалар билан социологлар умумлашмалар ишлаб чиқиши мумкин, лекин улар тарих бўла олмайди ва эмпириклари билан алмаштирилмаслиги лозим.

Асосий асарлари:

Оригинал номи

 

Русча номи

Нашр

 

йили

 

 

 

Zur Geschichte der Handelgesellschaften im

 

История коммерческих партнёрств в

1889

Mittelalter

 

Средневековье

 

 

Die Römische Agrargeschichte in ihrer

 

Сельскохозяйственная история Рима и её

1891

Bedeutung für das Staats — und Privatrecht

 

воздействие на публичное и частное право

 

 

Die Verhältnisse der Landarbeiter im

 

Положение сельскохозяйственного труда в

1892

ostelbischen Deutschland

 

Восточной Германии

 

 

Die Börse

 

Биржа

1894-

 

1896

 

 

 

Der Nationalstaat und die

 

Национальное государство и экономическая

1895

Volkswirtschaftspolitik

 

политика

 

 

Gesammelte Aufsatze zur Religionssoziologie

 

Собрание сочинений по социологии религии

1920-

 

1921

 

 

 

Gesammelte Politische Schriften

 

Политические сочинения

1921

 

 

 

 

Die rationalen und soziologischen Grundlagen

 

Рациональные и социологические основы

1921

der Musik

 

музыки

 

 

Gesammelte Aufsätze zur Wissenschaftslehre

 

Собрание сочинений по наукоучению

1922

 

 

 

 

Gesammelte Aufsätze zur Soziologie und

 

Собрание сочинений по социологии и

1924

Sozialpolitik

 

социальной политике

 

 

Wirtschaftsgeschichte

 

Общая экономическая история

1924

 

 

 

 

Wirtschaft und Gesellschaft

 

Хозяйство и общество

1925

 

 

 

 

Staatssoziologie

 

Социология государства

1956

 

 

 

 

Идеал тип:

}Турли хилдаги эмпирик воқеликларни умумлаштириш воситаси сифатида Вебер «идеал тип» тушунчасини киритади.

}Идеал тип «давр қизиқиши» бўлиб, назарий конструкция сифатида намоён бўлади.

}Вебер идеал типни «утопия» деб атайди.

Тарих

макон ва замон бўйлаб жойлашган якка тартибдаги ҳодисаларнинг каузал жиҳатдан таҳлил қилинишига интилиш.

Социология

ушбу амалга ошувчи ҳодисаларнинг вақт ва маконга оид бўлган жиҳатларини эътиборга олмаган ҳолда, умумий тартиби ва қоидаларини аниқлашдан ташкил топади.

«генетик

«соф

идеал тип»

идеал тип»

Генетик идеал тип

макон ва замон бўйича жойлашади

ўзаро

боғлиқликларни аниқлаш воситаси ҳисобланади ва бир марта аниқлик киритилади

Соф идеал тип

макон ва замонга тегишли эмас

боғлиқликларни аниқлаш воситаси ҳисобланиб, ҳар доим ўз ўрнига эга ҳисобланади

Ҳукмронликнинг уч идеал модели:

Харизматик

Рационал

Патриархал

Тушуниш муаммоси

}Ўз тадқиқотининг предметини тушуниш зарурияти социологияни бошқа табиий фанлардан фарқлайди.

}Вебер «тушуниш»ни сабабий «тушунтириш»га қарамақарши қўймайди, аксинча уларни узвий боғлайди.

}«Социология изоҳлаш йўли билан социал ҳаракатни тушуниб, унинг кечиши ва оқибатларини сабабий тушунтиришни мақсад қилган фандир».

}Вебер тушунишни тушунтиришдан аввал қўяди ва тушунувчи социологияни психологиянинг бир қисми, деб ҳисобламайди.

тушуниш тушунтириш

Тушуниш муаммоси

}«Социология – социал ҳаракатларнинг тушунилиши, таърифланишига интилувчи фан соҳаси бўлиб, жараён ва ҳаракатларнинг каузал моҳиятини изоҳловчи фандир».

}Sociology, for Max Weber, is "a science which attempts the interpretive understanding of social action in order thereby to arrive at a causal explanation of its course and effects."

“Ҳаракат” тушунчаси:

}«Ҳаракат деб уни бажарувчилари унга маълум бир субъектив мазмун беришгандаги инсон хатти-ҳаракатини (ташқи, ички қилмишлар, фаолиятсизлик ёки тоқатлилик) айтиш мумкин.

Соседние файлы в предмете История социологии